Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου*
Αφού λοιπόν διώξουμε τους «αβάσιμους φόβους», πρέπει να ξεκινήσουμε να συζητάμε τα ουσιώδη θέματα που απασχολούν την οικογενειακή μας επιχείρηση. Η εμπειρία μας λέει ότι οι οικογένειες ξεκινούν με ενθουσιασμό και στο πνεύμα των συζητήσεων κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων του «Οικογενειακού Συμβουλίου» (ΟΣ) το πρώτο πράγμα που κάνουν είναι να «γκρινιάζουν» ο ένας για τον άλλον: τα παιδιά για τους γονείς, οι γονείς για τα παιδιά, κ.λπ..
Συνήθως περνούν αρκετές συνεδριάσεις – και πάλι η εμπειρία μας λέει ότι μπορεί να είναι και γύρω στις έξι με οκτώ – που πλέον η «γκρίνια» έχει εξαντληθεί. Τότε όλοι «σοβαρεύουν!» Και συνειδητοποιούν ότι πλέον πρέπει να συζητήσουν τα ΘΕΜΑΤΑ ΟΥΣΙΑΣ! Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ όταν ένας ιδρυτής οικογενειακής επιχείρησης, μας είπε μετά από σχεδόν δυο χρόνια συνεδριάσεων του ΟΣ κι αφού είχαν λυθεί πολλά, αλλά «μικρά», θέματα: «Δηλαδή, τώρα ξεκινάμε;» Πράγματι έτσι συμβαίνει τις περισσότερες φορές.
Να λοιπόν μερικά από τα πολύ σημαντικά θέματα που θα πρέπει να συζητήσει το ΟΣ μιας οικογενειακής επιχείρησης:
Α] Διαδοχή
- Πώς εξασφαλίζουμε την ισόβια χρηματοοικονομική ασφάλεια των γονέων μας;
- Ποια μη-επιχειρησιακά συμφέροντα θα κρατήσουν τους γονείς μας ικανοποιημένους κατά τη συνταξιοδότησή τους;
Β] Συμμετοχή
- Με ποιον τρόπο θα αποφασίσουμε ποια μέλη της οικογένειας μπορούν να απασχοληθούν στην οικογενειακή μας επιχείρηση;
- Πώς καθορίζουμε τους ρόλους και τις αρμοδιότητες των μελών της;
- Τι συμβαίνει εάν κάποιο μέλος της οικογένειας δεν τα καταφέρνει ως υπάλληλος στην οικογενειακή μας επιχείρηση;
Γ] Αμοιβή και ιδιοκτησία
- Με ποιον τρόπο θα πρέπει να αξιολογούμε και να αμείβουμε τα μέλη της οικογένειας που εργάζονται στην οικογενειακή επιχείρηση;
- Ποιοι θα μπορούν να κατέχουν μετοχές στην επιχείρηση;
Δ] Αρμονία
- Πώς θα αντιμετωπίσουμε τις συγκρούσεις μεταξύ των γενεών;
- Πώς θα λαμβάνουμε τις μελλοντικές οικογενειακές αποφάσεις;
Ε] Υπευθυνότητα
- Με ποιον τρόπο μπορούμε να βοηθήσουμε τα μέλη της οικογένειας που αντιμετωπίζουν οικονομικά ή/και εργασιακά προβλήματα;
- Τι συμβαίνει στην περίπτωση διαζυγίου;
- Τι συμβαίνει στην περίπτωση που κάποιο μέλος της οικογένειας παρανομήσει ή ενεργήσει ανεύθυνα;
Από τα παραπάνω πολύ σημαντικά ερωτήματα, είναι πιστεύω ολοφάνερο ότι το ΟΣ αποτελεί ένα πανίσχυρο μέσο για την ενδυνάμωση της οικογένειας. Είναι το καλύτερο βοήθημα για την εύρεση και ενίσχυση των κοινών σημείων που ενώνουν τα μέλη μιας οικογένειας. Η εμπειρία μας δείχνει ότι οι οικογένειες που περνούν τον περισσότερο από το χρόνο τους διαφωνώντας, επικεντρώνονται στα στοιχεία που τους χωρίζουν. Καθώς η διχόνοια βρίσκεται μονίμως στο επίκεντρο των συζητήσεων, μετατρέπεται τελικά σε μια συνήθεια που μπορεί κυριολεκτικά να καταβροχθίσει οποιαδήποτε αισθήματα καλής θέλησης ή αμοιβαιότητας, που υπάρχουν μεταξύ των μελών της οικογένειας.
Αντίθετα, οι οικογένειες που επιτυγχάνουν, είναι εκείνες που επικεντρώνονται στο «Τι κοινό έχουμε;». Αυτές οι οικογένειες, αντί να επικεντρώνονται στις διαφορές τους, χτίζουν στα κοινά τους θεμέλια – τις κοινές αξίες, τους στόχους και τις αξιώσεις σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του κόσμου και της επιχείρησης. Οι οικογένειες αυτές εξακολουθούν να έχουν «διαμάχες», αλλά τις αντιμετωπίζουν καλύτερα. Καλλιεργούν δεσμούς αγάπης και φιλίας. Ακούνε ο ένας τον άλλο.
Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, τα περισσότερα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν πολλά για τον εαυτό τους και την επιχείρηση. Προκειμένου να κατανοήσουν πώς θα συνδράμουν στον μελλοντικό σχεδιασμό, τα μέλη της οικογένειας συχνά πρέπει να μάθουν, αλλά και να σκεφθούν και να προτείνουν, περί στρατηγικού, κεφαλαιουχικού, κληρονομικού σχεδιασμού και προγραμματισμού διαδοχής.
Το ΟΣ προσφέρει επίσης στα μέλη της οικογένειας την ευκαιρία να αναπτύξουν και να παρουσιάσουν ικανότητες, όπως η ηγεσία, η επίλυση συγκρούσεων, η επικοινωνία και η ακρόαση του άλλου, η ομιλία, η διδασκαλία και, βεβαίως, η διαχείριση και διεξαγωγή του ίδιου του ΟΣ. Μάλιστα, ορισμένες οικογένειες χρησιμοποιούν το ΟΣ ως μέσο για ένα επίσημο πρόγραμμα προσωπικής ανάπτυξης. Οργανώνουν ομάδες για την επίλυση προβλημάτων, για την επίλυση των συγκρούσεων και για άλλες ικανότητες προσωπικής ανάπτυξης. Τέτοιες προσπάθειες συνδράμουν τελικά στην προώθηση της ομαδικότητας μέσα στην οικογένεια και βοηθούν το άτομο να πετύχει τους προσωπικούς του στόχους.
*Ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου, είναι Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»
