Αδικήματα σχετικά με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις & τον έλεγχο της ΑΕ

Στο πλαίσιο της διερεύνησης των ποινικών αδικημάτων που αναφέρονται στην εύρυθμη λειτουργία της ΑΕ μας απασχόλησε ήδη η σύναψη σύμβασης με συνδεδεμένο μέρος χωρίς την αναγκαία έγκριση καθώς και τα αδικήματα σχετικά με το κεφάλαιο της ΑΕ, από μέρους των κατά τον νόμο υπευθύνων. Ολοκληρώνοντας τη συγκεκριμένη ενότητα θα μας απασχολήσουν εδώ τα αδικήματα που συνδέονται με   την παράλειψη σύνταξης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και εκθέσεων (μας έχει ήδη απασχολήσει το αδίκημα της σύνταξης ανακριβών ή παραπλανητικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων). Θα μας απασχολήσουν επίσης τα αδικήματα τα σχετικά με την παρακώλυση της διενέργειας ελέγχου της ΑΕ. 

Το Αδίκημα της Παράλειψης (ή Εκπρόθεσμης) Σύνταξης Χρηματοοικονομικών καταστάσεων και Λοιπών Εκθέσεων 

Στα καθήκοντα του ΔΣ συμπεριλαμβάνεται και η σύνταξη των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων και λοιπών εκθέσεων (έκθεση διαχείρισης, έκθεση βιωσιμότητας, έκθεση αποδοχών, δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης κλπ). 

Το αδίκημα τελείται μόνο από τα μέλη του ΔΣ με την άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας σύνταξης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και των λοιπών εκθέσεων. 

Το Αδίκημα της Παρακώλυσης Διενέργειας Ελέγχου

Η ΑΕ υπόκειται ετησίως σε τακτικό έλεγχο των χρηματοοικονομικών της καταστάσεων. Είναι, επίσης, δυνατό να διαταχθεί και έκτακτος οικονομικός και διαχειριστικός έλεγχός της. Ο έλεγχος διενεργείται από τους ελεγκτές της ΑΕ˙ ειδικά όμως για τις εισηγμένες ΑΕ αρμόδια είναι και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Η παρακώλυση διενέργειας τέτοιων ελέγχων τιμωρείται από τον ποινικό νομοθέτη.

Η διάταξη δεν καταγράφει συγκεκριμένα πρόσωπα που είναι δυνατό να τελέσουν το αδίκημα. Πρόκειται, κατά κανόνα, για τα μέλη του ΔΣ ή υπαλλήλους της ΑΕ. 

Το αδίκημα τελείται είτε με την παρακώλυση διενέργειας ελέγχου είτε  με την άρνηση παροχής πληροφοριών. 

Κοινά Χαρακτηριστικά 

Για την υποκειμενική υπόσταση και των δύο, ανωτέρω, αδικημάτων αρκεί ακόμα και ο ενδεχόμενος δόλος. 

Τα αδικήματα που ερευνώνται στο παρόν είναι δυνατόν να συρρέουν με ορισμένα αδικήματα του ειδικού μέρους του ΠΚ: υπεξαίρεση, απάτη, απιστία, καταδολίευση δανειστών, εκβίαση κλπ.

Τιμωρούνται, αμφότερα, με ποινή στερητική της ελευθερίας ή διαζευκτικά χρηματική ποινή. Ειδικότερα, προβλέπεται φυλάκιση από 10 ημέρες έως 3 έτη ή  χρηματική ποινή από 5.000€ έως 50.000€. 

Τα εν λόγω αδικήματα είναι πλημμελήματα και διώκονται αυτεπαγγέλτως. Αρμόδιο καθ’ ύλην είναι το Μονομελές Πλημμελειοδικείο. Καθώς με τις προαναφερθείσες διατάξεις προστατεύονται άμεσα η ΑΕ και η εύρυθμη λειτουργία της, είναι δυνατή η υποβολή δήλωσης προς υποστήριξη της κατηγορίας από μέρους της. Και η παράσταση, επίσης, πολιτικής αγωγής.

Η διαύγεια στη λειτουργία της ΑΕ και διαφάνεια των εταιρικών της πράξεων προκύπτει (και) από τις χρηματοοικονομικές της καταστάσεις και προβλεπόμενες από το νόμο εκθέσεις. Επιβεβαιώνεται (και) από τους συναφείς ελέγχους. Είναι σημαντικό, επομένως, εκείνες μεν να συντάσσονται εμπρόθεσμα αυτοί δε να μην παρακωλύονται. Η παραβίαση των σχετικών διατάξεων εύλογα συνδέεται με  ποινικές ευθύνες των προσώπων που εμπλέκονται (ιδίως μελών ΔΣ-βεβαίως και υπαλλήλων της ΑΕ ). Τα υπόχρεα πρόσωπα οφείλουν, και εδώ-για την προσωπική τους, προεχόντως, διασφάλιση, ιδιαίτερη προσοχή και επιμέλεια. Με ποινικές, όμως, ευθύνες απειλούνται και όσοι παραλείπουν υποχρεώσεις τους σχετικά με Γενικές Συνελεύσεις μετόχων ή ομολογιούχων, παραλείπουν υποχρεώσεις ενημέρωσης των μετόχων ή συμμετέχουν σε αυτές χωρίς να δικαιούνται. Περί αυτών, όμως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

Σημ.: Σε πλήρη μορφή το άρθρο Αδικήματα σχετικά με τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις και τον έλεγχο της ΑΕ