της Μαρίας Λιονάκη
Διαφορετικές θα είναι φέτος οι Πανελλήνιες εξετάσεις που ανατέλλουν τη Δευτέρα, το νιώθεις. Ήδη ήταν διαφορετική η ενημέρωση των καθηγητών επιτηρητών για αυτές. Φιλόξενη μεν με τα βουτήματα, τους χυμούς, τα παγωμένα νερά. Πόσο να γλυκάνουν το κλίμα όμως τα βουτήματα , όταν υπάρχει ακόμα τριγύρω ο φόβος για τον ιό που στραγγίζει τους χυμούς της ζωής κι όταν όλοι είναι τόσο ολοφάνερα παγωμένοι ; Έγινε την Πέμπτη το απόγευμα η ενημέρωση αυτή κι όχι την Παρασκευή ως είθισται. Το νωρίτερα στην ημέρα, ήδη υποδηλώνει το έκτακτο. Δεν έγινε σε τάξη, αλλά όπου υπήρχε στα εξεταστικά κέντρα ευρυχωρία. Στο κλειστό γήπεδο του σχολείου το αχανές, όπου εγώ παρευρέθηκα, τα καθίσματα είχαν ήδη τοποθετηθεί με απόσταση ενός μίση μέτρου, σύμφωνα με τις αποστάσεις που έχουν οριστεί για να εξακοντίσουν κι άλλο τις ήδη αποστασιοποιημένες ζωές των ανθρώπων των τελευταίων δεκαετιών.
Ο υπεύθυνος της διαδικασίας προσηνής και με διάθεση να τα εξηγήσει όλα αναλυτικά, μα οι διαφορετικές συνθήκες οι φετινές, όπως έχουν ήδη προαναγγελθεί από το Υπουργείο, από τα ΜΜΕ, μα και η ακουστική του χώρου δε βοηθούσε. Υπήρχε εριστικότατα στην ατμόσφαιρα, εναρμονισμένη με το χώρο γηπέδου. Πλησίαζες το συνάδελφο να συμπληρώσεις τα στοιχεία σου στο χαρτί που πήγαινε από χέρι σε χέρι και σου επιτίθεντο πως έπεσες πάνω του και τι κατάσταση είναι αυτή. Πήγαινε μπροστά ο υπεύθυνος να εξηγήσει, γκρίνιαζαν οι πίσω ότι δεν άκουγαν, πήγαινε πιο πίσω και πλάι, γκρίνιαζαν οι μπροστινοί. Στο τέλος κατάλαβε πως δε θα βρει άκρη, σταθεροποιήθηκε κάπου κι η ενημέρωση ξεκίνησε. Διπλή η προσοχή φέτος επειδή θα υπάρχουν μαθητές που θα εξετάζονται ακόμη με το παλιό σύστημα, ενώ έχει εγκαινιαστεί το νέο. Αυτοί θα είναι μαζεμένοι στην τελευταία συνήθως αίθουσα, μας ειπώθηκε, μα θα πρέπει να είναι ο επιτηρητής ένα παραπάνω προσεκτικός. Αυτό είναι το ένα θέμα που κυριάρχησε στην ενημέρωση.
Το δεύτερο και το σπουδαιότερο όμως είναι τα μέτρα πρόληψης για τον ιό. Μάσκες έχουν παραγγελθεί και θα διανεμηθούν στους επιτηρητές με την έναρξη των εξετάσεων, καθώς όλοι οι επιτηρητές πρέπει ανεξαιρέτως να φορούν. Κι ο Θεός βοηθός, καθώς με την εποχική αλλεργία μου θα δυσκολευτώ, μα θα τα καταφέρω. Ευτυχώς οι αίθουσες στο δικό μας εξεταστικό κέντρο είναι ευρύχωρες, συνεχίζει ο υπεύθυνος κι έτσι θα επιτευχθεί η απόσταση που πρέπει να έχει ο ένας υποψήφιος από τον άλλο.
Ως εδώ καλά. Η γκρίνια για την ακουστική είχε κάπως περιοριστεί, ενώ όποιος υπέβαλε ερώτημα σηκωνόταν όρθιος σαν την Εκκλησία του Δήμου στην αρχαία Αθήνα και το έκανε φωνακτά σε ένα άτυπο βήμα. «Θα μπορούμε να ακουμπάμε τα τετράδια των μαθητών για να γίνει η αντιπαραβολή στοιχείων με το καρτελάκι, την ταυτότητα δηλαδή του μαθητή και πώς θα κολληθούν αριθμητήρια και μαύρα αυτοκόλλητα σε δεύτερη φάση στο μπροστινό φύλλο, όπου θα αναγράφεται επίσης το μάθημα κι η ένδειξη παλιό ή νέο σύστημα; Ο καθηγητής θα απολυμαίνει τα χέρια με αντισηπτικό πριν κολλήσει καθένα καρτελάκι; Με τον κωδικό του υποψήφιου και μετά το μαύρο αδιαπέραστο; Απολύμανση τετράδιο, απολύμανση τετράδιο, επί δύο, επί του συνόλου των μαθητών; Που θα απολυμαίνουν κι οι ίδιοι προφανώς τα χέρια τους κάθε τρεις και λίγο από τον ίδιο φόβο ορμώμενοι; Πόσο χρονοβόρα θα είναι τελικά αυτή η διαδικασία και πόσο κουραστική για τους ήδη ξενυχτισμένους και ταλαιπωρημένους μαθητές, πόσο στρέφει το κέντρο βάρους των εξετάσεων στην προστασία από τον ιό, παρά στην ουσία της εξέτασης και πόσο προσοχή πρέπει να δοθεί καθώς κάθε καρτελάκι με κωδικό είναι απίστευτα λεπτεπίλεπτο, με την αγωνία μας κάθε χρονιά μεγάλη, ούτως ή άλλως, να μην κολληθεί λάθος, να μη χρειαστεί να ξεκολληθεί σε περίπτωση που ο μαθητής δεν έχει ευανάγνωστα τα στοιχεία του γραμμένα ή χρειαστεί για άλλο λόγο να αντικατασταθεί το τετράδιο; Αυτοί είναι διάφοροι προβληματισμοί που μένει να επαληθευτούν ή να φανούν αβάσιμοι.
Θυμάμαι προηγούμενες χρονιές ως επιτηρήτρια… Άλλες εποχές με λιγότερο άγχος διαδικαστικό. Την ευχή μου να μη βρεθώ στη δυσάρεστη θέση εντοπισμού αντιγραφής. Τη σκέψη να βάλω όμορφα χρώματα στο ντύσιμο, να είμαι ξεκούραστη, ήρεμη, σίγουρη και χαμογελαστή. Για να τα μεταδώσω στα παιδιά αυτά. Να μην ξεχάσω να τα ρωτήσω αν άφησαν στην είσοδο το κινητό. Να μη φερθώ απότομα σε μια σύσταση που ίσως χρειαστεί να γίνει (ακόμα και για απλά πράγματα, να μη λυγίζουν παράξενα το τετράδιο, μην γράψουν το όνομα τους στις απαντήσεις, μην αφήσουν σημάδι διακριτό ) ώστε να προσβληθεί το παιδί και να χαμηλοφτερουγιάσει. Τη θέλει την αυτοπεποίθησή του ακέραια, την εμπιστοσύνη στον εαυτό του ολόκληρη. Από κει θα ξεκινήσει να πετύχει το προσωπικό του θαύμα. Από την αίθουσα αυτή θα ξεκινήσει ένα άλλο ταξίδι δικό του. Που μακάρι Θεε μου να είναι αυτό που ευχήθηκε, που ονειρεύτηκε…
Έρχονται τα πουλάκια μου αμέσως μετά το πρωινό χτύπημα του κουδουνιού, το εναρκτήριο σάλπισμα του αγώνα τους μαζεμένα και κουμπωμένα. Με την αγωνία ολοφάνερη στα μάτια τους. Να εκπληρώσουν τα όνειρα τα δικά τους, μα να φανούν και αντάξια των προσδοκιών των γονιών. Καθώς στην ελληνική οικογένεια η είσοδος του παιδιού στο Πανεπιστήμιο είναι μείζον θέμα. Ποιος ξέρει τι και τι δεν έχει προηγηθεί πριν από αυτή τη στιγμή στη ζωή του καθενός υποψηφίου; Τι δυσκολίες προσωπικές, οικογενειακές, τι απογοητεύσεις. Ένα παραπάνω φέτος με τον ιό που όσο να’ ναι έσπειρε αβεβαιότητα. Πόσα « χάλια έγραψα και πάλι στο διαγώνισμα, δε θα τα καταφέρω» και πόση δύναμη θέλει η ανατροπή, πόσο όραμα το θαύμα για να πεις «πάμε λίγο ακόμα, μπορείς!», « μην τα παρατάς θα τα καταφέρεις και μετά φοιτητής μεγάλε! Ποιος σε πιάνει μετά, μεγαλεία…»Ψάχνοντας το όνομά τους στην κατάσταση την αναρτημένη στο παράθυρο της αίθουσας με τα χέρια ιδρωμένα να στριφογυρίζουν τα στυλό και το καρτελάκι να επιτελεί ρόλο βεντάλιας , ρόλο που ποτέ δεν ονειρεύτηκε.
Θυμάμαι προηγούμενες χρονιές την έγνοια τη δική μου, των άλλων επιτηρητών να προτρέξουμε να ανοίξουμε παράθυρα να αεριστεί η αίθουσα. Που φέτος πρέπει να είναι μέλημα βασικό. Το μέλημα επίσης για καλό φωτισμό, ησυχία απ’ έξω, καθώς όλο και κάποιος πλανόδιος πωλητής μπορεί να επιμένει εκείνη ακριβώς τη στιγμή να πουλήσει τα καρπούζια του. Ανήξερος για το πόσο ενοχλεί. ‘Η μπορεί μια γειτόνισσα να καλημερίζει την άλλη με φλύαρη διαχυτικότητα, ρωτώντας την του κόσμου τα απλά, αν πήγε για παράδειγμα λαϊκή. Βλέπετε παράλληλα δίπλα η ζωή συνεχίζεται κανονικά. Ευτυχώς. Θυμάμαι επίσης την αγωνία των παιδιών ως να έρθουν τα θέματα, τον εκνευρισμό τους αν αργούσαν, όλα όσα προσπαθούσαν να κρύψουν, μα δεν κρύβονταν. Θυμάμαι ακόμη πέρυσι που χρειάστηκε σε μια αίθουσα να κάνω τον spider-man στη θηλυκή του έκδοση. Καθώς υπήρχε κουρτίνα στο παράθυρο που ήταν σκιερό, ενώ ανατολικά, από εκεί που διείσδυε ο ήλιος έντονος, ανελέητα, κάθετα και χτυπούσε στα κεφάλια των παιδιών ήταν γκρεμισμένη. Ήμασταν χρονικά μετά τους προκαταρκτικούς ελέγχους και πριν έρθουν τα θέματα. Οπότε έκανα το εξής απλό. Ανέβηκα σε θρανίο, τεντώθηκα, κρεμάστηκα κι έβγαλα την κουρτίνα από τον ένα τόπο και την κρέμασα στα γαντζάκια στον άλλο. Με τους μαθητές να ψιθυρίζουν ένα ανακουφισμένο ευχαριστώ. Με τους μαθητές να παίρνουν ένα μάθημα για το πώς θα παλέψουν τα θέματα που θα έρχονταν, όσο δύσκολα κι αν είναι. Φέτος ελπίζω οι κουρτίνες να είναι στη θέση τους, οι αίθουσες καλά προετοιμασμένες. Φέτος νομίζω πως τα μέτρα για τον ιό θα πρέπει να παρθούν μεν, αλλά με τόσο αθόρυβο τρόπο, απλό, χωρίς εντάσεις και πανικό, ώστε να μην ταλαιπωρηθούν τα παιδιά, ώστε να μη φορτωθούν με άλλη κούραση και πρόσθετο άγχος. Άγχος να γράψουν καλά, άγχος να μην αρρωστήσουν. Μόνο σε κλίμα σπιτιού, οικογενειακό θετικό, όχι αγχωτικό, αλλά καθημερινό, σε κλίμα αίθουσας καλό , σε διάθεση, κλίμα αισιοδοξίας προσωπικό, με την ψυχραιμία και την προσοχή στα θέματα επιστρατευμένη, που πρέπει να απαντηθούν όλα, με σωστή διαχείριση του χρόνου, θα πάνε όλα καλά! Θα αποδώσει το πολύμηνο διάβασμά τους. Θα ανθίσουν οι λέξεις στις απαντήσεις, όπως τις φυτεύει ο συνεσταλμένος, διαβασμένος μαθητής, κηπουρός.
‘Η μάλλον για τους νέους θα πάνε, ούτως ή άλλως, όλα καλά! Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τώρα ή αργότερα. Μετά από μεγαλύτερη ή μικρότερη περιπλάνηση .Γιατί είναι νέοι, έχουν όνειρα, οράματα, αγνά ιδανικά, ανοιχτούς ορίζοντες, πίστη σε αξίες, τον ήλιο στην καρδιά , φως στο μυαλό κι όλη τη ζωή μπροστά τους. Που δίνει πολλές ευκαιρίες, αρκεί να μην τα παρατάς… Αρκεί κι εμείς οι μεγαλύτεροι να σχεδιάσουμε γι’ αυτούς έναν κόσμο καλύτερο. Με περισσότερες θέσεις εργασίας, πτυχία με αντίκρισμα, πιο στέρεη οικονομία, καλύτερες προοπτικές ζωής. Για να ενταχθούν σε κάτι υγιές και μαζί να πορευτούμε .
Μια απ’ όλες τις ευκαιρίες της ζωής είναι οι εξετάσεις που εγκαινιάζονται. Ψυχραιμία παιδιά. Κάντε το κι αυτό με στυλ και κέφι, όπως εσείς μόνο ξέρετε…Κάντε, το καλύτερο που μπορείτε. Καλή επιτυχία! Κι ο,τι κι αν γίνει, μην τα παρατάτε. Νέους αγώνες να σχεδιάσετε. Ό,τι κι αν γίνει να είστε υγιείς, δυνατοί κι αισιόδοξοι , να νιώθετε όμορφα, περήφανα για την προσπάθεια σας , να κάνετε τον απολογισμό σας με ειλικρίνεια και να περνάτε με τις παρέες σας καλά…Είδατε τι μας δίδαξε αυτός ο ιός.
ΥΓ. Όταν τα παιδιά της ευρύτερης οικογένειας μας, δικά μας, ξαδέρφια, ανίψια ήταν σε αντίστοιχη ηλικία, έτοιμα να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις, στο πασχαλινό τραπέζι, επί σειρά κάποιων ετών γινόταν στερεότυπα η ίδια πρόποση: « Εις υγείαν των υποψηφίων. Καλή επιτυχία στις εξετάσεις τους!» χωρίς να προσέξει κανείς τις γκριμάτσες τους, να αναλογιστεί η ευχή αυτή με πόσο άγχος τα φόρτωνε…Πέρασαν τα χρόνια κάθε παιδί ακολούθησε το δρόμο του περνώντας από κάποια σχολή ή όχι, καλλιτεχνικό, στο χώρο των πωλήσεων κλπ. Μα η συνήθεια έμεινε εθιμοτυπικά, σε υπόμνηση εκείνων των ένδοξων εποχών. Πάντα εκτός από φέτος, εξακολουθεί να γίνεται η ίδια πρόποση στο οικογενειακό πασχαλινό τραπέζι. : « Εις υγείαν των υποψηφίων. Καλή επιτυχία στις εξετάσεις τους !» και ξεσπάμε σε γέλια όλοι τώρα πια…