Της Κατερίνας Παντινάκη
Το παράστημά του είναι επιβλητικό, η χειραψία του δυνατή, και ο ίδιος επίμονος και αφοσιωμένος σε αυτό που κάνει. Όλα όμως μαρτυρούν ότι διέπεται κι από μετριοφροσύνη, η οποία όπως αποδεικνύει ο Νεκτάριος Ταβερναράκης δεν είναι … για τους μέτριους, αλλά για τους σώφρονες! "Δεν το περίμενα" - λέει με χαμόγελο, σχολιάζοντας ότι είναι εκείνος που ψηφίστηκε ως "Πρόσωπο της Κρήτης", από τους αναγνώστες του Cretalive. "Φανταζόμουν ότι ο χώρος της Επιστήμης ίσως και να μην είναι τόσο δημοφιλής. Δεν περίμενα ούτε το 40% ούτε ότι θα ήμουν πρώτος" - προσθέτει ο ίδιος, και ξεδιπλώνει τις σκέψεις του γύρω από την Επιστήμη σήμερα, την αντανάκλασή της στην Κοινωνία και την καθημερινότητα. "Ταξιδεύει" πίσω, στη Μεγάλη Βρύση, τον τόπο όπου έκανε τα πρώτα του βήματα και ονειρεύτηκε για πρώτη φορά να γίνει ερευνητής, μιλά για τις δύο τους κόρες και τις αγαπημένες τους συνήθειες και "μαρτυρά" τη συνταγή ... της επιτυχίας!
"Τελικά υπάρχει ενδιαφέρον για την Επιστήμη, για την προσπάθεια που γίνεται για την Έρευνα, για το ΙΤΕ. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας αντανακλά στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας" - αναφέρει ο πρόεδρος του ΙΤΕ, Νεκτάριος Ταβερναράκης, στο πρόσωπο του οποίου η κοινωνία τιμά την ερευνητική κοινότητα που εργάζεται για να κρατήσει ψηλά την Επιστήμη στη χώρα μας, που πασχίζει να παραμείνει στη χώρα και να μην εξαναγκαστεί στη μετανάστευση. "Αυτή η διείσδυση με εντυπωσίασε και με χαροποίησε γιατί πιστεύω ότι είναι από τα καλά πρότυπα που πρέπει να δίνουμε στη νεολαία, στην κοινωνία - πέρα από αυτά που προβάλλονται μέσα από την τηλεόραση, τα ΜΜΕ" - σχολιάζει. "Το βλέπω ως ένα πολύ ενθαρρυντικό στοιχείο των καιρών ότι υπάρχει μια στροφή προς την Έρευνα, προς την προσπάθεια που γίνεται να κατανοήσουμε τον κόσμο, στην προσπάθεια που γίνεται να βελτιώσουμε τη ζωή μας μέσα από την ερευνητική προσπάθεια. Αυτό τελικά φαίνεται να αναγνωρίζεται από την Κοινωνία" - αναφέρει και μοιράζεται τις σκέψεις του για την ανάγκη να επενδύσει στην Παιδεία και στην Έρευνα, κάθε κοινωνία που θέλει να είναι ανταγωνιστική στο διεθνές περιβάλλον. Και σε αυτή την "επένδυση" που λίγο στηρίζεται, πάντως, από το κράτος - τουλάχιστον προς το παρόν - το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας ... δείχνει το δρόμο!
"Είμαστε τυχεροί που έχουμε στην "αυλή" μας ένα τέτοιο ερευνητικό ίδρυμα, που είναι από τα κορυφαία στην Ευρώπη, όχι μόνο το κορυφαίο στην Ελλάδα και μας δίνει την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με τον κόσμο της Επιστήμης" - αναφέρει ο πρόεδρος του ΙΤΕ, ο οποίος εξηγεί πώς το ΙΤΕ δίνει τη δυνατότητα σε νέους επιστήμονες να δραστηριοποιηθούν εντός των συνόρων, χωρίς να έχουν να "ζηλέψουν" τίποτα από συναδέλφους τους που εργάζονται σε ακαδημαϊκά ιδρύματα στο εξωτερικό.
"Για μένα ήταν ένα στοιχείο που άλλαξε τη ζωή μου. Μου έδωσε τη δυνατότητα να μείνω στον τόπο μου και να κάνω αυτό που άρεσε, την Έρευνα που ήθελα, χωρίς καμία έλλειψη, αλλά με αξιώσεις, όπως θα την έκανα και στο εξωτερικό. Μου έδωσε διέξοδο να μείνω στην Ελλάδα, αντί να συνεχίσω να είμαι στο εξωτερικό" - τονίζει ο κ.Ταβερναράκης κι εξηγεί πως "το ΙΤΕ δίνει διέξοδο και εναλλακτικές σε ανθρώπους που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα, να μείνουν στο χώρο της Επιστήμης και να το κάνουν με αξιώσεις, με τα διεθνή standards". Τονίζει πως το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας "προσπαθεί να αποτελέσει ένα περιβάλλον ευνοϊκό για ένα επιστήμονα, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει όπως θα λειτουργούσε και στο εξωτερικό, έχοντας όλους εκείνους τους μηχανισμούς ώστε να ξεπερνάμε τα προβλήματα που είναι γνωστά στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα η αυξημένη γραφειοκρατία, η έλλειψη υποδομών και εξοπλισμού. Προσπαθούμε να έχουμε τη δυνατότητα να τα προσφέρουμε αυτά σε όλους τους ερευνητές, σε όλους τους επιστήμονες που θέλουν να δραστηριοποιηθούν εδώ στο ΙΤΕ".
Μέσα στην οικονομική (πολλές φορές και όχι μόνο) μιζέρια που καταδυναστεύει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας κατάφερε να αποστασιοποιηθεί, να σταθεί στα πόδια του αλλά και να επεκταθεί. "Το ΙΤΕ λειτουργούσε πάντα με ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις στο μεγαλύτερο μέρος της δραστηριοποίησής του. Ακόμη και τώρα, πάνω από το 75-80% της λειτουργίας του ιδρύματος καλύπτεται από ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις και από το εξωτερικό - κυρίως από την ΕΕ, αλλά και άλλους διεθνείς οργανισμούς και κοινωφελή ιδρύματα" - αναφέρει ο πρόεδρος του Ιδρύματος, περιγράφοντας την προσπάθεια "να μην είμαστε κρατικοδίαιτοι, όσο μπορούμε να μην υπάρχει αυτή η εξάρτηση από το κεντρικό κράτος, κι αυτό μας βοήθησε να επιβιώσουμε στα χρόνια της κρίσης και να μην έχουμε τόσο μεγάλη απώλεια - ούτε σε προσωπικό ούτε σε δραστηριότητα του ΙΤΕ".
Το Ίδρυμα, μέσα στα χρόνια της κρίσης κατάφερε να σταθεί όρθιο και όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά να επεκταθεί κιόλας, με νέα Ινστιτούτα - το Ινστιτούτο Αστροφυσικής και το Ινστιτούτο Πετρελαϊκής Έρευνας στα Χανιά, σε καίριους τομείς της Έρευνας αλλά και των αναγκών της Κοινωνίας. Για τη νέα χρονιά, που αποτελεί και την αρχή μιας νέας δεκαετίας, ο κ.Ταβερναράκης εκτιμά ότι "υπάρχουν πολλά πράγματα που γίνονται και πιστεύω ότι θα ευοδώσουν την επόμενη χρονιά και θα έχουμε σημαντικές ανακοινώσεις".
Μέσα σε όσα αναμένονται, είναι φυσικά η εδραίωση των δύο νέων Ινστιτούτων αλλά και προσδοκώμενα αποτελέσματα από έρευνα που εξελίσσεται και σχετίζεται με σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος και νευροεκφυλιστικές νόσοι. "Αυτό πιστεύω ότι θα είναι ένα μεγάλο βήμα που περιμένουμε το 2020, εξελίξεις που έχουν να κάνουν με το κομμάτι της Υγείας" - υπογραμμίζει ο κ.Ταβερναράκης, υπογραμμίζοντας ότι η Επιστήμη και η Έρευνα έχει άμεση επίδραση στην καθημερινότητά μας - στις συσκευές που πλέον μας είναι απαραίτητες, τα φάρμακα που λαμβάνουμε, τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε, και υπενθυμίζοντας τη Μονάδα Ιατρικής Ακριβείας που λειτουργεί στο Ηράκλειο με πρωτοβουλία του ΙΤΕ, εξηγεί πως η Επιστήμη δίνει μια άλλη διάσταση στην έννοια της πρόληψης. "(Το ΙΤΕ) δεν είναι αποκομμένο από την Κοινωνία. Έχουν ήδη γίνει δεκάδες εξετάσεις και είναι ένα παράδειγμα του πως η Έρευνα μπορεί να συνδεθεί με τις ανάγκες της Κοινωνίας. Προσφέρουμε υπηρεσίες Υγείας που είναι μοναδικές. Κάποιος ασθενής μπορεί να κάνει αυτές τις εξετάσεις DNA κι έτσι να διαπιστωθεί ποιο είναι το καταλληλότερο φάρμακο να πάρει, από τί θα κινδύνευε - όχι μόνο στο κομμάτι της θεραπείας, αλλά και στον τομέα της πρόληψης" - σημειώνει.
Πόσος προσωπικός χρόνος, μένει αλήθεια, σε έναν άνθρωπο ο οποίος τα τελευταία τρία χρόνια έχει στα χέρια του τα ηνία ενός πολύ δραστήριου και εξωστρεφούς Ιδρύματος; Με δεδομένο ότι το ΙΤΕ δεν βρίσκεται στην πρωτεύουσα, αλλά και το ότι Ινστιτούτα του λειτουργούν σε διάφορα σημεία της Κρήτης αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, η "ενορχήστρωση" του έργου που λέγεται "διοίκηση" μοιάζει "βουνό".
"Η αλήθεια είναι ότι χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια για να γίνει σωστά η διοίκηση ενός μεγάλου ιδρύματος όπως το ΙΤΕ γιατί αυτή τη στιγμή είναι το μεγαλύτερο ερευνητικό ίδρυμα της χώρας - και σε ό,τι αφορά τον αριθμό προσωπικού που αγγίζει τις 2.000, όσο και σε ό,τι αφορά εγκαταστάσεις, εξοπλισμό. Το ΙΤΕ εξαπλώνεται σε όλη την Ελλάδα, υπάρχουν Ινστιτούτα εκτός Κρήτης: στην Πάτρα το Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής, στα Γιάννενα το Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Ερευνών. Υπάρχουν επίσης μονάδες του ΙΤΕ που λειτουργούν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, το Βόλο και έχουμε βέβαια και Ινστιτούτα στην Κρήτη - το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών στο Ρέθυμνο, το Ινστιτούτο Πετρελαϊκής Έρευνας που ιδρύθηκε στα Χανιά πρόσφατα... Οπότε το ΙΤΕ είναι ένας μεγάλος και περίπλοκος οργανισμός. Χρειάζεται πολλές ώρες να ασχοληθεί κάποιος για να γίνει σωστά. Όλα τα θέματα που προκύπτουν να μπορούν να λυθούν και μάλιστα έγκαιρα για να μην έχουμε καθυστερήσεις που θα σήμαιναν καθυστερήσεις και στην Έρευνα" - εξηγεί ο Νεκτάριος Ταβερναράκης.
Ο ίδιος είναι πρακτικά ... stand by 24 ώρες το 24ωρο προκειμένου να παρακολουθεί τις απαιτήσεις αλλά και ό,τι μπορεί να προκύψει. "Επειδή είμαστε περιφερειακό ίδρυμα χρειάζεται κανείς να ταξιδεύει στην Αθήνα, καθώς είμαστε μακριά από τα Κέντρα Λήψης Αποφάσεων, κι αυτό κάνει ακόμη πιο δύσκολο να μπορέσει να κρατήσει επαφή. Χρειάζεται να επενδύσει κανείς πολύ χρόνο, να ταξιδεύει συχνά για να μπορέσουμε να έχουμε αυτή την επικοινωνία που χρειάζεται, και για να διεκδικήσουμε χρηματοδοτήσεις αλλά και να προβάλλουμε το έργο που κάνει το ΙΤΕ και στην πρωτεύουσα" - εξηγεί ο ίδιος.
Είναι σίγουρα πολύ απαιτητικό το να είσαι ο No 1 στο ΙΤΕ. Και αδιαμφισβήτητα οι ώρες δουλειάς θα είναι ατέλειωτες. Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η ισορροπία ανάμεσα στην οικογένεια και στις υποχρεώσεις που μία τέτοια θέση ευθύνης δημιουργεί; "Λόγω των διοικητικών υποχρεώσεων τα τελευταία χρόνια, χρειάζεται να λείπω πολύ από το σπίτι. Ακόμη κι όταν είμαι εδώ, πρέπει να δουλεύω πολλές ώρες - από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ - οπότε το σπίτι με βλέπει πολύ λιγότερο" - λέει ο Νεκτάριος Ταβερναράκης. Είναι πατέρας δύο κοριτσιών που μπορεί πλέον να έχουν μεγαλώσει και να σπουδάζουν - η μία στο 2ο έτος στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και η δεύτερη στο 1ο έτος στο Πολυτεχνείο στα Χανιά - αλλά ποτέ δεν "χορταίνουν" το χρόνο με τον μπαμπά!
"Προσπαθώ να κάνω ό,τι μπορώ για να έχω ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά μου, να περνάω όσο περισσότερες ώρες μπορώ με τα παιδιά μου, με την οικογένειά μου" - λέει. Μαζί κάνουν εκδρομές ανά την Ελλάδα, ταξίδια στο εξωτερικό συνδυάζοντας και τις επαγγελματικές υποχρεώσεις, διαβάζουν, δημιουργούν... "Προσπαθούμε να κάνουμε ό,τι δημιουργικό μπορούμε. Συνήθως κάνουμε εκδρομές, προσπαθούμε να γνωρίσουμε τον τόπο μας, την Ελλάδα. Θέλω, όποτε δίνεται η ευκαιρία, να παίρνω τα παιδιά μαζί μου σε ταξίδια, για να γνωρίζουν τους διάφορους τόπους που επισκέπτομαι κι εγώ, διαβάζουμε βιβλία, ασχολούμαστε με κατασκευές" - αναφέρει ο ίδιος.
Ρίχνοντας το βλέμμα πίσω στο χρόνο, δεν εντοπίζει θυσίες και απωθημένα. "Προσπάθησα να έχω μια ισορροπία στη ζωή μου. Τα τελευταία 4 σχεδόν χρόνια που ασχολούμαι με τη διοίκηση αφιερώνω πολύ χρόνο, αλλά το κάνω με χαρά, γιατί προσπαθώ να κάνω και κάτι για τους υπόλοιπους, να βελτιώσω τη ζωή και των άλλων ερευνητών, να λειτουργήσει το ΙΤΕ ακόμη καλύτερα" - λέει, παραπέμποντας στο γνωστό ρητό - κάποιοι το αποδίδουν στο Σωκράτη και οι περισσότεροι στον Κομφούκιο - “Διάλεξε μια δουλειά που σ’ αρέσει και δε θα χρειαστεί να δουλέψεις ούτε μια μέρα στη ζωή σου”. "Κάνω αυτό που θέλω, μ'αρέσει η δουλειά μου, δεν τη βλέπω σαν αγγαρεία, δεν την κάνω για βιοπορισμό, δε με ενδιέφερε ποτέ να βγάλω λεφτά. Αν κάποιος ήθελε να βγάλει λεφτά, άλλωστε, προφανώς δε θα γινόταν επιστήμονας ή ερευνητής - δεν έχει τις απολαβές που έχουν άλλα επαγγέλματα" - λέει.
Μάλλον επειδή η Έρευνα είναι μεγάλη αγάπη για τον ίδιο, δεν την αντιμετώπισε ποτέ ως δουλειά, άρα δεν αισθάνθηκε ότι θυσίασε πράγματα. "Προσπάθησα να έχω μια ισορροπία, με την οικογενειακή μου ζωή, με το σπίτι μου" - λέει και προσθέτει πως "δεν πρέπει κάποιος να είναι μονόπλευρός. Δεν μπορούμε να δίνουμε έμφαση μόνο στη δουλειά μας, κι όχι στην οικογένειά μας, στα παιδιά μας, στο σπίτι μας. Πρέπει να έχουμε ισορροπία για να πηγαίνουν και τα δυο καλά. Αν υπάρχει ισορροπία έχεις και καλή διάθεση, κι αυτό είναι σημαντικό, αν πρέπει να έχεις επιμονή και υπομονή".
Τα παιδικά χρόνια είναι, αδιαμφισβήτητα, σημείο αναφοράς. Εύκολα ή δύσκολα, για άλλους αποτελούν βάση για τη μετέπειτα πορεία, σε άλλους δίνουν δύναμη για να δημιουργήσουν. Ο Νεκτάριος Ταβερναράκης κάνει μια αναδρομή στο παρελθόν, φθάνοντας στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Μεγάλη Βρύση του δήμου Γόρτυνας.
Όπως όλα τα παιδάκια, είχε στο μυαλό του όνειρα για το μέλλον, αλλά πάντα ήξερε ότι ήθελε να ασχοληθεί με την έρευνα. "Από τότε που ήμουν παιδί, μ'άρεσε να ψάχνω, να προσπαθώ να καταλάβω πράγματα. Και σκεφτόμουν ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα κατέληγα να ασχολούμαι με την Έρευνα. Βέβαια δεν περίμενα ότι τα πράγματα θα εξελίσσονταν όπως τελικά εξελίχθηκαν, γιατί το ένα πράγμα φέρνει το άλλο. Δεν έχει κανείς από την αρχή ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο. Βήμα βήμα κανείς καταφέρνει να φτάσει σε ένα σημείο. Αυτό που χρειάζεται, αν θέλει κανείς να τα καταφέρει είναι επιμονή και υπομονή. Γιατί η Έρευνα δεν είναι ένας χώρος που έχει πάντα επιτυχίες. Για να έχεις αυτή τη στιγμή που θα πεις "Εύρηκα", μπορεί να περάσουν δεκάδες ή εκατοντάδες στιγμές που θα έχεις απογοητευτεί. Θα πρέπει λοιπόν να μπορείς να έχεις επιμονή για να μην σταματήσεις την προσπάθεια και υπομονή ώστε κάποια στιγμή να φτάσεις να έχεις ένα θετικό αποτέλεσμα" - αναφέρει.
Έχοντας, μάλιστα, το προνόμιο να μεγαλώσει στην ύπαιθρο και να έχει άμεση επαφή με τη Φύση, μπόρεσε να δώσει διέξοδο στην περιέργειά του, η οποία κατόπιν έγινε "κεφάλαιο", μέσω των σπουδών που ακολούθησαν.
Μπορεί στην περίπτωσή του, το μήλο να μην έπεσε κάτω από τη μηλιά, καθώς προέρχεται από αγροτική οικογένεια, όμως οι γονείς του ήταν από εκείνους τους γονείς που ήθελαν τα παιδιά τους να μορφωθούν, για να ακολουθήσουν έναν άλλο δρόμο. "Οι γονείς μου ήταν αγρότες, δεν ήταν άνθρωποι μορφωμένοι, όμως είχαν μια πολύ ισχυρή θέληση τα παιδιά τους να μορφωθούν" - αναφέρει ο πρόεδρος του ΙΤΕ και εξηγεί πόσο θετικό αποδείχθηκε για τον ίδιο το ότι μεγάλωσε σε χωριό - ως και την Α' Λυκείου πήγαινε στο σχολείο της Αγίας Βαρβάρας. "Είχα επαφή με τη Φύση, δε γνώρισα τη Φύση μόνο μέσα από εκδρομές, αλλά έζησα. Με έκανε να αγαπήσω το φυσικό κόσμο και να δώσω και διέξοδο στην περιέργειά μου. Αυτό νομίζω με οδήγησε στο να προσπαθήσω μέσα από τις σπουδές μου και την Έρευνα να καταλάβω πώς λειτουργεί ο φυσικός κόσμος, όσο περισσότερο μπορεί κανείς. Η Έρευνα και η Επιστήμη πια είναι τόσο ευρεία που μόνο ένα λιθαράκι μπορείς να ελπίζεις ότι θα καλύψεις" - εξηγεί.
Επιστρέφοντας στο "σήμερα", επισκέπτεται όσο πιο συχνά μπορεί τη Μεγάλη Βρύση, όπου ζει η μητέρα του. "Προσπαθώ να έχω επαφή και όσο μπορώ, στον ελεύθερο χρόνο μου, να πηγαίνω" - λέει, ενώ περιγράφοντας την υποδοχή από τους συγχωριανούς τους, αναφέρει ότι καμιά φορά ... τον φέρνει σε αμηχανία! "Αλλά αυτό που με χαροποιεί είναι ότι αρχίζει να γίνεται πιο αντιληπτό ότι, αν θέλουμε να πάμε μπροστά και σαν κοινωνία και σαν χώρα, είναι σημαντικό να επενδύουμε στην Επιστήμη. Αν θέλουμε να έχουμε ουσιαστική Ανάπτυξη πρέπει να επενδύσουμε στην Επιστήμη, στη Γνώση" - λέει και φέρνει ως παράδειγμα τη Φινλανδία - απέχει έτη φωτός από την Ελλάδα θα σκεφτεί εύκολα κανείς. "Οι σύγχρονες κοινωνίες και η τεχνολογική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, το έχουν καταστήσει μονόδρομο: μια χώρα αν θέλει να παραμείνει ως ανταγωνιστική στο διεθνές προσκήνιο, πρέπει να επενδύει στην Έρευνα. Μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία) επενδύουν πάρα πολύ στο χώρο της Έρευνας και της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Πολλές χώρες μάλιστα μετασχηματίστηκαν: η Φινλανδία για παράδειγμα, από μια σχετικά φτωχή χώρα κατάφερε να βρεθεί στο προσκήνιο, ακριβώς λόγω της επένδυσης που έκανε στην Εκπαίδευση" - σημειώνει.
Ο ίδιος εξηγεί ότι "αν θέλουμε να συμμετάσχουμε σε μια Οικονομία της Γνώσης - γιατί προς τα εκεί οδεύει ο κόσμος - θα πρέπει να μπορούμε κι εμείς να παρακολουθήσουμε τις εξελίξεις. Θα πρέπει να προβάλλουμε αυτά τα πρότυπα και βλέπω ότι και μέσα από την επαφή που έχω με τον κόσμο, ότι αρχίζει να συμβαίνει αυτό, να γίνεται αντιληπτό πόσο σοβαρό είναι να δίνουμε έμφαση στη μόρφωση και τελικά να μπορέσουμε σαν χώρα να γίνουμε ανταγωνιστικοί".
Μπορεί ακόμη να μην μπορούμε να φτάσουμε τη Φινλανδία, ίσως γιατί ακόμη δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η επένδυση στην Επιστήμη αποτελεί επένδυση για το μέλλον, ωστόσο "πρέπει να το βάλουμε σαν στόχο. Ακόμη κι αν αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να γίνει αυτή την περίοδο, πρέπει να βάζουμε φιλόδοξους στόχους για να φτάνουμε όσο πιο μακριά μπορούμε. Οι στόχοι μας, όχι μόνο σαν χώρα, αλλά και σαν άνθρωποι θα πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο φιλόδοξοι ώστε να μπορούμε".
Μιλώντας κανείς με τον Νεκτάριο Ταβερναράκη, γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι δεν έχει μπροστά του ένα άτομο με ματαιοδοξία και στόχους για προσωπική ανέλιξη και καριέρα. Όντας στην προεδρία του ΙΤΕ αφιερώνει ψυχή και σώμα για να προσφέρει στο Ίδρυμα και το ανθρώπινο δυναμικό του, ενώ ο ίδιος ποτέ ως τώρα, τονίζει, δεν είχε κάποιο "μεγαλεπήβολο σχέδιο". "Δε νομίζω ότι φτάνει κανένας σε επίπεδο να πει "είμαι αρκετά καλός" γιατί αυτό θα σήμαινε και το τέλος", λέει για να προσθέσει αμέσως πως ήδη για τον ίδιο είναι εξαιρετικά σημαντικό - και όντως είναι! - το ότι κατάφερε να φτάσει ως το σημείο που βρίσκεται. "Ήταν για μένα μια μεγάλη διαδρομή. Από το χωριό μου να φτάσω εδώ ... ούτε αυτό το περίμενα. Αλλά δεν θεωρώ ότι πρέπει να σταματά κανείς να προσπαθεί".
Απαντά για τον επόμενο στόχο του, πως "δεν έχει κάποιο, αλλά αυτά έρχονται μέσα από τη ζωή". Δεν είχε άλλωστε βάλει στόχο να γίνει πρόεδρος του ΙΤΕ, διευθυντής του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας ή ερευνητής ή καθηγητής Πανεπιστημίου... "Αυτά προέκυψαν μέσα από μια προσπάθεια. Μάλιστα, θεωρώ πως αν με ρωτούσε κανείς όταν ήμουν φοιτητής αν θα γίνω καθηγητής Πανεπιστημίου, θα έλεγα "δεν υπάρχει περίπτωση!"" - λέει, χαμογελώντας κι εξηγεί πως θα ήταν "ύβρις" να θεωρήσει τον εαυτό του, τόσο νωρίς, ικανό για να φτάσει σε ένα τόσο υψηλό σημείο.
Το "δεν υπάρχει περίπτωση" όμως, το λέει και σήμερα, αποκλείοντας μια πολιτική καριέρα, όπως αυτή που ακολούθησε ο προκάτοχός του, Κώστας Φωτάκης. "Δε με ενδιαφέρει η Πολιτική, ούτε θα ήθελα ποτέ να ασχοληθώ με τη στρατευμένη πολιτική. Δεν είναι στην ιδιοσυγκρασία μου να το κάνω. Αυτό δε σημαίνει ότι δε θεωρώ την Πολιτική σημαντική - την Πολιτική με την έννοια που έδινε η Πλάτωνας. Είναι πολύ σημαντική, γιατί μπορεί να αλλάξει τις ζωές των ανθρώπων" - αναφέρει ο Νεκτάριος Ταβερναράκης. Ο ίδιος δίνει έμφαση στη δυνατότητα, μέσω από κάποια θέση, να διαχειρίζεσαι υποθέσεις και καταστάσεις για να βελτιώνεις συνθήκες, τις ζωές ανθρώπων και να αλλάζεις την Κοινωνία. "Το να μπορείς να κάνεις τα πράγματα καλύτερα αλλάζοντας την Κοινωνία και τις ζωές των ανθρώπων, το βρίσκω πολύ σημαντικό. Αλλά δε θεωρώ σημαντικό το να προσπαθεί κανείς να διεκδικεί αξιώματα, στο πλαίσιο μιας πολιτικής καριέρας. Δε θέλω να έχω και δε θα έχω ποτέ πολιτική καριέρα!" - λέει κατηγορηματικά.
"Με ενδιαφέρει όμως να προσφέρω ό,τι μπορώ καλύτερο, από τη θέση που είμαι, για να κάνω τα πράγματα καλύτερα για τον περίγυρο του ΙΤΕ, για την Κοινωνία. Γι'αυτό και ασχολήθηκα με τη Διοίκηση, γιατί πέρα από τη στενή έννοια του "διοικείν", ο σκοπός είναι να κάνεις πράγματα που να βελτιώνουν την κατάσταση. Διοίκηση δεν είναι να το παίζεις αρχηγός, να είσαι σε ένα "θρόνο" και να διατάζεις. Αυτή την αντίληψη την έχει κάποιος για να ικανοποιήσει τη ματαιοδοξία του" - αναφέρει. Μάλιστα, όπως υπογραμμίζει, όταν θα ολοκληρώσει τη θητεία του στην προεδρία του ΙΤΕ, θα επιστρέψει στο εργαστήριό του! "Θα συνεχίσω τη δουλειά μου και θέλω να τη συνεχίσω και τη συνεχίζω. Δεν έχω σταματήσει την έρευνα λόγω της Διοίκησης, δε θα μπορούσα να το κάνω αυτό ποτέ, γιατί ο ερευνητής δεν είναι πρόεδρος, ούτε θα είναι ισόβιος πρόεδρος. Η δουλειά μου είναι να είμαι ερευνητής, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, να κάνω τη δουλειά μου, να κάνω τα μαθήματά μου, που τα συνεχίζω άλλωστε και σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Και το Εργαστήριό μας συνεχίζει κανονικά, με τους συνεργάτες μου να κάνουν πολύ καλή δουλειά και σε αυτούς οφείλω την επιτυχία που είχαμε" - σημειώνει.
Μιλώντας για τα εγχώρια δεδομένα στην έρευνα, ο Νεκτάριος Ταβερναράκης αναγνωρίζει το μη ελκυστικό περιβάλλον στην Ελλάδα. "Προφανώς άνθρωποι που επιλέγουν να φύγουν στο εξωτερικό, φεύγουν γιατί υπάρχουν εκεί καλύτερες συνθήκες. Και οι μισθοί είναι καλύτεροι, έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες και δικτύωσης, εξοπλισμού, υποδομών. Εμείς αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε στο ΙΤΕ είναι να εξαλείψουμε τους λόγους να μην επιστρέψει κανείς στην Ελλάδα, και να έχουμε ένα περιβάλλον που να έχει τις κατάλληλες προϋποθέσεις - υποδομές, εργαλεία, εγκαταστάσεις - ώστε να μπορεί κάποιος να κάνει έρευνα με αξιώσεις. Προσπαθούμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για τις απολαβές, πάντα στο πλαίσιο του νόμου".
Περιγράφει τις συχνές απογοητεύσεις που βιώνει αναπόφευκτα ένας ερευνητής - όχι μόνο στο στενό πλαίσιο της δουλειάς του, αλλά και στις συνθήκες εργασίας. "Μπορεί να απογοητεύσει το ότι δε θα βρει κανείς τη δουλειά που θέλει στην Ελλάδα και θα φύγει στο εξωτερικό. Όμως αυτό καθεαυτό το brain drain δεν είναι απαραίτητα κακό. Εμείς εδώ στο ΙΤΕ το κάνουμε αυτό. Νέα παιδιά που έρχονται να κάνουν το διδακτορικό τους ή την πρακτική τους άσκηση εδώ, τους λέμε ότι θα πρέπει κανείς να έχει την εμπειρία του εξωτερικού" - τονίζει.
Ο ίδιος εξηγεί το πόσο χρήσιμο είναι για έναν επιστήμονα να ταξιδεύει στο εξωτερικό, να έχει τριβή με άλλους ερευνητές, να εμπλουτίζει τις γνώσεις του, να εκπαιδεύεται σε κάτι νέο και κατόπιν να το φέρνει στη χώρα του, εκπαιδεύοντας κι άλλους. "Δεν πρέπει όμως να το έχουμε ως μονόδρομο - να φεύγει κάποιος και να μην ξαναγυρίζει - πρέπει να έχουμε και brain gain" - εξηγεί, ωστόσο βάζει κι έναν αστερίσκο: "Ένας Έλληνας που διαπρέπει, όπου και να διαπρέπει, είναι κέρδος για τη χώρα. Προφανώς και θα θέλαμε να διαπρέπει εντός της χώρας, αλλά ένας Έλληνας που διαπρέπει στο εξωτερικό επίσης προβάλλει τη χώρα, επίσης ωφελείται η χώρα".
Μιλάει όμως και για ένα άλλο φαινόμενο, λίγοτερο mainstream, αφού δεν το ακούμε συχνά στο δημόσιο λόγο, καταγράφεται όμως ως πραγματικότητα και, μάλιστα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΙΤΕ "είναι πιο ανησυχητικό". "Πρόκειται για το Brain Waste. Όταν εκπαιδεύεται κάποιος, άρα γίνεται μια σοβαρή επένδυση και στο τέλος, επειδή δε θα βρει διέξοδο, θα ασχοληθεί με ένα άλλο αντικείμενο. Θα είναι ένας απόφοιτος Πανεπιστημίου ή ακόμη και άνθρωπος με διδακτορικό, ο οποίος θα δουλεύει σε μία δουλειά η οποία δεν έχει καμία σχέση με αυτό πάνω στο οποίο εκπαιδεύτηκε, θα είναι άνεργος ή θα υποαπασχολείται. Αυτό είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να γίνει, γιατί στην ουσία δεν αξιοποιείται ένα πολύ μεγάλο μέρος του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας" - αναφέρει.
Ο Νεκτάριος Ταβερναράκης που ξεκίνησε από τη Μεγάλη Βρύση να κατακτά «κάστρα» και να ανεβαίνει σκαλοπάτια, μετουσιώνει τις εμπειρίες της ως σήμερα αξιοσημείωτης πορείας του σε μια συμβουλή: Να έχεις υπομονή, επιμονή, μετριοπάθεια και … να ακούς!
«Χρειάζεται κανείς να έχει υπομονή, επιμονή και μια δόση μετριοπάθειας! Να είναι συγκαταβατικός, να μπορεί να δέχεται και την αντίθετη άποψη, να μπορεί να ακούει. Αυτό πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό. Έχουμε πάψει να ακούμε. Θέλουμε όλοι να μιλάμε, να λέμε, να προβαλλόμαστε - και μέσα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης - και έχουμε πάψει να ακούμε, έχουμε πάψει να έχουμε ενσυναίσθηση, να μπαίνουμε στη θέση του άλλου. Να προσπαθούμε να κατανοήσουμε, να ακούσουμε, παρά να μιλάμε» - λέει και εκφράζει τον προβληματισμό του για τις … υπέροχες ζωές, αψεγάδιαστων ανθρώπων μέσα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και τα ΜΜΕ. «Κάποιος μπορεί να postάρει τις πιο ωραίες του φωτογραφίες ή τα πιο ωραία στιγμιότυπά του. Κι έτσι μπαίνουμε σε μια διαδικασία να σκεφτόμαστε ότι … έτσι είναι η ζωή του άλλου! Κι όμως, η ζωή είναι μια συνεχής προσπάθεια», λέει και παραπέμπει στον Αλμπέρ Καμύ και το μύθο του Σίσυφου, ο οποίος «πρέπει να λογίζεται ευτυχής, καθώς έχει ένα σκοπό που δε φτάνει ποτέ και έτσι συνεχώς προσπαθεί!»
«Αν τα κατάφερα εγώ που γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Μεγάλη Βρύση, είναι δυνατόν να μην μπορούν να τα καταφέρουν όλοι οι υπόλοιποι;» - λέει αποστομωτικά, περνώντας με τον πιο ευθύ και απλό τρόπο το μήνυμα του "δεν υπάρχει "δεν μπορώ"!"
