Της Κατερίνας Μυλωνά
Βίντεο: Κώστας Δημάκης
Μέσα του φωλιάζει ένα μικρό παιδί, όπως σε κάθε επιστήμονα που αυθαδιάζει και βγάζει τη γλώσσα έξω… Εξάλλου και ο ίδιος δηλώνει «αιώνιος φοιτητής».
Ο Στέφανος Τραχανάς, επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, ιδρυτικό μέλος και χρόνια διευθυντής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης και ιδρυτής του Κέντρου Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis, μας δίνει πάντα αφορμές για ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Π.Ε.Κ. το νέο του βιβλίο με τίτλο «Ο ΚΥΚΛΟΣ Επιστήμη και δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς».
«Η γενιά μου έχει δει αδιανόητα πράγματα τα τελευταία 20 χρόνια», αναφέρει στο #face_stories και συγκρίνει το σήμερα με ό,τι συνέβαινε τον Μεσοπόλεμο στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης στη Γερμανία.
«Μπορεί να βγει κάτι πολύ καλό, μπορεί να βγει και το τέρας», αναφέρει.
Μιλά με πάθος για την επιστήμη και τονίζει πως ήταν πάντα μια δύναμη δημοκρατίας καθώς δεν υπάρχουν δόγματα και ιερές αλήθειες, για αυτό και η επιστήμη ανά τους αιώνες έρχεται σε μεγάλη ρήξη με θεοκρατικά καθεστώτα.
Μιλά για τον Διαφωτισμό, τον Νεύτωνα, τον Γαλιλαίο, τον Χίτλερ που, ως «υποκατάστατο του Θεού», μίλησε για μία μαγική αντίληψη του κόσμου και όχι την επιστήμη.
Ο κ. Τραχανάς κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην Αρχαία Ελλάδα που «μόλυνε» την ανθρωπότητα με τον ιό της ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της αυθάδους σκέψης.
Θεωρεί πως έρχεται ένα μεγάλο τσουνάμι εχθρότητας απέναντι στην επιστήμη με πολλές μορφές: εκατομμύρια ανθρώπων είναι θύματα διαφόρων τσαρλατάνων που πουλάνε ματζούνια με περιτύλιγμα επιστήμης, όπως λέει.
Για το αύριο, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «ζούμε σε μια γκαστρωμένη εποχή: μπορεί να γεννήσει ένα τέρας ή κάτι ελπιδοφόρο».
Απευθύνει κάλεσμα στον κόσμο να αγαπήσει αυτό το υπέροχο και ατελές πολίτευμα που είναι η Δημοκρατία, που συμφιλιώνεται με την ατέλεια των ανθρώπων.
Μας καλεί να είμαστε ανοιχτοί στο… αμαρτωλό ενδεχόμενο ότι και ο άλλος μπορεί να έχει δίκιο, κάτι που μας βοηθάει να ξεφεύγουμε και από τα προσωπικά μας αδιέξοδα.
Ευγνώμων που… απέτυχε!
«Δεν είμαστε μηχανές επιτυχίας», λέει ένας άνθρωπος που θα νόμιζε κανείς πως στη ζωή του μετρά μονάχα αποστολές που πέτυχαν. Ωστόσο, ο ίδιος δηλώνει ευγνώμων για τις αποτυχίες του, ακόμα και τη μία φορά που έχυσε όλη την καλδάρα με το γάλα, που «άγγιξε» την περιθωριοποίηση. Τότε, είχε την ευκαιρία να κοιτάξει εντός του αλλά και την τύχη να έχει κοντά του ανθρώπους που τον εκτίμησαν για όσα προσέφερε.
Και κάπως έτσι φτάσαμε στις Π.Ε.Κ., ένα εγχείρημα που πηγή έμπνευσής του ήταν το γενικότερο κλίμα που επικρατούσε στους πρωτοπόρους του πειράματος που έφερε τα ονόματα «Πανεπιστήμιο Κρήτης» και «ΙΤΕ». Σήμερα, «το κύρος που έχουν αυτή τη στιγμή οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις είναι τόσο μεγάλο που σχεδόν φοβάμαι», ομολογεί ο ίδιος.
Ακολούθησε το Mathesis, όπου αποδείχτηκε, για ακόμα μια φορά, πόσο φιλομαθείς είναι οι Έλληνες!
Η συζήτηση ταξίδεψε ως το Σύμπαν του Γιώργου Γραμματικάκη για να ειπωθεί ένα «ευχαριστούμε», από καρδιάς και έκανε μια στάση στο Καβούσι Ιεράπετρας, όπου «συναντήσαμε» μία δασκάλα αλλά και ένα ολόκληρο χωριό που άνοιγε την αγκαλιά του σε όποιον χρειαζόταν.
Ο κ. Στέφανος Τραχανάς όσο και να αγωνιά για το αύριο, το πόσο κρίσιμο είναι να διαχειριστούμε τη γνώση με σοφία, πάντα στοιχηματίζει στην καλύτερη πλευρά των πραγμάτων και καλεί τους νέους ερευνητές να βιώσουν αυτό που έρχεται καθώς «η επιστήμη είναι στα πρόθυρα μιας μεγάλης επανάστασης»!
