Όταν ο κορωνοϊός άρχισε να εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο, η μια μετά την άλλη, οι περισσότερες χώρες εφάρμοσαν λίγο-πολύ παραλλαγές του ίδιου μοντέλου μέτρων.
Καραντίνες και περιορισμοί «ακορντεόν», για να αποτραπεί η πλήρης κατάρρευση των συστημάτων υγείας.
Μαζικά διαγνωστικά τεστ. Πολυήμερη απομόνωση όσων μολύνονταν με κορωνοϊό. Ιχνηλατήσεις επαφών, συνήθως με πενιχρά αποτελέσματα.
Δύο χρόνια και αρκετές μεταλλάξεις μετά, η τακτική έχει σήμερα σαφώς αλλάξει, παρά την «επέλαση» της εξαιρετικά μεταδοτικής παραλλαγής Όμικρον.
Οι καραντίνες σπανίζουν πια, με γνώμονα τα μέχρι στιγμής ηπιότερα συμπτώματα και τα μειωμένα ποσοστά θνησιμότητας της νέας παραλλαγής, την εμβολιαστική κάλυψη μεγάλου μέρους του πληθυσμού, την κόπωση από τα περιοριστικά μέτρα, αλλά και τις ανοιχτές «πληγές» στις εθνικές οικονομίες.
Οι δε περίοδοι αυτοαπομόνωσης των κρουσμάτων μειώνονται σε διάρκεια για τους εμβολιασμένους, με φόντο τις ολοένα και πιο εμφανείς ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό, σε υπηρεσίες και επιχειρήσεις.
Πλέον, οι περισσότερες κυβερνήσεις προετοιμάζουν τον πληθυσμό για τη ζωή με τον κορωνοϊό και την αποδοχή της COVID-19 ως μέρος της καθημερινότητάς μας.
Ενδεικτική είναι η νέα, αναθεωρημένη επιδημιολογική στρατηγική στο Ισραήλ: θεωρούμενη εξ αρχής χώρα-«πυξίδα» για την πορεία της πανδημίας, ως πρωτοπόρος στην προμήθεια εμβολίων κατά του κορωνοϊό και στην ταχύτητα χορήγησής τους, όχι όμως και σε ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού.
«Τσουνάμι» κρουσμάτων
Εδώ και μία εβδομάδα, σε μια νέα παγκόσμια πρώτη, οι ισραηλινές αρχές έχουν αρχίσει τη χορήγηση και της τέταρτης δόσης εμβολίου, εν προκειμένω στο υγειονομικό προσωπικό, σε άτομα άνω των 60 ετών και σε ευπαθείς ομάδες.
Ωστόσο, «με την ταχεία εξάπλωση της παραλλαγής όμικρον, το Ισραήλ έχει χάσει κάθε έλεγχο στις προσπάθειες να καταπολεμήσει τον κορωνοϊό με τις μεθόδους που χρησιμοποίησε με μερική επιτυχία για σχεδόν δύο χρόνια», γράφει στην εφημερίδα Haaretz ο αναλυτής της, Άμος Χαρέλ.
«Στην πράξη, έχει εγκαταλείψει την προσπάθεια να χαλιναγωγήσει την πανδημία εντός συνόρων», αναφέρει.
«Όσοι βρίσκονται στο αρχηγείο «Alon» των ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων, που παρακολουθεί την αλυσίδα λοιμώξεων, παραδέχονται ότι αυτή η προσπάθεια έγινε λιγότερο αποτελεσματική, όταν το Ισραήλ πέρασε το όριο των 2.000 ημερήσιων μολύνσεων, πριν από μια εβδομάδα».
Πλέον, ο αριθμός είναι πενταψήφιος, κοντά στις 20 χιλιάδες.
Οι νεότερες εκτιμήσεις που μετέφεραν οι ειδικοί στο υπουργικό συμβούλιο, γράφει ο Άμος Χαρέλ, συντείνουν στο ότι στη χώρα θα καταγράφονται δεκάδες χιλιάδες νέα κρούσματα σε καθημερινή βάση, από την επόμενη εβδομάδα.
Πηγή: worldometers.info
Όχι τυχαία, την Παρασκευή, σχηματίζονταν τεράστιες ουρές στα διαγνωστικά κέντρα για τεστ κορωνοϊού.
Ο μέσος χρόνος αναμονής ήταν πάνω από δύο ώρες.
Όμως, η τεράστια ζήτηση άρχισε να δοκιμάζει τα όρια αντοχής του συστήματος (και των κρατικών αποθεμάτων), με επιβράδυνση ακόμη και στην παράδοση των αποτελεσμάτων.
Αυτά, σε μία χώρα περίπου 9 εκατομμυρίων κατοίκων, όπου το ποσοστό των εμβολιασμένων με δύο δόσεις φτάνει τυπικά το 64,6%.
Ουσιαστικά, ωστόσο, θεωρείται ότι πλήρως προστατευμένοι από σοβαρή νόσηση από την COVID-19 είναι το 61%: όσοι έχουν κάνει, δηλαδή, τουλάχιστον την τρίτη δόση εμβολίου, είτε έλαβαν τη δεύτερη ή νόσησαν από κορωνοϊό το πολύ εντός του τελευταίου εξαμήνου.
Μπροστά στα νέα αυτά δεδομένα και στην Όμικρον, οι ισραηλινές αρχές αποφάσισαν να αλλάξουν τακτική.
Αλλαγή προτεραιοτήτων
Από την Παρασκευή, άρχισε να τίθεται σε ισχύ μία νέα δέσμη μέτρων στο Ισραήλ.
Εξεφής, τα μοριακά τεστ (PCR) γίνονται μόνο σε ομάδες υψηλού κινδύνου, ήτοι άτομα άνω των 60 ετών και ανοσοκατεσταλμένους, εμβολιασμένους και μη.
Στους υπόλοιπους Ισραηλινούς, που είναι εμβολιασμένοι ή έχουν νοσήσει από κορωνοϊό και έρχονται σε επαφή με κρούσμα, ο διαγνωστικός έλεγχος θα γίνεται με rapid test -και με δικά τους έξοδα- στο σπίτι.
Σε περίπτωση νόσησης, θα τίθενται σε δεκαήμερη καραντίνα. Για να καταχωρηθούν όμως επίσημα ως κρούσματα από το υπουργείο Υγείας (και για λόγους άδειας ασθενείας από την εργασία), θα πρέπει να κάνουν επαναληπτικό rapid test στα επίσημα εξεταστικά κέντρα.
Αυτά διατίθενται πλέον δωρεάν και στους ανεμβολίαστους, που έχουν έρθει σε επαφή με κρούσμα. Θα μπαίνουν ωστόσο σε καραντίνα, ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Είτε 7 ημερών σε περίπτωση που το τεστ είναι αρνητικό, είτε 10 ημερών εάν είναι θετικό, όπως ισχύει και για τις υπόλοιπες κατηγορίες.
Σε κάθε περίπτωση, ο τερματισμός της αυτοαπομόνωσης θα γίνεται κατόπιν έγκρισης γιατρού.
«Είναι μία σημαντική αλλαγή, με στόχο τον ταχύτερο εντοπισμό του ευάλωτου πληθυσμού και την πρόληψη σοβαρής νόσου», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Υγείας, Νάχμαν Ας. «Τώρα πλέον εστιάζουμε λιγότερο στα ποσοστά μολύνσεων».
Όμως αυτή «η αλλαγή τακτικής αφήνει το Ισραήλ στο “σκοτάδι”» ως προς την πορεία της πανδημίας, σχολιάζει ο συντάκτης για θέματα υγείας της Haaretz, Ίντο Εφτάρι.
Επιπλέον «τα τεστ αντιγόνου είναι λιγότερο ευαίσθητα και αξιόπιστα από την PCR, επισημαίνει, «ειδικά στον εντοπισμό ασυμπτωματικών λοιμώξεων»: έως και κατά 65%, σύμφωνα με τελευταία ενημέρωση που έκανε στην ισραηλινή Βουλή η Ιλάνα Γκανς, στέλεχος του υπουργείου Υγείας.
Επικαλούμενο δε εσωτερικά έγγραφα του ίδιου υπουργείου, το ισραηλινό δίκτυο Channel 13 ανέφερε ότι μόλις το 50% των κρουσμάτων της παραλλαγής Όμικρον εντοπίζονται από τα τεστ αντιγόνων, με το ποσοστό να είναι ακόμη μεγαλύτερο μεταξύ των ανεμβολίαστων.
Οι ειδικοί πάντως επισημαίνουν ότι υπάρχουν κι άλλα επιδημιολογικά εργαλεία παρακολούθησης της εξάπλωσης του ιού, όπως η δειγματοληψία λυμάτων.
Αλλαγή πλεύσης σε σχολεία και τουρισμό
Σε ολόκληρο τη χώρα εν τω μεταξύ, όπως αναφέρουν τα ισραηλινά ΜΜΕ, έχουν ήδη διακοπεί τα μαθήματα σε εκατοντάδες σχολεία και νηπιαγωγεία, λόγω των αυξημένων κρούσματα σε μαθητές και σε εκπαιδευτικό προσωπικό.
Αν και ο εμβολιασμός των παιδιών ηλικίας 5-11 ετών έχει αρχίσει από τον Νοέμβριο στο Ισραήλ και στους εφήβους 12-15 ετών χορηγείται ήδη και τρίτη δόση, τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης σε αυτές τις ομάδες παραμένουν χαμηλά.
Υπό αυτό λοιπόν το πρίσμα, οι αρχές προωθούν αλλαγές στις οδηγίες λειτουργίας των σχολείων, αρχής γενομένης από αυτή την Κυριακή, προκειμένου να παραμείνουν ανοιχτά.
Σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσαν τα υπουργεία Υγείας και Παιδείας, σε περίπτωση που αναφερθεί κρούσμα σε μαθητή ή σε εκπαιδευτικό, οι υπόλοιποι στην τάξη θα υποβάλλονται σε διαγνωστικά τεστ.
Οι μεν εμβολιασμένοι θα κάνουν το τεστ στο σπίτι και, εφόσον βγει θετικό, θα κάνουν rapid test ένα από τα επίσημα εξεταστικά κέντρα, προκειμένου να εξακριβωθεί η θετικότητα και να μπουν σε καραντίνα 10 ημερών.
Οι δε ανεμβολίαστοι, καθώς και όσοι έχουν κάνει μόνο την πρώτη δόση εμβολίου, θα υποβάλλονται σε rapid test σε εξεταστικά κέντρα και θα μπαίνουν, ακόμη και με αρνητικό αποτέλεσμα, σε αυτοαπομόνωση 7 ημερών.
Στο μεσοδιάστημα, με την παραδοχή ότι ήταν μάταιη η απόφαση να κλείσουν τα σύνορα με την εμφάνιση της Όμικρον, οι ισραηλινές αρχές αποφάσισαν να άρουν από την Κυριακή (9/1) και την απαγόρευση εισόδου σε ταξιδιώτες από άλλες χώρες.
Ως εκ τούτου, πλέον θα επιτρέπεται η είσοδος σε άτομα ακόμη και από χώρες με υψηλά ποσοστά μολύνσεων της Όμικρον, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Νότια Αφρική.
Οι εμβολιασμένοι και όσοι έχουν νοσήσει θα μπαίνουν σε 24ωρη καραντίνα ή μέχρι να έχουν αρνητικό τεστ. Οι ανεμβολίαστοι θα πρέπει να έχουν δύο αρνητικά τεστ: ένα κατά την άφιξη και ένα έπειτα από επτά ημέρες καραντίνας.
Κατά τα λοιπά, το ισραηλινό υπουργείο Υγείας έχει απευθύνει σύσταση στους πολίτες να αποφεύγουν τα μη αναγκαία ταξίδια στο εξωτερικό, και δη στις χώρες υψηλού υγειονομικού κινδύνου.
Βλέποντας και κάνοντας…
Αν και οι εισαγωγές ασθενών με κοροναϊό στα νοσοκομεία αυξάνονται και ο συνολικός αριθμός σοβαρά νοσούντων σχεδόν διπλασιάστηκε τις τελευταίες δυόμιση εβδομάδες, ο γενικός διευθυντής του ισραηλινού υπουργείου Υγείας, Νάχμαν Ας, εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξος για την πορεία του νέου πανδημικού κύματος. Τουλάχιστον προσώρας…
Ο αριθμός των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση παραμένει σταθερός και αφορά κυρίως κρούσματα της παραλλαγής Δέλτα.
Καθώς «το κύμα εξαπλώνεται, θα κυριαρχήσει η Όμικρον», επισημαίνει. Κι αυτή, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα (από τις μολύνσεις στη Νότια Αφρική και μελέτες από τη Βρετανία και τη Δανία), έχει σημαντικά -ίσως και τρεις φορές- λιγότερες σοβαρές νοσήσεις.
Παρ’ όλα αυτά, η ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων από την Όμικρον συμπίπτει με την περίοδο της γρίπης (που πέρυσι δεν σημείωσε έξαρση, λόγω και των ταξιδιωτικών περιορισμών), εντείνοντας τους φόβους για περαιτέρω επιβάρυνση ενός ήδη καταπονημένου συστήματος υγείας.
Προφανώς, η ανησυχία αυτή δεν υπάρχει μόνο στο Ισραήλ.
Οι αρχές τώρα εστιάζουν στην εκτίμηση ότι το κύμα της Όμικρον θα είναι μεν ισχυρό, πλην όμως σύντομο.
Παράλληλα, η προσδοκία είναι ότι -με τον έγκαιρο εντοπισμό των κρουσμάτων στις ομάδες υψηλού κινδύνου- τα αντιιικά φάρμακα των Pfizer και Merck θα συμβάλλουν στην διατήρηση των νοσηλειών και των σοβαρών περιστατικών σε χαμηλά επίπεδα.
Ενόσω κι άλλα κράτη σπεύδουν εν τω μεταξύ στην χορήγηση της τέταρτης δόσης εμβολίου κατά της COVID-19, ειδικοί αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής τακτικών αναμνηστικών δόσεων, δεδομένης της παροδικής έως τώρα αύξησης των αντισωμάτων.
Οι πιθανές εναλλακτικές, τονίζουν Αμερικανοί επιστήμονες τους New York Times, θα μπορούσε να είναι ένα εμβόλιο ειδικά για την παραλλαγή Omicron. Ένα ευρύτερης κάλυψης εμβόλιο, που να στοχεύει στα τμήματα εκείνα του SARS-COV-2 που μεταλλάσσονται πολύ αργά έως και καθόλου.
Ή, μέχρι να γίνει αυτό, να παραταθεί το διάστημα μεταξύ των αναμνηστικών δόσεων, με τη συνδυαστική χρήση των υφιστάμενων εμβολίων με άλλα σκευάσματα, που λαμβάνονται από τη μύτη ή το στόμα, εμποδίζοντας έτσι την είσοδο του ιού στον οργανισμό από την ανώτερη αναπνευστική οδό.
Καθώς όμως όλα αυτά απαιτούν ακόμη χρόνο, οι ισραηλινές αρχές -όπως και άλλων χωρών- αυστηροποιούν τα μέτρα για μάσκες και συγκεντρώσεις, βάζοντας σε πρώτο πια πλάνο την ατομική ευθύνη και ψηλά, κατά πώς φαίνεται, τον πήχη των προσδοκιών για την επίτευξη συλλογικής (και οικονομικής) ανόσιας μέσω της Όμικρον. Πλην όμως με πιθανό βαρύ «τίμημα» και αμφίβολη προστασία απέναντι σε νέες μεταλλάξεις.
Προς το παρόν, όπως διευκρινίστηκε, για όσους Ισραηλινούς που δεν έχουν υγειονομικό πάσο, είτε επειδή παραμείνουν ανεμβολίαστοι, είτε γιατί έληξε η ισχύς του, η συμμετοχή σε δραστηριότητες όπου απαιτείται η επίδειξή του θα εξαρτάται, για το επόμενο διάστημα τουλάχιστον, από το αποτέλεσμα rapid test που θα διενεργεί εξειδικευμένο προσωπικό.
