Η έκρηξη του Βεζούβιου μετέτρεψε τον εγκέφαλο των θυμάτων του σε «γυαλί»: Σύννεφο καυτού αερίου που έφτασε τους 550°C καταπλάκωσε την κοντινή πόλη του Herculaneum – Ιταλικά Ερκολάνου, εξατμίζοντας αμέσως τους κατοίκους της. Τα πτώματα εκεί δεν ήταν τόσο καλά διατηρημένα όσο στη γειτονική Πομπηία.
Οι ερευνητές έχουν βρει ενδείξεις ότι «πυροκλαστικά ρεύματα» – καυτές και ταχέως κινούμενες ροές αερίων και ηφαιστειακών σωματιδίων, έπληξαν τη μικρή ρωμαϊκή πόλη.
Της νέας μελέτης ηγήθηκε μια ομάδα γεωλόγων από το Πανεπιστήμιο Roma Tre και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports.
«Παρά το γεγονός ότι το 79 μ.Χ είναι μία από τις πιο μελετημένες εκρήξεις, ο ακριβής χρόνος και τα αίτια των θανάτων στην Πομπηία και το Ερκολάνο εξακολουθούν να συζητούνται», αναφέρουν στην εργασία τους.
«Δείχνουμε ότι το πρώτο PDC (πυροκλαστικό ρεύμα) που εισήλθε στην πόλη ήταν ένα βραχύβιο κύμα νέφους τέφρας, με θερμοκρασίες 555-495°C, ικανό να προκαλέσει τον άμεσο θάνατο των ανθρώπων».
Η έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. κατέστρεψε τους οικισμούς της Πομπηίας, του Ερκολάνο, της Torre Annunziata και της Stabiae, σκοτώνοντας χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι λέγεται ότι έφτασαν τους 16.000.
Μετά την έκρηξη, τα σώματα των θυμάτων στην Πομπηία, ως γνωστόν, διατηρήθηκαν σε ένα προστατευτικό κέλυφος από στάχτη πριν τελικά αποσυντεθούν.
Από τα μέσα του 1800, τα κενά που άφησαν πίσω τους αυτά τα σώματα συμπληρώθηκαν τελικά με γύψινα εκμαγεία για να αναπαραστήσουν τις τελευταίες τους στιγμές.
Συγκριτικά, τα σώματα των ανθρώπων που ζούσαν στο Ερκολάνο δεν διατηρήθηκαν καλά μετά τον θάνατό τους και οι ερευνητές ήθελαν να διαπιστώσουν γιατί συνέβη αυτό.
Συνέλεξαν δείγματα απανθρακωμένου ξύλου από πέντε τοποθεσίες στο Ερκολάνο και τα μελέτησαν χρησιμοποιώντας ανάλυση ανάκλασης, η οποία εκτιμά την ένταση της απορρόφησης ενέργειας.
Τα δείγματα έδειχναν σημάδια ότι είχαν εκτεθεί σε πολύ καυτό αέριο για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα – απόδειξη της έκθεσης σε πυροκλαστικό ρεύμα.
Το πρώτο κύμα που εισήλθε στο Ερκολάνο είχε θερμοκρασία τουλάχιστον 550°C, αν και πιθανότατα ξεπέρασε αυτόν τον αριθμό, σύμφωνα με την ομάδα.
Ακολούθησαν τουλάχιστον δύο ψυχρότερα κύματα με θερμοκρασίες κάπου μεταξύ 315°C και 465°C που άφησαν πυκνότερες ηφαιστειακές αποθέσεις στο έδαφος.
Τα ευρήματα αυτά επέτρεψαν στην ομάδα να κατανοήσει τις συνθήκες σχηματισμού και διατήρησης του υαλωμένου εγκεφάλου του κρανίου ενός θύματος στο Collegium Augustalium, που αναφέρθηκε το 2020.
Ένας άνδρας πιστεύεται ότι ήταν επιστάτης στην έδρα του Collegium Augustalium, ενός κτιρίου που ανήκε σε μια αυτοκρατορική λατρεία που λάτρευε τον πρώην αυτοκράτορα Αύγουστο.
Ο εγκέφαλός του είχε καεί σε πολύ υψηλή θερμοκρασία πριν κρυώσει γρήγορα, μετατρέποντάς τον σε ένα γυαλιστερό και συμπαγές μαύρο υλικό που έμοιαζε με γυαλί, αλλά αυτή ήταν μια μοναδική περίπτωση, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων στο Ερκολάνο θα είχε εξατμιστεί αμέσως.
Οι ειδικοί αναφέρουν στο έγγραφό τους ότι «η μετατροπή σε γυαλί του φρέσκου εγκεφαλικού ιστού σε θερμό περιβάλλον είναι δυνατή μόνο εάν πληρούνται δύο προϋποθέσεις».
«Αυτές είναι εάν το γεγονός της θέρμανσης είναι στιγμιαίο, ώστε ο ιστός να μην εξατμιστεί πλήρως, και μόλις το αραιωμένο ρεύμα εξαφανιστεί, το σώμα δεν είναι πλήρως ενταγμένο σε μια θερμή εναπόθεση, μια αναγκαία συνθήκη για να επιτραπεί η πολύ γρήγορη ψύξη που απαιτείται για να επιτευχθεί η υαλοποίηση», λένε.
Αυτό όμως δεν συμβαίνει αν οι θερμοκρασίες είναι αρκετά υψηλές ώστε να εξατμιστεί γρήγορα η σάρκα από το οστό, όπως συνέβη στο Ερκολάνο.
«Η έλλειψη τέτοιας στάσης του πτώματος στο Ερκολάνο μαρτυρά την ταχεία εξαφάνιση των μαλακών ιστών, καθώς η πυγμαχική στάση οφείλεται στην αφυδάτωση και τη συντόμευση των μυών που προκαλείται από την έντονη θερμότητα», λένε οι ειδικοί.
Η ομάδα προτείνει ότι τα ευρήματά τους θα πρέπει να χρησιμεύσουν ως προειδοποίηση για τους σύγχρονους πολίτες της Νάπολης, μιας πόλης που βρίσκεται αρκετά κοντά για να νιώσει τις επιπτώσεις ενός πυροκλαστικού ρεύματος σε περίπτωση που ο Βεζούβιος εκραγεί ξανά.
«Ο κίνδυνος αυτός χρήζει μεγαλύτερης προσοχής στον Βεζούβιο και αλλού, ιδίως ο υποτιμημένος κίνδυνος που συνδέεται με τα θερμά αποσπασματικά κύματα νέφους τέφρας, τα οποία, αν και μικρής διάρκειας, μπορεί να εκθέσουν τα κτίρια σε σοβαρές ζημιές από τη θερμότητα και τους ανθρώπους σε θάνατο», προειδοποιησαν.
Πηγή: dailymail.co.uk
