του Πέτρου Μηλιαράκη*
Στην οικονομική επιστήμη, οικονομική ανάπτυξη και οικονομική μεγέθυνση είναι η αυξανόμενη δυνατότητα μιας κοινωνίας να ικανοποιεί τις οικονομικές ανάγκες των μελών της, συνεπεία της αύξησης των διαθεσίμων παραγωγικών συντελεστών.
Υπ’ όψιν ότι κάθε χώρα-κάθε δηλαδή κοινωνία και οικονομία- μπορεί να θέτει τις προτεραιότητες της σύμφωνα με την άρχουσα ιδεολογία και τον τρόπο διακυβέρνησης. Ωστόσο, η πολιτική βούληση για την οικονομία και την κοινωνία αποτυπώνεται στον εκάστοτε ετήσιο προϋπολογισμό. Προσφάτως οι Βρυξέλλες τοποθετήθηκαν για το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2020 για την Ελλάδα και έκριναν ότι είναι «συμβατό» με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Έκριναν δηλαδή, ότι ο προϋπολογισμός ανταποκρίνεται στον συμφωνηθέντα στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% στο ΑΕΠ.
- ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΟΙ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΔΝΤ
Ως προς την ελληνική πραγματικότητα, με αναφορά στο ΔΝΤ, ίσως είναι χρήσιμα να λεχθούν τα εξής:
Το ΔΝΤ έχει συμμετάσχει ήδη σε πλήρως αποτυχημένα Μνημόνια που αφορούν Δανειακές Συμβάσεις, και εξακολουθεί να εκφέρει θέσεις και να διατυπώνει απόψεις και για την τρέχουσα περίοδο. Ενταύθα ας μου επιτραπεί σε προσωπικό επίπεδο, η άποψή μου για το ΔΝΤ, όπως είναι καταγεγραμμένη –ενάμιση έτος πριν την έλευση του ΔΝΤ στην Ελλάδα- σε σύγγραμμά μου (1). Η άποψή μου αυτή (μεταξύ και άλλων προαναφερομένων), συνοψίζεται στα εξής: «Με άλλα λόγια, το ΔΝΤ υπεισέρχεται στο πεδίο της εσωτερικής και κοινωνικής πολιτικής, πράγμα που στις σημερινές κοινωνίες δεν γίνεται ευκόλως αποδεκτό. Σε κάθε περίπτωση, η όποια δανειοδότηση του ΔΝΤ προς κράτος-μέλος συνεπάγεται καθεστώς επιτήρησης και από καθέδρας λήψη αποφάσεων και επιβολή μέτρων λιτότητας –πράγματα τα οποία δυσκόλως γίνονται αποδεκτά από το κοινωνικό σύνολο».
- ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΝΤ
Σε αντίθεση με τις Βρυξέλλες, οι οποίες επιμένουν για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% έως το 2020 και σε 2,2% από το 2023 έως το 2060, το ΔΝΤ έχει σοβαρές ενστάσεις προς την κατεύθυνση αυτή. Ήδη το προστηθέν Όργανό του, ο κ. P. Thomsen, έχει διατυπώσει την άποψη ότι: «Το ΔΝΤ δεν θέλει να εφαρμόσει η Ελλάδα μια δρακόντεια δημοσιονομική προσαρμογή σε μια οικονομία που ήδη βρίσκεται σε σοβαρή ύφεση».
Οι θέσεις αυτές, παρά που αναγνωρίζουν την «σοβαρή ύφεση» (και συνεπώς τον αιτιώδη σύνδεσμο του ΔΝΤ με την κατάσταση αυτή), τείνουν να δημιουργήσουν την εντύπωση «στήριξης της Ελλάδας», σε αντίθεση με τις ανελαστικές θέσεις των εταίρων της Ευρώπης και του ESM.
Στον παρόντα χρόνο η ελληνική κυβέρνηση απέτυχε να προβεί σε διαπραγμάτευση, ώστε να κερδίσει έστω και κατά 0,5% «δημοσιονομικό χώρο» για τα έτη 2021 και 2022, στη λογική του λεγόμενου «1+1+1».
Τούτο μεταφράζεται ως εξής: το 1% αφορά στο ΑΕΠ από την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, το άλλο 1% αφορά στο ΑΕΠ στο επίπεδο της άμεσης φορολογίας και τέλος το άλλο 1% αφορά στο ΑΕΠ στο επίπεδο της έμμεσης φορολογίας.
- Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΝΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το ΔΝΤ στις 15 Νοεμβρίου (2019) δημοσιοποίησε τις πρόσφατες θέσεις του για την ελληνική οικονομία, και μάλλον υποτίμησε την προσπάθεια της παρούσας κυβέρνησης, εξού και ο Έλληνας εκπρόσωπος στο ΔΝΤ κ.Ψαλιδόπουλος αντέδρασε εντόνως. Οι παρατηρήσεις όμως του ΔΝΤ στον παρόντα χρόνο έχουν ως εξής:
- Στο επίπεδο δημοσιονομικής πολιτικής: Το ΔΝΤ καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα 3,7% για το 2019. Ωστόσο καταγράφει αδυναμία επίτευξης του στόχου για το έτος 2020, οπότε και προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,1%. Παραλλήλως προβλέπει για το 2021 πλεόνασμα στο 2,7% και στο 2022 πλεόνασμα στο 2,6%. Ήτοι προβλέπει εκτός στόχου τα της ελληνικής οικονομίας.
- Στο επίπεδο ΑΕΠ: Το ΔΝΤ προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης στο 1,8% για το 2019 και προβαίνει σε απαισιόδοξες προβλέπεις για τα επόμενα χρόνια. Έτσι για το 2020 προβλέπει επίπεδο ΑΕΠ στο 2,3%, για το 2021 στο 2%, για το 2022 στο 1,4% και για το 2023 στο 0,9%.
Ως εκ τούτου το ΔΝΤ δεν προβλέπει τη «δυναμική ανάπτυξη» που υποσχέθηκε ο κ.Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την προεκλογική περίοδο.
Οίκοθεν συνάγεται ότι: λόγω προβλέψεων του ΔΝΤ για την οικονομία, πιθανόν να διενεργηθούν εκλογές εντός του α’ εξαμήνου του ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2021.
Υποσημείωση:
(1) Βλ. Π.Μηλιαράκης, Μακροσύστημα και Ευρωσύστημα, προλογίζει ο Νίκος Κοτζιάς, Εκδοτικός Οίκος Λιβάνη, 2009, σελ. 118.
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC- EU).
