Της Ελένης Μπετεινάκη*
53 χρόνια έχουν περάσει, ακριβώς σαν σήμερα που η Κάρα του Αγίου Τίτου επέστρεψε στη γενέθλιο γη.
Κυριακή πρωί, η δεύτερη του Μαΐου, ίδια μέρα με τη γιορτή της μάνας έχουν ορίσει από την Εκκλησία να γιορτάζουν τούτη την Επιστροφή… Έλειπα φέτος, για πρώτη φορά κι εγώ απ΄ τη Γενέθλιο γη και δεν παρακολούθησα σχεδόν τίποτα. Στην δική μου επιστροφή όμως πρόλαβα έστω και την τελευταία στιγμή ένα προσκύνημα. Και την άλλη μέρα πια, σχεδόν ξημέρωμα, ανηφόρισα πάλι την 25η Αυγούστου, την οδό Πλάνης, την πολύπαθη.
Κι άφησα το ποδήλατό μου σε μια γωνιά να βλέπει την αγαπημένη εκκλησία κι ύστερα ανεβαίνοντας τα σκαλιά ήρθανε πάλι στο μυαλό θύμησες και αλλοτινά παθήματα της πόλης. Θυμήθηκα ξανά τα γεγονότα που κάποτε «εδιωξαν» την Κάρα του Αγίου Τίτου στην ξενιτιά, σαν πρόσφυγας κι Εκείνη, για να σωθεί να μην πέσει στα χέρια των Οθωμανών.
Σε ένα καράβι την έβαλαν μαζί με την εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντίτισσας που παραμένει ξενιτεμένη κι ένα σωρό άλλα κειμήλια και τα φυγάδεψαν, να γλιτώσουν…
Και θυμήθηκα ξανά όλη την ιστορία τούτης της Εκκλησίας κι ένιωσα για μια ακόμα φορά δέος, φόβο, αγανάκτηση μα και χαρά που ό,τι και να είχε συμβεί, όσα δεινά και καταστροφές και αν έζησε, λοιμούς, καταποντισμούς, σεισμούς και τόσους κατακτητές, Εκείνη έστεκε πια αγέρωχη, όρθια με την μεγαλοπρέπεια που της ταιριάζει.
Θυμήθηκα σχεδόν τα πάντα, από εκείνη την πιο πολυπόθητη και ιστορική μέρα που ξημέρωσε ποτέ για την μεγάλη Χριστιανική εκκλησία που δεν ήταν άλλη από την 15η Μαΐου 1966.
Είναι η μέρα που το λιμάνι, η 25η Αυγούστου θα γεμίσει με χιλιάδες ανθρώπους. Αντιπρόσωποι της Κυβέρνησης, κληρικοί, μοναχοί, και απλός λαός θα υποδεχτεί την κάρα του Αποστόλου Τίτου ύστερα από 297 περίπου χρόνια .Επιστροφή στην πατρίδα, στη γενέθλιο γη. Όλα αυτά χρόνια φυλασσόταν στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Λένε πως έριχναν παντού ροδοπέταλα και άλλα λουλούδια της κρητικής γης, σε όλο το δρόμο από τo λιμάνι, την 25η Αυγούστου και μέχρι την είσοδο του Ναού, για να υποδεχτούν ένα σύμβολο, ένα ιερό κειμήλιο που μόνο δάκρυα χαράς θα μπορούσε να φέρει στα μάτια όλων των ανθρώπων που βρίσκονταν εκεί. Επίσημοι προσκεκλημένοι ο αντιπρόσωπος του Πατριάρχου της Βενετίας, Επίσκοπος Ιωάννης Ολιβότι, που την παρέδωσε στον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ευγένιο.
Λένε επίσης πως στο λόγο του, που αναφώνησε με πολλή μεγάλη συγκίνηση ανέφερε περίπου τα παρακάτω: «Αυτός ο λαμπρός εορτασμός του κρητικού λαού θα μετριάσει τη θλίψη των ενετών για τη στέρηση του τιμίου λειψάνου, το οποίο επί τρεις αιώνες ήτο αντικείμενο ευλαβούς αγάπης. Δε θα λησμονήσω ποτέ αυτές τις στιγμές της θριαμβευτικής επιστροφής της Τιμίας Κάρας του Αγίου Τίτου, αγαπητού μαθητή του Αποστόλου Παύλου και πρώτου Επισκόπου Κρήτης». Ο Αρχιεπίσκοπος Ευγένιος, πρωτοστάτης της μεγάλης επιστροφής , είπε μεταξύ των άλλων: «Οποία χαρά σήμερον εν ουρανώ και επί γης. Οποία χαρά δια τας μακαρίας ψυχάς των αοιδίμων προκατόχων ημών, των άλλων αρχιερέων της Κρήτης και δι’ όλην την θριαμβεύουσαν Εκκλησίαν του Χριστού. Οποία χαρά και δι’ ημάς, οι οποίοι έχομεν το ιδιαίτερο προνόμιο και ευτύχημα να υποδεχώμεθα σήμερον το τιμιώτατον λείψανον του πρωτοθρόνου Επισκόπου ημών, επί παρουσία τόσων τιμίων εκπροσώπων των εκκλησιών ημών, ορθοδόξων και ρωμαιοκαθολικών, και τοσαύτης συρροής κλήρου και λαού και να έχωμεν εις το εξής το τιμώτατο τούτο λείψανο εν μέσω ημών».
Βγήκα έξω από την Εκκλησία και κατηφόρισα την οδό Πλάνης. Έφτασα στο μικρό ενετικό λιμάνι…΄Ηθελα πάλι να δω το Φρούριο της Θάλασσας και για μια στιγμή, ένοιωσα το χρόνο να χάνεται, να γυρίζει πίσω και νόμισα πως είδα εκείνο το καράβι να ξεμακραίνει με μαύρες σημαίες, σαν άλλος Θησέας τον Αύγουστο του 1669.Κι αμέσως την άλλη στιγμή είδα ένα άλλο καράβι , στολισμένο τούτη τη φορά με κάτασπρα πανιά, με κόκκινα χαλιά, με χίλια δυο στολίδια να πιάνει ξανά λιμάνι, στις 15 Μαΐου του 1966. Να καθρεφτίζεται στα καταγάλανα νερά, να χαιρετά τον μεγάλο Άρχοντα, τον Κούλε στην μεγαλοπρεπή του Είσοδο, στην Μεγάλη Επιστροφή, μεταφέροντας ένα από τα πιο Ιερά Κειμήλια μας, στο πατρικό του σπίτι. Σαν να ΄μουν εκεί και ας ήμουν σχεδόν νεογέννητη εκείνη την ημερομηνία, Σαν να μύριζα τα ροδοπέταλα στους δρόμους, σα να ΄βλεπα τα δάκρυα και τη χαρά χιλιάδων ανθρώπων. Σαν να ζητωκραύγαζα κι εγώ από χαρά κι ακλουθούσα το πλήθος ίσαμε την Μεγάλη Πλατεία…
Ανέβαινε ο ήλιος πάλι ψηλά, λίγη αντάρα είχε μετά το ξημέρωμα…
Πόσα έχει δει τούτο το θεριό. Μισεμούς κι επιστροφές, χωρισμούς ,κλάματα, γέλια, ουρλιαχτά και χαρές…
Πότε πια να μην συμβεί τέτοιο κακό, ποτέ να μην ξημερώσει μισεμός για κανέναν και τίποτα για τούτο τον τόπο.
Πήρα το ποδήλατο κι απομακρύνθηκα, πέρα από το Μπεντενάκι.
Ίσαμε την άλλη φορά…
ΠΗΓΕΣ:
Το Ηράκλειο στο πέρασμα των Αιώνων, Στεργ.Σπανάκη, Δήμος Ηρακλείου, 1990
Το Ηράκλειο και η Νομαρχία του, Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Ηρακλείου, 2005
*Με το ποδήλατό μου στις γειτονιές του μεγάλου Κάστρου, Ελένη Μπετεινάκη , 2018
