Μια γυναίκα με σύνδρομο Ντάουν, που μήνυσε τον υπουργό υγείας της Βρετανίας Σατζίντ Τζαβίντ για τη νομοθεσία της χώρας γύρω από το ζήτημα των εκτρώσεων, έχασε την υπόθεση στο επίπεδο του ανώτατου δικαστηρίου.
Η Χάιντι Κράουτερ, που υπέβαλε τη μήνυση από κοινού με την Μέαρ Λι-Γουίλσον, ο γιος της οποίας επίσης έχει σύνδρομο Ντάουν και με ένα παιδί με το σύνδρομο που κατέθεσε μόνο με το αρχικό του (Α), υποστηρίζει ότι το γεγονός πως η νομοθεσία επιτρέπει τις αμβλώσεις σε οποιοδήποτε στάδιο της κύησης μέχρι και τον τοκετό σε περίπτωση που το έμβρυο διαγνωστεί με το σύνδρομο Ντάουν αποτελεί διάκριση και στιγματίζει τα άτομα με αναπηρία.
Από κοινού, οι μηνυτές αμφισβήτησαν το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας για τη Νομοθεσία για τις Αμβλώσεις του 1967 που επιτρέπει τις αμβλώσεις στο διάστημα των πρώτων 24 εβδομάδων με την εξαίρεση τις περιπτώσεις «ουσιαστικού κινδύνου» για τη ζωή της μητέρας ή «σοβαρής αναπηρίας» του εμβρύου.
Στη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας που κράτησε δύο ημέρες τον Ιούλιο, υποστήριξαν ότι η νομοθεσία παραβιάζει το δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής όπως ορίζεται στο άρθρο 8(1) της ευρωπαϊκής σύμβασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων (ECHR), συμπεριλαμβανομένης της απόφασης να γίνει κανείς γονέας ή όχι και στα «δικαιώματα στην αξιοπρέπεια, την αυτονομία και την προσωπική ανάπτυξη των τριών μηνυτών».
Όμως στην απόφαση της Πέμπτης, οι ισχυρισμοί τους απορρίφθηκαν από δυο δικαστές που έκριναν ότι η νομοθεσία δεν παραβιάζει το δίκαιο και στοχεύει στην εξισορρόπηση μεταξύ των δικαιωμάτων των αγέννητων παιδιών και των γυναικών.
Οι δικαστές ανέφεραν:
«Τα ζητήματα που οδήγησαν στη μήνυση είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και πολλές φορές αμφιλεγόμενα. Γεννούν έντονα συναισθήματα σε όλες τις πλευρές αυτής της διαμάχης, που συμπεριλαμβάνει ειλικρινείς αποκλίσεις στην οπτική για ηθικά και θρησκευτικά ζητήματα. Αυτό το δικαστήριο δεν μπορεί να εμπλακεί σε αυτές τις διαφωνίες. Είναι υποχρεωμένο να κρίνει την υπόθεση αποκλειστικά με βάση τη νομοθεσία».
Η Κράουτερ δήλωσε πως ήταν μια «θλιβερή» ημέρα, αλλά τόνισε ότι θα συνεχίσει να παλεύει. Με τον σύζυγό της στο πλευρό της, δήλωσε έξω από το Βασιλικό Δικαστήριο:
«Οι δικαστές μπορεί να μην πιστεύουν ότι πρόκειται για μια διάκριση εις βάρος μου, αλλά εγώ σας λέω ότι αισθάνομαι θύμα διακρίσεων και η απόφαση δεν αλλάζει το πώς νιώθω όχι μόνο εγώ, αλλά και χιλιάδες ακόμη άνθρωποι στην κοινότητα των ατόμων με σύνδρομο Ντάουν».
Στη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, ο συνήγορος των μηνυτών Τζέισον Κόπελ, ενημέρωσε το δικαστήριο ότι η διάγνωση με σύνδρομο Ντάουν είναι μακράν ο κυριότερη αιτία πίσω από τις αμβλώσεις σε προχωρημένα στάδια κύησης βάσει της νομοθεσίας του 1967.
Οι δικαστές ανέφεραν ότι τα στοιχεία που είχαν τεθεί ενώπιόν τους αποδεικνύουν «με ένταση» ότι υπάρχουν οικογένειες που επιθυμούν να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί, ακόμη κι αν εκείνο φέρει βαριές αναπηρίες, όμως δεν ισχύει το ίδιο για κάθε οικογένεια.
Επιπλέον πρόσθεσαν:
«Η ικανότητα των οικογενειών να προσφέρουν σε ένα παιδί με αναπηρίες ένα υγιές και υποστηρικτικό περιβάλλον γνωρίζει σημαντικές διακυμάνσεις. Επιπλέον, από τα στοιχεία προκύπτει ξεκάθαρα πως παρά το γεγονός ότι η επιστήμη έχει εξελιχθεί και είναι πλέον εφικτή η διάγνωση σε πιο πρώιμα στάδια της κύησης, εξακολουθούν να υφίστανται περιπτώσεις που το σύνδρομο Ντάουν δεν εντοπίζεται παρά μόνο στα μεταγενέστερα στάδια της κύησης, αφού έχει ξεπεραστεί το περιθώριο των 24 εβδομάδων».
Οι δικαστές σημείωσαν ακόμη ότι άλλες γυναίκες, εκτός των μηνυτριών, σε περίπτωση που το δικαστήριο κατέληγε στην αντίθετη ετυμηγορία, θα μπορούσαν να δουν τις «επιλογές τους να περιορίζονται ή ακόμη και να τίθενται εκτός νόμου».
Η απόφαση ανέφερε:
«Ενώπιον του δικαστηρίου παρουσιάστηκαν ισχυρά τεκμήρια από τις οικογένειες που πρόσφεραν ένα περιβάλλον γεμάτο αγάπη σε παιδιά που γεννήθηκαν με σοβαρές αναπηρίες, όμως δεν γνωρίζουμε τι θα συνέβαινε σε έναν κόσμο που θα είχε διαμορφωθεί από τις αντίστροφες συνθήκες, στον οποίο ορισμένες γυναίκες θα είχαν αναγκαστεί υπό τον φόβο του ποινικού δικαίου να γεννήσουν παιδιά που ούτε θα αγαπούσαν, ούτε θα επιθυμούσαν».
Το ζήτημα θα έπρεπε να συζητηθεί εντός του βρετανικού κοινοβουλίου αντί της δικαστικής αίθουσας, πρόσθεσαν.
Η Λι-Γουίλσον δήλωσε:
«Η σημερινή απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου ουσιαστικά λέει ότι οι δυο γιοι μου δεν λογίζονται ως ίσοι μεταξύ τους στα μάτια του νόμου. Τα άτομα με σύνδρομο Ντάουν αντιμετωπίζουν διακρίσεις σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, με την πανδημία του κοροναϊού να φέρνει στην επιφάνεια τις επικίνδυνες ή και φονικές συνέπειες που μπορεί να έχει το γεγονός αυτό».
Τόνισε ότι η απόφαση συμμερίζεται τις διακρίσεις και εδραιώνει την πεποίθηση που επικρατεί στην κοινωνία ότι οι ζωές των ατόμων με σύνδρομο Ντάουν δεν έχουν αξία. Επιπλέον, πρόσθεσε ότι δεν μετανιώνει που προχώρησε στη μήνυση γιατί «βοήθησε στην ενημέρωση για τις υπέροχες ζωές που ζουν οι άνθρωποι με σύνδρομο Ντάουν και οι οικογένειές τους» και βοήθησε στην κατάρριψη ορισμένων αρνητικών στερεοτύπων.
Η Κράουτερ συνέκρινε τη μάχη τους με εκείνη του Γουίλιαμ Γουίλμπερφορς κατά της δουλείας.
«Όταν τα πράγματα δυσκόλεψαν, συνέχισε να προσπαθεί και πρόκειται να κάνω το ίδιο γιατί θέλω να αλλάξω τη νομοθεσία, ώστε να μην γίνονται αμβλώσεις σε μωρά σαν κι εμένα μέχρι τη γέννα, γιατί αυτό είναι ξεκάθαρη διάκριση. Δεν θα τα παρατήσω. Θα τα καταφέρουμε».
Αντικρουόμενα κινήματα
Εδώ και πολλά χρόνια, άτομα με σύνδρομο Ντάουν σε όλο τον κόσμο έχουν ενωθεί σε έναν κοινό αγώνα, χαρακτηρίζοντας «γενοκτονία» εις βάρος τους τη νομοθεσία περί αμβλώσεων στις περισσότερες δυτικές χώρες του κόσμου.
Η μάχη τους δεν θα πρέπει να συγχέεται με τις μάχες κατά των αμβλώσεων γενικότερα.
Ουσιαστικά, το κυριότερο επιχείρημά τους είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις και όταν υπάρχει η κατάλληλη στήριξη κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους, τα άτομα με σύνδρομο Ντάουν μπορούν να ζήσουν ανεξάρτητες, γεμάτες ζωές, να εργαστούν και να δημιουργήσουν δικές τους οικογένειες. Επομένως, το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των προγεννητικών ελέγχων, αλλά και των προτροπών των γιατρών για αμβλώσεις αφορά ακριβώς την αποτροπή γεννήσεων παιδιών με σύνδρομο Ντάουν, κατά τη γνώμη τους δεν είναι παρά μια ακόμη ένδειξη αρτιμελισμού (διακρίσεων εις βάρος ατόμων με αναπηρία).
Αξίζει να αναφερθεί ότι έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι πάνω από το 90% των κυήσεων τερματίζονται σε περίπτωση διάγνωσης με σύνδρομο Ντάουν.
Το δικαίωμα στην άμβλωση
Από την άλλη πλευρά, φυσικά, υπάρχει το εξίσου ισχυρό αντεπιχείρημα ότι οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν δικαίωμα στη νόμιμη, ασφαλή και πληροφορημένη άμβλωση, ενώ στο πλαίσιο μια κοινωνίας που ελάχιστα υποστηρίζει τις οικογένειες με τέτοιου είδους αυξημένες ανάγκες, είναι απολύτως λογικό να υπάρχουν άτομα ή ζευγάρια που δεν είναι ικανά ή και πρόθυμα να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση.
Ίσως, όμως, κάπου εκεί να κρύβεται και η λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα: Η απαγόρευση των αμβλώσεων ποτέ δεν έχει αποτρέψει την πραγματοποίησή τους – και σίγουρα τίποτα καλό δεν μπορεί να προκύψει από το να αναγκάσεις κάποιον να μεγαλώσει ένα παιδί που δεν επιθυμεί.
Όμως αν τα κράτη προσέφεραν στους γονείς την υποστήριξη που έχουν ανάγκη, τόσο σε υλικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο, και δημιουργούσαν τους μηχανισμούς που θα επέτρεπαν στα παιδιά με σύνδρομο Ντάουν να αναπτύξουν στο μέγιστο τις δυνατότητές τους για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής χωρίς τους γονείς τους, το πιθανότερο είναι ότι ο αριθμός τους θα αυξανόταν σημαντικά.
Άλλωστε, ένας εξαιρετικά διαδεδομένος ενδοιασμός που εκφράζεται από μέλλοντες γονείς που αντιμετωπίζουν τέτοια διλήμματα, είναι ο εξής:
«Τι θα απογίνει όταν πεθάνω;»
Με πληροφορίες από Guardian
