Της Γεωργίας Τσατσάνη
Η μουσική και το τραγούδι, όπως οι τέχνες γενικότερα, σήμερα διδάσκονται στην ιδιωτική και στη δημόσια εκπαίδευση σε πολυετή προγράμματα σπουδών. Υπάρχουν προγράμματα υπό τη μορφή των artes liberales, όπου προσφέρεται σωστή κατάρτιση υπό μορφή σεμιναρίων, κυρίως σε μουσικές σχολές, και για επιμέρους δεξιότητες (ορθοφωνία, απαγγελία, τραγούδι).
Στη δημόσια εκπαίδευση, οι υπάρχουσες κατευθύνσεις στη δωρεάν δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι τα θεματικά σχολεία, ήτοι τα Μουσικά Γυμνάσια και Λύκεια (52 Μουσικά Σχολεία), όπως και στο Ηράκλειο. Η εισαγωγή γίνεται κατόπιν εισαγωγικών εξετάσεων και αναμφίβολα αποτελούν μια τομή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ακριβώς επειδή ενθαρρύνουν και καλλιεργούν τα καλλιτεχνικά ταλέντα και τις δεξιότητες των νέων εφήβων. Στο Μουσικό σχολείο οι μαθητές διδάσκονται παραδοσιακή ελληνική μουσική, οργανογνωσία και μουσική θεωρία.
Μουσική παιδεία και εκπαίδευση
Η πρώτη επαφή με την μουσική τέχνη στην Ελλάδα αρχίζει από την Α΄ Δημοτικού γιατί εντάσσεται στη μουσική προπαιδεία όλων των μικρών μαθητών. Αντίστοιχα, στα Ωδεία και στις Μουσικές Σχολές, οι νεαροί σπουδαστές και οι ενήλικες ιδιωτικά διδάσκονται όργανο, θεωρία και τραγούδι. Το παλαιότερο ωδείο εν συνεχή λειτουργία είναι από το 1871 το Ωδείο Αθηνών με ευδιάκριτη την τριημερή αρχική δομή όλων των μουσικών σχολών στη χώρα Μουσικό Ωδείο, Σχολή Χορού και Δραματική Σχολή.
Η κλασική θεωρία της μουσικής, που περιλαμβάνει πολλούς διατονικούς κανόνες και εκτενείς ασκήσεις, αμέσως αρχίζει με τη διδασκαλία των μουσικών διαστημάτων και περιλαμβάνει επίσης τη ρυθμική και μελωδική ανάγνωση (Solfège), την ακρόαση και την καταγραφή του μουσικού κειμένου (Dictée), την αρμονία και τα ανώτερα θεωρητικά (αντίστιξη, φούγκα, σύνθεση).
Μουσική θεωρία διδάσκονται όσοι σπουδάζουν είτε κάποιο μουσικό όργανο, είτε τη φωνητική τέχνη στο κλασικό και στο σύγχρονο τραγούδι. Βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική οι σπουδαστές μαθαίνουν στις ειδικές Σχολές Βυζαντινής Μουσικής, ενίοτε ενταγμένες σε Ωδεία ή στις Ορθόδοξες Μητροπόλεις. Στις μουσικές σχολές επίσης διδάσκονται όλα τα μουσικά όργανα, η πλήρης ιστορία της μουσικής, η μονωδία και η μελοδραματική (λυρικό τραγούδι και όπερα).
Ακαδημαϊκά Τμήματα Μουσικών Σπουδών
Οι ακαδημαϊκές σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα αντιστοιχούν στα περισσότερα πανεπιστήμια σε ενσωματωμένα προγράμματα μεταπτυχιακού επιπέδου και γι’ αυτό είναι πενταετής η φοίτηση στα τμήματα Μουσικών Σπουδών στην Αθήνα (ΕΚΠΑ), στη Θεσσαλονίκη (ΑΠΘ), στην Άρτα (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) και στην Κέρκυρα (Ιόνιο Πανεπιστήμιο). Αντιθέτως, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη, στο τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης, η φοίτηση είναι μόνο προπτυχιακού επιπέδου και γι’ αυτό διαρκεί τέσσερα έτη.
Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, αντίστοιχα, το τμήμα Φιλολογίας στο Ρέθυμνο λειτουργεί ο πρώτος πανελλαδικά τομέας Θεατρικών, Κινηματογραφικών και Μουσικών Σπουδών, με το ενεργό Εργαστήριο Θεάτρου, Κινηματογράφου και Μουσικής ήδη από το 1980. Για την ακουστική τέχνη ως εφαρμοσμένη πρακτική στην ηχοληψία πλέον υπάρχουν δύο ακαδημαϊκού επιπέδου τμήματα επίσης σε νησιωτικά πανεπιστήμια στην Κρήτη και στην Κέρκυρα. Το πρώτο τμήμα ειδικεύεται αποκλειστικά στον ήχο και είναι στο Ρέθυμνο, το τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής που υπάγεται στο Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο. Το δεύτερο τμήμα είναι στην Κέρκυρα, το τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο όπου και θεραπεύει συνολικά τον οπτικοακουστικό πολιτισμό.
Το νέο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο προσφέρει ένα μοναδικό συνδυασμό ήχου και τεχνών με το Master of Arts με τίτλο «Ακουστικός Σχεδιασμός και Ψηφιακός Ήχος» (ΕΑΠ) και στην art performance με το έτερο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στις «Παραστατικές Τέχνες» που εγκιβωτίζει το Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο, το Σύγχρονο Θέατρο και για πρώτη φορά σε μεταπτυχιακό επίπεδο στην Ελλάδα το Λυρικό Θέατρο (ΕΑΠ). Παλαιότερα, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο προσέφερε ένα διεπιστημονικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα στη μουσική σύνθεση για τον Κινηματογράφο, το Θέατρο και τις Τέχνες της Παράστασης.
*Θερμές ευχαριστίες στην κ. Πέλλα Κουγιουμτζάκη, καθηγήτρια Μουσικής, επειδή μας έμαθε πώς να αγαπάμε τη μουσική ως τέχνη, όταν η ίδια αφιέρωνε τον προσωπικό της χρόνο, μετά το πέρας του διδακτικού προγράμματος, διοργανώνοντας σχολικές γιορτές με τραγούδια, που συνήθως δεν επιλέγονται εύκολα μέσα στα στεγανά της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
