ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Δικαιώματα Μειοψηφίας: Γενικά
Στο παρόν θα μας απασχολήσουν οι συναφείς, ευρύτερου περιεχομένου, παράμετροι του αρ. 141.

Δεν είναι ασύνηθες να συναντούμε περισσότερες ομάδες μετόχων στην ΑΕ με αντικρουόμενα συμφέροντα. Υφίσταται το (πάντοτε ατυχές) ενδεχόμενο το μετοχικό κεφάλαιο να μοιράζεται στα δύο κι οι μέτοχοι να έχουν ίσες συμμετοχές. Υφίσταται, άλλες φορές, το ενδεχόμενο μέτοχος ή μέτοχοι να κατέχουν πλειοψηφικό ποσοστό. Η πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου, στην τελευταία αυτή περίπτωση, είναι που επιλέγει τα πρόσωπα και τον τρόπο διοίκησης της ΑΕ και λαμβάνει τις κρίσιμες αποφάσεις για τη λειτουργία της. Η θέση της μειοψηφίας θα παραμένει, εξ ορισμού, μειονεκτική. Ο νομοθέτης, ωστόσο, μεριμνά για την προστασία της μέσω της θέσπισης συγκεκριμένων δικαιωμάτων. Στο παρόν θα μας απασχολήσουν οι συναφείς, ευρύτερου περιεχομένου, παράμετροι του αρ. 141.
Σκοπός
Η οριοθέτηση των δικαιωμάτων μειοψηφίας αποσκοπεί στη διασφάλιση και προστασία των συμφερόντων της έναντι της πλειοψηφίας της ΑΕ. Κατ’ επέκταση, των συμφερόντων της ίδιας της ΑΕ και της βέλτιστης λειτουργίας της.
Μη Αποκλειστική Απαρίθμηση
Η απαρίθμηση των δικαιωμάτων μειοψηφίας στη διάταξη του αρ. 141 δεν είναι εξαντλητική. Αντίστοιχα δικαιώματα προβλέπονται και σε άλλες διατάξεις του νόμου (λ.χ.: η δυνατότητα υποβολής αίτησης για άσκηση των αξιώσεων της ΑΕ, που γεννώνται από παράβαση καθήκοντος μέλους ΔΣ, η δυνατότητα αντίθεσης στη λήψη απόφασης της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση, η άσκηση αγωγής ακύρωσης απόφασης της ΓΣ).
Η Έννοια Της Μειοψηφίας: Συλλογικά & Ατομικά Δικαιώματα Μειοψηφίας
Η (κεφαλαιουχική) μειοψηφία αναφέρεται σε έναν ή περισσότερους μετόχους, οι μετοχές των οποίων εκπροσωπούν ποσοστό μικρότερο του 50% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου. Ποσοστό 50% δεν θεωρείται μειοψηφία.
Τα συλλογικά δικαιώματα μειοψηφίας απαιτούν τη συγκέντρωση συγκεκριμένου ποσοστού μετοχικού κεφαλαίου από μέτοχο/μετόχους για την άσκησή τους.
Σε αντίθεση με τα συλλογικά δικαιώματα, τα ατομικά όμοια είναι δυνατό να ασκήσει κάθε μέτοχος ανεξάρτητα από το ποσοστό του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου που εκπροσωπεί˙ ακόμα κι αν κατέχει μια, μόνο, μετοχή της ΑΕ
Προϋποθέσεις Άσκησης Των Δικαιωμάτων Μειοψηφίας
Η άσκηση των δικαιωμάτων μειοψηφίας απαιτεί την πλήρωση ορισμένων προϋποθέσεων. Συγκεκριμένα, μέτοχοι που προβαίνουν στην άσκησή τους οφείλουν:
(α) Να αποδεικνύουν τη μετοχική τους ιδιότητα.
(β) Να συγκεντρώνουν (επί συλλογικών δικαιωμάτων μειοψηφίας) το ελάχιστο ποσοστό του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου που προϋποτίθεται (είτε από τον νόμο είτε, νομίμως μειωμένο, από το καταστατικό) για την άσκησή του.
(γ) Να αποδεικνύουν τον αριθμό των μετοχών που κατέχουν κατά την άσκηση του σχετικού δικαιώματος. Η προϋπόθεση αυτή, ομοίως, δεν αφορά στα ατομικά δικαιώματα.
(δ) Nα μην ασκούν τα εν λόγω δικαιώματα καταχρηστικά.
Η απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας και του αριθμού μετοχών που κατέχει ένας μέτοχος είναι δυνατό να λάβει χώρα με κάθε πρόσφορο τρόπο.
Οι μέτοχοι μειοψηφίας αντιμετωπίζονται, κατά κανόνα, ως εχθροί της ΑΕ από τους μετόχους πλειοψηφίας˙ ως και των ιδίων εχθροί. Ενδεχομένως και να είναι˙ ενδεχομένως και όχι. Για την προάσπιση, πάντως, των συμφερόντων των μετόχων μειοψηφίας αλλά και της ΑΕ, εύλογα ο νόμος τους απονέμει σειρά δικαιωμάτων. Η άσκησή τους, όμως, θα πρέπει να λαμβάνει χώρα με φειδώ˙ όχι προς βλάβη της ΑΕ ή/και των λοιπών μετόχων. Για το ειδικότερο, πάντως, περιεχόμενο των εν λόγω δικαιωμάτων σε επόμενη αρθρογραφία μας.-
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.1: Σε πλήρη μορφή το παρόν άρθρο με τίτλο «Δικαιώματα Μειοψηφίας: Γενικά».
Σημ.2: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο, του νόμου για τις ΑΕ (:ν. 4548/2018)-με business view, πάντα, προσέγγιση.