Του Στέλιου Βισκαδουράκη
1969
Τότε, στα πρώτα σχολικά μου χρόνια, κάναν τα μαθηματικά αριθμούς, τις έννοιες τις κάναν λέξεις και στα χρώματα δώσαν ονόματα. Κοντολογίς, βάλαν κανόνες στις αισθήσεις και σ΄ ό,τι αυτές προκαλούσαν, βάλαν νόμους σε όλα ή αυτά ήταν εκεί από πριν και με περίμεναν. Από τότε διαφωνώ με κάθε λογής εξουσία που εμπεριέχει ψυχρή λογική χωρίς συναισθήματα.
1972
Στις γειτονιές που μεγάλωσα, στις άγριες εποχές των πέτρινων χρόνων της χούντας και των ξύλινων πατινιών με τα σιδερένια ρουλεμάν, πάλεψα και νίκησα δυνατότερους από μένα και νικήθηκα από πιο αδύναμους. Ό,τι κι αν γινόταν, όμως, νικητές και ηττημένοι, κοιταζόμαστε στα μάτια με βασικό σεβασμό, με κατανόηση κι αντίληψη της δύναμης και της αδυναμίας μας. Μα ποτέ, ούτε γκρεμίζαμε ούτε βάφαμε κρυφά ή φανερά τους τοίχους των σπιτιών των άλλων.
2016
Με κάλεσαν διαδικτυακά σ’ ένα δημοτικό σχολείο των Αθηνών να μιλήσω για κάποια διηγήματά μου. Εκεί είδα τα παιδιά κι ανακάλυψα ότι τα συναισθήματά τους ήταν απλωμένα και μπερδεμένα, αλλά πεντακάθαρα. Χωρίς κανόνες και νόμους.
2017-2018
Η Δ/νση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου με κάλεσε σε Λύκεια και Γυμνάσια με το πρόγραμμα «Συγγραφείς στην Τάξη». Τα παιδιά είχαν κάνει μάθημα κάποιες ιστορίες μου και ζητούσαν ανάλυση και ανταλλαγή απόψεων. Πήγα σε 8 - 10 Γυμνάσια και Λύκεια. Εκεί, βρήκα ξανά το συναίσθημα και την ανωτερότητα των παιδιών και μια έκφραση γνήσια, χωρίς περιττές φιοριτούρες. Εκεί, είδα το μέλλον κι αγάπησα όλα τα παιδιά, με μια αγάπη που δεν προδίδεται, ανεξαρτήτως σωστής ή λανθασμένης δημόσιας έκφρασής τους.
Σ’ αυτά τα παιδιά, μα και σ’ όλα τα παιδιά που θέλουν, με όποιους τρόπους, να προβάλουν τα συναισθήματά τους, θέλω να πω κάτι βλέποντας την πόλη μου. Να πω κάτι, όχι σαν κήρυγμα, μα σαν χρήσιμο συμπλήρωμα και σκέψη στη σίγουρα φωτεινή και μεθυσμένη δύναμή τους.
Παιδιά:
Ως άνθρωπος δεν πιστεύω σε κόμματα, αρχές και εξουσίες που δεν έχουν συναισθήματα. Πιστεύω σε ανθρώπους και πολίτες που έχουν τη διάθεση και την πρακτική μιας ευαίσθητης δυναμικής. Κοιτώντας την πόλη μου, όμως, βλέπω μια διαταραγμένη αισθητική και μια αψυχολόγητη και αβάσιμη επαναστατικότητα, με πρόχειρα συνθήματα εναντίον όποιων κομμάτων, αρχών, ομάδων και κάθε λογής χώρων. Ως πολίτης με το όποιο παρελθόν, διαφωνώ με όλο αυτό και αντιτίθεμαι σε κάθε αντίδραση τέτοιου τύπου γιατί η πόλη, όντας στα κτίρια της άψυχη, δεν μπορεί να αντιδράσει. Όμως, για κάποιους πολίτες με ίσα δικαιώματα με εσάς, είναι ζωντανή. Σίγουρα έχετε ορμή, ένστικτο και προβλήματα. Έχω και εγώ όμως το δικαίωμα ως πολίτης της πόλης αυτής, να περπατώ πάνω της χωρίς να διαταράσσω το συναίσθημά μου και να χαλάει η ψυχή μου.
Παιδιά, αν θέλουμε να παλέψουμε με τον εχθρό, όποιος και αν είναι, ας τον κοιτάξουμε στα μάτια κι ας μετρήσουμε τις δυνάμεις μας και τις δυνάμεις του, το μπόι μας και το μπόι του και ας δώσουμε την μάχη ευθέως, με όπλα πολιτισμού και ζωντανού λόγου και ας μη πληγώνουμε μια πόλη όπου ζούμε, που είναι ίση για όλους, κι ας μην διαταράσσουμε οτιδήποτε αφορά άλλους πολίτες, γιατί και οι άλλοι πολίτες είναι ίσοι και πολλές φορές ίδιοι με εμάς.
Η αληθινή μάχη της ελευθερίας και του πολιτισμού δεν δίνεται με σπρέι και ρόπαλα, ούτε αφελώς δρούμε μ’ αυτά δειλά και κρυφά, αλλά βάζουμε τον μπέτη μας μπροστά, όπως λέμε εδώ στην Κρήτη, με τα όπλα μιας αληθινής και θαρραλέας Δημοκρατίας. Γιατί το δίκιο δεν έχει κρυψώνες. Κι αυτό, δεν γίνεται με συνθήματα σε τοίχους σπιτιών και δημόσιων κτηρίων μιας πόλης, γιατί οι πολίτες της που θέλουν να τα απολαμβάνουν, ούτε ερωτώνται ούτε σίγουρα συμφωνούν στην όποιο αισθητικό βανδαλισμό τους.
Όλοι ζητάμε τη Δημοκρατία και παλεύουμε γι’ αυτήν. Και για να περπατά το «εμείς» ανάμεσά της με βήματα αληθινά, χρειαζόμαστε πράξεις που ειρηνικά την αντιπροσωπεύουν.
Κάποτε, ένα σπουδαίος συγγραφέας είπε ότι η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο. Κι αυτά τα συνθήματα στους τοίχους δεν μαρτυρούν καμία ομορφιά, δεν περνούν κανένα μήνυμα και δεν δηλώνουν αντίδραση στο όποιο κατεστημένο.
