Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ
Κάποια γενιά στην Κρήτη, μεγάλωσε τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια με τα φόβητρα ζοφερών κοινωνικών παραμυθιών. Ένα απ’ αυτά έκρυβε τον έντεχνο «μπαμπούλα» του «αμερικάνικου ιμπεριαλισμού» (sic). Εκείνον που η ρητορική των κομμάτων της Αριστεράς μετά την πτώση της χούντας, κουνούσε ασταμάτητα, πότε σαν εκκρεμές και πότε σαν μαριονέτα, απέναντι στις λαϊκές «μάζες» όπως θα (ξανά)λεγαν και σήμερα οι ίδιοι οι εμπνευστές της, στην ξύλινη γλώσσα και στάσιμη πολιτική νοηματική που τους ακολουθεί διαχρονικά.
Σήμερα, οδηγώντας κανείς από τα ανατολικά προς το Μεγάλο Κάστρο και περνώντας έξω απ’ εκείνη την προνομιακή παραθαλάσσια έκταση των πρώην Αμερικάνικων βάσεων των Γουρνών, τη βλέπει να εξακολουθεί να ρημάζει για ένα τέταρτο του αιώνα μετά το κλείσιμό της, θύμα κι εκείνη του διαχρονικού ελληνικού κρατικού εκπεσμού. Οι «Γιάνκηδες» δεν πλανώνται καν ούτε σαν ίχνη αναμνήσεων και σκιών, αφού μετά την πτώση των τειχών του υπαρκτού (ή ανύπαρκτου) σοσιαλισμού και το κτίσιμο του κόσμου από την αρχή, εγκατέλειψαν οριστικά το νησί όχι φυσικά επειδή αυγάτισε η επαναστατική γυμναστική της Αριστεράς, αλλά γιατί οι συνθήκες άλλαξαν και της έκαναν το χατίρι.
Παράλληλα, δεν μπορείς και να μη θες, να μη θυμηθείς όταν περνώντας παιδί με το αυτοκίνητο προς Ηράκλειο από τον ίδιο δρόμο, και βλέποντας με τα παιδικά μάτια αυτές τις πελώριες περιφράξεις με τους τεράστιους ιστούς, τα διάσπαρτα κτίρια με τους φαρδιούς (…άγνωστους στην Κρήτη) δρόμους και τα ογκώδη αυτοκίνητα, επηρεασμένος από τον «κρητικό αντιιμπεριαλιστικό οίστρο» (sic), τότε που νόμιζες ότι εκεί μέσα ζούσαν …μεταμορφωμένοι διάβολοι! Κάτι σαν άγρια τέρατα των Σκυθικών φύλων του βορά που επιβουλεύονται νυχθημερόν την εθνική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας σου. Συνοδοιπόροι με ορατούς και αοράτους εχθρούς που καιροφυλακτούσαν από κάθε σημείο του ορίζοντα και με τους οποίους φυσικά αυτά τα «τέρατα», -οι Αμερικάνοι δηλαδή-, τα είχαν κάνει …πλακάκια!
Συνθήματα με πελώρια κόκκινα γράμματα πολλές φορές ανορθόγραφα, «έξω οι βάσεις του θανάτου», ή «φονιάδες των λαών Αμερικάνοι», ή «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο», παρασιτούσαν σε συχνότητες και σιγουριά Σοβιετίας στον αμφιβληστροειδή σου απανταχού των εθνικών δρόμων, των μαντρότοιχων της υπαίθρου, των πόλεων, των κωμών τε οικισμών, για να θυμίζουν στη λεβεντογένα, ότι είναι κατακτημένο νησί ή ότι τέλος πάντων κάθεται πάνω σε απασφαλισμένες χειροβομβίδες, από την Κίσσαμο μέχρι το Βάι! Τα χρόνια περνούσαν και τούτη η ατέλειωτη ρητορική μεταξύ άλλων του λαϊκισμού και του εκφοβισμού για φανταστικά και τερατόμορφα όντα που επιβουλεύονται την πατρώα γη, που ανθούσε και διέπρεπε με προεξάρχοντα λαοπλάνο τον Ανδρέα, απέδωσε το αυτονόητα ποθούμενο: Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση και «το λαό στην εξουσία» όπως έγραψε και η (αδέκαστη και έως τότε μη προνομιούχα) Ιστορία. «Και έφευγαν οι βάσεις που θα έμεναν», γράφανε σκωπτικά οι εφημερίδες της εποχής, για τον Καψή που θα διαπραγματεύονταν με τον «οπορτουνισμό» και το «ρεφορμισμό» του Αντρέα που καπηλεύτηκε τον αντιαμερικανισμό και τον πατριωτισμό από το ΚΚΕ, με τον Αμερικάνο Μπαρτολόμιου, για να συντηρεί επ’ αόριστον την εξουσία και τη δημοφιλία του τρίτου δρόμου προς το σοσιαλισμό.
Βέβαια, όλες αυτές οι σκέψεις ανήκουν πλέον σε γεγονότα που φαίνονται μακρινά στην αχλύ του χρόνου, και που ανήκουν στην κρίση της Ιστορίας και μόνο.
Και είναι αναπόφευκτο να μην περιπέσεις σε τέτοιες σκέψεις, συνειρμούς και προβληματισμούς όταν από τούτη την απόσταση του χρόνου, βλέπεις σπάνιο και αξιόλογο αρχειακό τηλεοπτικό υλικό της τηλεπικοινωνιακής βάσης των Γουρνών από εκείνα τα χρόνια, και που αξίζει μόνο για την ιστορική καταγραφή και την ψύχραιμη αξιολόγηση που δίνει στα πράματα η ωριμότητα του χρόνου. Στο πρώτο τμήμα του 11λεπτου αποσπάσματος αποτυπώνεται ένα μέρος από την παρέλαση στο Ηράκλειο και την ενημέρωση των Αμερικάνων για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου το 1992 δηλαδή δυο χρόνια πριν κλείσει οριστικά η βάση.
Στο δεύτερο και μεγαλύτερο μέρος φαίνεται ένα ολοκληρωμένο και άρτιο ενημερωτικό εσωτερικό βίντεο ξενάγησης - καλωσορίσματος στα μέσα της δεκαετίας του 1980, από τον Έλληνα υπεύθυνο της βάσης Βαγγ. Βρέντζο που αφορά την ιστορία, την αρχαιολογία, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους του νησιού μας και απευθύνεται στο νεοαφιχθέντα πολιτικό και στρατιωτικό προσωπικό των Αμερικάνων με τις οικογένειές τους, που θα υπηρετούσαν στην τηλεπικοινωνιακή βάση των Γουρνών.
