Τεχνική επιμέλεια: Κώστας Δημάκης
Επί 128 συναπτά έτη ο ναός του Αγίου Μηνά στέκει υπέρλαμπρος και μεγαλοπρεπής στο κέντρο του Ηρακλείου ενώ ταυτόχρονα αποτελεί στην κοινή συνείδηση το κέντρο, την καρδιά και τη ψυχή της πόλης.
Ο Άγιος Μηνάς γεννήθηκε και έζησε στην Αίγυπτο κατά τον 3ο μ.Χ. αιώνα ενώ βρήκε μαρτυρικό θάνατο με φρικτά βασανιστήρια που υπέστη όταν ομολόγησε την πίστη του στο Χριστό.
Καθιερώθηκε ως προστάτης και πολιούχος του Ηρακλείου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ενώ μαρτυρίες αναφέρουν ότι ο Άγιος ήταν ιδιαίτερα αγαπητός και σεβαστός όχι μόνο από τους Χριστιανούς κατοίκους της πόλης αλλά και από τους Τούρκους.
Ο μικρός ιστορικός ναός οικοδομήθηκε στο Ηράκλειο από τις αρχές του 17ου αιώνα στον τότε Τουρκοκρατούμενο Χάνδακα, οπότε ο Άγιος Μηνάς συνδέθηκε άρρηκτα με την ιστορία της πόλης, τις δοκιμασίες και τις περιπέτειες της.
Ο σημερινός περίλαμπρος ναός, ένας από τους μεγαλύτερους στον Ελλαδικό χώρο, ένα μνημείο εντυπωσιακό αποτελεί την έμπρακτη απόδειξη της αγάπης κ της ευλάβειας των Ηρακλειωτών προς τον άγιο προστάτη τους.
Το θαύμα του 1826 διαδραμάτισε τον πιο καθοριστικό ρόλο για την ανέγερση νέου ναού προς τον πολιούχο Άγιο Μηνά. Οι χριστιανοί ζήτησαν από τον Πασά την παραχώρηση παρακείμενου κήπου (δίπλα από τον μικρό ιστορικό ναό) για την επέκταση του ναού που τότε ήταν ετοιμόρροπος και μικρός.
Στις 11 Νοεμβρίου 1861 ο Μητροπολίτης Διονύσιος Χαριτωνίδης συγκρότησε μεγάλη συνέλευση και ανακοίνωσε το επίσημο αίτημα για ανέγερση νέου μητροπολιτικού ναού. Αρχιτέκτονας ήταν ο Αθανάσιος Μούσης, με καταγωγή από την Ήπειρο ο οποίος δραστηριοποιούνταν στην Κωνσταντινούπολη και έφθασε με τα σχέδια του νέου ναού στο Ηράκλειο στις 19 Μαρτίου 1862.
Ο θεμέλιος λίθος του μεγάλου ναού τοποθετήθηκε στις 25 Μαρτίου 1862 ενώ η κολοσιαία δαπάνη ανεγέρσεως ενισχύθηκε σημαντικά από τους πιστούς και τα μοναστήρια της Κρήτης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο Σουλτάνος έθεσε το έργο υπό την προστασία του και χορήγησε μεγάλο χρηματικό ποσό. Ωστόσο η Κρητική Επανάσταση του 1866- 1869 είχε ως συνέπεια τη διακοπή των εργασιών.
Μετά την Επανάσταση ο τότε Μητροπολίτης Τιμόθεος Καστρινογιαννάκης πρωτοστάτησε στη συνέχιση των οικοδομικών έργων που άρχισαν ξανά τον Ιανουαριο του 1883. Ο ναός ολοκληρώθηκε αρχές του 1895 και η τελετή των εγκαινίων έγινε στις 16 Απριλίου 1895 και αποτέλεσε το λαμπρότερο γεγονός στην ιστορία της Κρήτης κατά την Τουρκοκρατία αφού προσέλαβε χαρακτήρα πάνδημου εορτασμού.
Σημειώνεται ότι ο Μητροπολιτικός ναός έχει μνημειακές διαστάσεις 43 μέτρα μήκος, 30 μέτρα πλάτος, 33 μέτρα ύψος και διατηρεί την αρχική αρχιτεκτονική του μορφή. Τα παλαιότερα ξύλινα στοιχεία αντικαταστάθηκαν από μαρμάρινα που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας και αρχαιολόγος Άναστάσιος Ορλάνδος, ήδη το 1920. Οι τοιχογραφίες, τέλος, έγιναν τη δεκαετία του 1960 από τον αγιογράφο Στυλιανό Καρτάκη.
Στα άδυτα του ιερού ναού του Αγίου Μηνά ξενάγησε το Cretalive ο προϊστάμενος του Μητροπολιτικού ναού π. Κορνήλιος.
Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο
φωτογραφία: Clovis Wood Photography via Unsplash
