"Η Ελληνική ζωή εξακολουθεί να βρίσκεται υπό την βαρειά σκιά της πανδημίας, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ακυρώνονται όλες οι θετικές της όψεις. Κάποιες μάλιστα από αυτές -όπως το πρόγραμμα Mathesis- αποτελούν μια πολύτιμη συντροφιά στις ιδιάζουσες συνθήκες που βιώνει η χώρα και οι πολίτες της."
Με αυτά τα λόγια, ξεκινά να σχολιάζει και να "υμνεί" σε μια μακροσκελή ανάρτηση του στο Facebook, ο ομότιμος καθηγητής και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης και ευρωβουλευτής Γιώργος Γραμματικάκης το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων και τη λαμπρή πορεία που καταγράφει από το 2015 που ιδρύθηκε εως και σήμερα.
Γράφει συγκεκριμένα ο κ Γραμματικάκης:
"MATHESIS: Ένα θαύμα χωρίς προηγούμενο
Η Ελληνική ζωή εξακολουθεί να βρίσκεται υπό την βαρειά σκιά της πανδημίας, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ακυρώνονται όλες οι θετικές της όψεις. Κάποιες μάλιστα από αυτές -όπως το πρόγραμμα Mathesis- αποτελούν μια πολύτιμη συντροφιά στις ιδιάζουσες συνθήκες που βιώνει η χώρα και οι πολίτες της.
Η υπέροχη λέξη Mathesis απαντάται παλαιότερα στο έργο του κορυφαίου φιλοσόφου και διανοητή Καρτέσιου. Με τον όρο Mathesis Universalis χαρακτηρίζει ο ίδιος την πολύπλοκη, αλλά εμβληματική του αντίληψη για την κατάκτηση της γνώσεως. Οραματίζεται λοιπόν μια σύνθεση όλων των επιστημών, με βάση τις στέρεες μεθόδους των μαθηματικών. Οι μεταγενέστεροι πάντως φιλόσοφοι, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν την δύσκολη έννοια του Καρτέσιου, μάλλον κατάφεραν να την συσκοτίσουν περισσότερο.
Στην εκδοχή ωστόσο, που μας αφορά εδώ, το Mathesis παραπέμπει περισσότερο στις αρχαιοελληνικές του ρίζες, και την ιδιαίτερη φόρτιση που έχουν οι λέξεις «μάθημα» και «μάθηση». Το Mathesis είναι λοιπόν ένα Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων που ιδρύθηκε το 2015 ως ένα ιδιαίτερο τμήμα των λαμπρών Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης (ΠΕΚ). Την πρωτοβουλία για την ίδρυση του αλλά και την κύρια ευθύνη για την λειτουργία του έφερε ο κ.Στέφανος Τραχανάς, ψυχή μέχρι τότε των Εκδόσεων αλλά και ευρύτερα γνωστός ως συγγραφέας εξαίρετων βιβλίων στην Πανεπιστημιακή φυσική. Όπως πάντως αναφέρεται στο πληροφοριακό του δελτίο, αποκλειστικός σκοπός του Κέντρου υπήρξε «η δημιουργία και δωρεάν προσφορά στους φοιτητές, τους επαγγελματίες επιστήμονες και το ευρύτερο κοινό, διαδικτυακών μαθημάτων στο επίπεδο των καλύτερων διεθνών προτύπων.» Το Mathesis ακολουθεί δηλαδή την γνωστή τάση, την δημοφιλή σε όλο τον κόσμο, που αντικαθιστά τις αίθουσες διδασκαλίας και την ζωντανή παρουσία του δασκάλου, με τα επιτεύγματα της τεχνολογικής μας εποχής: Την διαδικτυακή επικοινωνία, τα ένθετα βίντεο, τον έλεγχο των γνώσεων από απόσταση.
Είναι βέβαια γνωστό, ότι οι διακηρύξεις εξαντλώνται συχνά στις καλές τους προθέσεις, η φθείρονται γρήγορα από τα προβλήματα που ορθώνει η ίδια η πραγματικότητα. Το αντίθετο, ακριβώς, ισχύει με το Mathesis. Η καταξίωση του ενισχύεται με τον χρόνο, οι «φοιτητές» του αυξάνονται, τα μαθήματα του εμπλουτίζονται. Χαρακτηριστικοί είναι κάποιοι αριθμοί, που σηματοδοτούν την πενταετή μέχρι τώρα πορεία του: Ο αριθμός των φοιτητών του έχει ήδη ξεπεράσει τις 85000, τα προσφερόμενα μαθήματα φθάνουν τα 41, ενώ 15000 φοιτητές -ένα ποσοστό που φθάνει το 18% από όσους είχαν εγγραφεί- ολοκλήρωσαν με επιτυχία ένα τουλάχιστον μάθημα. Ας σημειωθεί ότι στις ΗΠΑ το ποσοστό αυτό μόλις και μετά βίας φθάνει το 3%! Τα αριθμητικά στοιχεία πάντως και οι δείκτες επιβεβαιώνουν ένα απροσδόκητο, αλλά και ελπιδοφόρο συμπέρασμα. Ότι το Mathesis είναι το πιό επιτυχημένο κέντρο διαδικτυακών μαθημάτων διεθνώς, και το μόνον ίσως που προσφέρεται δωρεάν. Μια ελάχιστη μόνον οικονομική συμβολή, συνοδεύει το πιστοποιητικό επιτυχίας σε κάποιο μάθημα. Αν τώρα ληφθεί υπόψει ότι στον στίβο αυτόν ανταγωνίζονται όλα τα μεγάλα Πανεπιστήμια του κόσμου, και ιδιαίτερα τα λαμπρά εκείνα Ιδρύματα των Ηνωμένων Πολιτειών, η επιτυχία του Mathesis αποκτά ευρύτερες διαστάσεις και νόημα.
Αν όμως ο αναγνώστης διερωτηθεί -και σωστά!- για το κόστος, που ο κρατικός προϋπολογισμός επιβαρύνεται από την λειτουργία του Mathesis, η απάντηση είναι εκκωφαντική: Ούτε ένα Ευρώ! Υπήρξε αρχικά μια γενναιόδωρη στήριξη από το ´Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, και αργότερα από άλλες ευγενικές αλλά μικρότερων διαστάσεων χορηγίες. Ωστόσο, την ομαλή λειτουργία του προγράμματος στηρίζει παράλληλα η αγαθοεργός όσο και σπάνια ιδιότητα της εθελοντικής προσφοράς, που περιλαμβάνει όχι μόνον τον διευθυντή του αλλά και πολλούς από τους φοιτητές του. Ενώ μια μικρή ομάδα προικισμένων συνεργατών εξασφαλίζει την τεχνική αρτιότητα του προγράμματος.
Στο καίριο πάντως ερώτημα, τι είδους μαθήματα προσφέρει το Mathesis, η απάντηση περικλείεται σε λίγες λέξεις: Το Mathesis είναι ένα ολόκληρο, άυλο Πανεπιστήμιο. Δεν διαθέτει βέβαια αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια για τους φοιτητές του, πολύπλοκα όργανα για τους ερευνητές. Σε μια οθόνη υπολογιστή περικλείεται ωστόσο ένας ολόκληρος κόσμος: Ο κόσμος της επιστήμης και της ανθρώπινης περιέργειας, των γνώσεων και της ουσιαστικής παιδείας. Οι διδακτικές ενότητες του Mathesis καλύπτουν λοιπόν ένα εντυπωσιακό φάσμα. Από τα σπουδαία επιτεύγματα της φυσικής η των μαθηματικών, μέχρι την αρχαία τεχνολογία η τους σύγχρονους υπολογιστές. Και από αιχμηρά κεφάλαια της παγκόσμιας η της Ελληνικής ιστορίας, μέχρι τις φιλοσοφικές ιδέες που κληρονόμησαν στην ανθρωπότητα οι αρχαίοι Έλληνες.
Από ένα πρωτοποριακό βέβαια εγχείρημα, όπως είναι το Mathesis, δεν θα μπορούσαν να λείπουν και οι καινοτόμες ιδέες: ´Οπως είναι ο κύκλος μαθημάτων «Εύρηκα -εύρηκα», που έχει ως στόχο του μια πιο δημιουργική εκπαίδευση. Ενώ ιδιαίτερη αναφορά υπάρχει για την Ελληνική ναυτιλία, και τον τρόπο που κατέκτησε την κορυφή του παγκόσμιου στόλου.
Το συμπέρασμα είναι αυτονόητο: Ο Έλληνας πολίτης, που διψά για μάθηση, εύκολα μπορεί να ανακαλύψει, ανάμεσα στον μεγάλο πλούτο των μαθημάτων που προσφέρει το Mathesis, όσα ταιριάζουν περισσότερο στα ενδιαφέροντα η τις αναζητήσεις του. Το Mathesis έχει άλλωστε την δυνατότητα να επιλέγει τους καθηγητές του ανάμεσα σε ότι καλύτερο διαθέτει η χώρα: Είτε στον τόπο μας διαβιούν, ή όπου γης τυχαίνει να διαπρέπουν. Απαραίτητος όμως όρος είναι να διαθέτουν την περίφημη «διδακτική» ικανότητα, που απουσιάζει συχνά από τις Πανεπιστημιακές αίθουσες.
Ενώ λοιπόν πολλά είναι τα καλά που κόμισε στην Ελληνική κοινωνία το Mathesis, ένα ξεχωρίζει για την σημασία του. «Είναι η εξίσωση των ευκαιριών στην ποιοτική εκπαίδευση» τονίζει ο Στέφανος Τραχανάς. «Τα ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα» συνεχίζει «προσφέρουν μια νέα ιστορική ευκαιρία στις δημοκρατικές κοινωνίες να πραγματοποιήσουν αυτό που ήταν κάποτε ένας από τους ευγενέστερους στόχους τους.»
Πράγματι. Στην πολυκύμαντη πορεία της ανθρωπότητας, σπουδαίοι διανοητές τόνιζαν πάντοτε την σημασία που έχει η σωστή Παιδεία, ως ένα αγαθό που ανυψώνει την κοινωνική συνείδηση και συμβάλλει στην εξάλειψη των ανισοτήτων. Είναι βέβαια αλήθεια ότι στην χώρα μας η διεύρυνση της Ανώτατης Παιδείας, που συχνά όμως έγινε εις βάρος της ποιότητας, έδωσε την ευκαιρία στις νεότερες γενιές να γευθούν το αγαθό αυτό, και να πλουτίσουν τις επαγγελματικές και κοινωνικές τους προοπτικές.
Όπως όμως δείχνει η απροσδόκητη επιτυχία του Mathesis, τα κενά που παρέμεναν ήσαν ουσιαστικά. Είχαν την ρίζα τους στην γεωγραφική απομόνωση η τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του καθενός, ακόμα όμως και στην ξεχασμένη έννοια της ποιότητας. Καθώς το Mathesis επιδιώκει με θαυμαστό τρόπο να καλύψει τα κενά αυτά, μια ουσιώδης λειτουργία του αναδεικνύεται παράλληλα. Ότι πολλοί από τους φοιτητές του, ωθούνται χάρις στο Mathesis να ανακαλύψουν τις αρετές που οι περιορισμοί της ζωής η της επίσημης παιδείας έκρυβαν με επιμέλεια: Την γρήγορη αντίληψη, την ικανότητα να εμβαθύνουν στις έννοιες, την δημιουργική περιέργεια. Μεταμορφώνονται έτσι με τον καιρό σε μια καινούργια παραλλαγή του εαυτού τους, που διακρίνεται για τους ανοικτούς ορίζοντες αλλά και την αυτοπεποίθηση, που γεννά η γνώση. Είναι πολύτιμα αυτά τα χαρίσματα για μια κοινωνία, που εξακολουθεί να αναζητά το χαμένο της πρόσωπο. "
