Του Ευτύχιου Σ. Καλογεράκη
Πολλοί Αιγιαννιώτες είχαν εμπλακεί στην αντίσταση σε διαφορετικό βαθμό βέβαια ο καθένας. Ο Ζωιδαντώνης όμως υπερέχει όλων. Η 7η Αυγούστου, είναι ημέρα πένθους και οδύνης, για την απώλεια της ηρωικότερης μορφής του Άι-Γιάννη στον 20ο αιώνα του Αντώνη Ζωιδάκη του Γερμανοφάγου, γενναίου αγωνιστή, εκτελεστικού βραχίονα της αντίστασης. Ήταν ένας από τους επίλεκτους που συμπεριέλαβαν οι Άγγλοι στην ομάδα απαγωγής του Κράιπε, μετέχοντας από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή. Έπεσε μαχόμενος λίγους μήνες μετά. Συγχρόνως όμως στο πρόσωπό του τιμώνται όλοι οι αγωνιστές της αντίστασης του Άι Γιάννη.
Τον Ζωϊδαντώνη, βασικό παράγοντα στην απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε, οι δύο Άγγλοι αξιωματικοί των ειδικών επιχειρήσεων, που οργάνωσαν και ηγήθηκαν της απαγωγής, τον περιγράφουν με εντυπωσιακό τρόπο. Ο επικεφαλής της επιχείρησης, Φέρμορ επισημαίνει: «Συνεργαζόταν μαζί μας εδώ και χρόνια. Του έστειλα μήνυμα παρακαλώντας τον να έρθει μαζί μας και μέσα στα άγρια μεσάνυχτα εμφανίστηκε η οικεία του μορφή, με το φθαρμένο αστυνομικό αμπέχονο, το αδύνατο, πονηρό και κεφάτο πρόσωπό του».
Ο υπαρχηγός της απαγωγής, αξιωματικός Μος τον περιγράφει ως «έμπειρο μαχητή της αντίστασης…με μεγάλο ενθουσιασμό. Έχει έξυπνα και διαπεραστικά μάτια, έναν αέρα σοβαρότητας και επαγγελματισμού μαζί με κάποια ελαφράδα και είναι μου λένε, πολύ γενναίος άνθρωπος. Σε αντίθεση με πολλούς Κρητικούς , που μιλάνε χωρίς να λένε τίποτα, ο Αντώνης πολύ σπάνια λέει κάτι που δεν είναι απολύτως εύστοχο. Αυτό το τελευταίο τον ανεβάζει αφάνταστα στην εκτίμησή μου».
Για την εκτέλεση από τον Ζωϊδαντώνη, του οδηγού του Κράιπερ, γιατί τραυματισμένος δεν μπορούσε να βαδίζει προς τον Ψηλορείτη και κινδύνευαν, αλλά δεν μπορούσαν να τον πυροβολήσουν γιατί οι Γερμανοί ήταν κοντά, ο Φέρμορ τονίζει: «Ο Αντώνης έγειρε μπροστά μου με ένταση, ακούμπησε το ένα χέρι στη σκαλιστή αλαβάστρινη λαβή του στιλέτου του και με το άλλο χέρι έκανε τη χαρακτηριστική χειρονομία ότι του έκοψαν το λαιμό, σε μια στιγμή πολύ γρήγορα δεν κατάλαβε τίποτα είπε κάποιος άλλος». Ο Μος συμπληρώνει: «Η ιστορία του Αντώνη υποθέταμε πως ήταν ένας έμμεσος τρόπος να μας πει ότι το μαχαίρι του είχε τώρα άλλη μια χαρακιά στη λαβή».
Ο συναγωνιστής του στην αντίσταση Στελιανός Καλογεράκης (Κατσαντωνιά) στα απομνημονεύματά του σημειώνει: «Το συναδέλφι (ο πατέρας μου είχε βαπτίσει τον αδελφό του) ο Ζωϊδαντώνης ήταν γενναίος, τολμηρός, ριψοκίνδυνος, ανυστερόβουλος, σκληρός αγωνιστής, ένθερμος πατριώτης, με αυτοθυσία, γεμάτος πάθος και ζήλο, που τον οδηγούσε και σε υπερβολές. Τα θυσίαζε όλα για τον αγώνα. Σιχαινόταν τους δειλούς και φοβητσιάρηδες. Πεποίθησή του, κανένας οίκτος στους απογόνους των Ούννων, για τις φρικαλεότητες που διέπρατταν. Συνδεόμαστε με βαθιά φιλία, απεριόριστη αλληλοεκτίμηση, απόλυτη αλληλοεμπιστοσύνη και συνεργασία. Ήταν τα μάτια μου και τα αυτιά μου στις αντιστασιακές ομάδες. Συνεργαζόταν κυρίως με τους Άγγλους. Περιδιάβαινε ταχύτατα όλη την Κρήτη.
Συναντήσαμε μαζί τον Κράιπε και την ομάδα απαγωγής του, όταν στάθμευαν στους πρίνους μέσα, στου Χαλκιά, κοντά στο χωριό.
Καθόμαστε άλλοτε οι δυο μας κρυπτόμενοι, βαριά οπλισμένοι στης Τσαγκάρας το αρμί, δίπλα στου Περδίκι το σπιτάκι, μετά από συνάντησή με την ομάδα του Πετρακογιώργη στο Λιδολάκι, όταν ξαφνικά διμοιρία Γερμανών απέναντί μας ανέβαινε από τον Ντουλούπο προς το χωριό. -Να τους χτυπήσουμε- μου λέει και ετοίμαζε το Bren οπλοπολυβόλο του. Από την περίοπτη θέση που είμαστε τους είχαμε στο πιάτο. Δεν έχω αντίρρηση και νάμι (φήμη) θα βγάλουμε του απάντησα, αλλά όσοι γλυτώσουν θα κάψουν το χωριό και θα βγάλουν και τα κοπέλια από τη κοιλιά των μανάδων τους. Προβληματίσθηκε και δεν συνέχισε. Με άκουγε.
Ήταν αμείλικτος σε όποιον έθετε σε κίνδυνο τις δράσεις της αντίστασης και το χωριό».
Για την ηρωική του θυσία στη συμπλοκή στους Αρμένους Ρεθύμνης και την απάνθρωπη, βάρβαρη και κτηνώδη, κατακρεούργηση του ίσως άψυχου σώματός του, σέρνοντάς το με ταχύτητα στους δρόμους, ο Μος σημειώνει: «Ο θάνατός του ήταν η κατάληξη μιας ιστορίας που είχε κοστίσει πολύ ακριβά στους εισβολείς. Και ίσως μια που είχε και ο ίδιος σκοτώσει τόσο συχνά, αυτός ο θάνατος να έφερε χαρά στην κρητική καρδιά του. Είχε περάσει τη ζωή του μέσα στη βία και βίαια την τελείωσε».
Ας είναι αιωνία η μνήμη του, 78 χρόνια από το μαρτυρικό του τέλος, όπως και όλων των γενναίων της αντίστασης.
