“Η Αμερική επέστρεψε!”: τρία χρόνια μετά από αυτή την ενθουσιώδη υπόσχεση που έδωσε ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, η εικόνα των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή δέχεται και πάλι πλήγμα λόγω της ακλόνητης στήριξής τους στο Ισραήλ στον πόλεμο εναντίον της Χαμάς.
Από την αρχή του πολέμου οι ΗΠΑ έχουν απομονωθεί από την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα περισσότερες από μία φορές. Όπως στον ΟΗΕ όπου άσκησαν δύο βέτο σε σχέδια αποφάσεων που ζητούσαν την κήρυξη “ανθρωπιστικής κατάπαυσης του πυρός” στη Γάζα.
Η μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως βγήκε διστακτικά από την απομόνωσή της την Παρασκευή, αποφασίζοντας να μην μπλοκάρει ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ζητεί την ανεμπόδιστη πρόσβαση ανθρωπιστικής βοήθειας “σε μεγάλη κλίμακα” στη Γάζα.
Αντίθετα με κάποιους από τους πιο στενούς τους συμμάχους –Βρετανία, Γαλλία και Ιαπωνία που ψήφισαν υπέρ της απόφασης--, οι ΗΠΑ απείχαν.
Μπάιντεν και Νετανιάχου
Μία εβδομάδα νωρίτερα κατά την ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ οι ΗΠΑ είχαν στο πλευρό τους μόνο την Τσεχία και την Αυστρία από τους συμμάχους τους στην ΕΕ, όταν αντιτάχθηκαν σε απόφαση που ζητούσε να κηρυχθεί κατάπαυση του πυρός στον παλαιστινιακό θύλακα.
Η κατάσταση προκαλεί μια ολοένα και αυξανόμενη δυσφορία.
“Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται αντιληπτό από τον υπόλοιπο κόσμο όλο αυτό είναι ότι οι ΗΠΑ ανησυχούν για τους Ισραηλινούς, ανησυχούν για τους Ουκρανούς”, αλλά πολύ λιγότερο για ανθρώπους που δεν είναι Δυτικοί, επισημαίνει η Λέσλι Βινζαμούρι του Chatham House.
Αντίθετα με τον προκάτοχό του Ντόναλντ Τραμπ, που στήριζε ανεπιφύλακτα το Ισραήλ, ο Μπάιντεν έχει χάσει περισσότερες από μία φορές την υπομονή του με τη συμμαχική χώρα, φτάνοντας στο σημείο να εκφράσει δημοσίως τις διαφωνίες του με την κυβέρνηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Μετά την πρωτοφανή και αιματηρή επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, όταν σκοτώθηκαν περίπου 1.140 άνθρωποι, το Ισραήλ δεσμεύθηκε να καταστρέψει την παλαιστινιακή οργάνωση και βομβαρδίζει ασταμάτητα τη Γάζα. Στα τέλη Οκτωβρίου ξεκίνησε και χερσαίες επιχειρήσεις στον θύλακα, στον οποίο έχει επιβάλει πλήρη πολιορκία. Μέχρι στιγμής έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 20.258 άνθρωποι, σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο απολογισμό της κυβέρνησης της Χαμάς.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν έχει καλέσει τη διεθνή κοινότητα να στρέψει την αγανάκτησή της στη Χαμάς.
Ωστόσο αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης επισημαίνουν ότι οι πιέσεις που ασκούν παρασκηνιακά έχουν αρχίσει να αποφέρουν καρπούς, με το Ισραήλ να δέχεται να επιτρέψει την είσοδο στη Γάζα καυσίμων και να αποκαταστήσει τη λειτουργία του διαδικτύου, αλλά και να ανοίξει σημεία εισόδου στον θύλακα.
Όμως το διπλό αφήγημα του Μπάιντεν, από τη μία “να σφίγγει στην αγκαλιά του τον Νετανιάχου, ενώ από την άλλη να πιέζει διακριτικά” το Ισραήλ, δεν μπορεί να διατηρήσει μακροπρόθεσμα την αξιοπιστία του, εκτιμά η Βινζαμούρι.
Κίνα και Ρωσία
Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στα τέλη Νοεμβρίου μεταξύ Αράβων, μόνο το 7% εκτιμά ότι οι ΗΠΑ διαδραματίζουν θετικό ρόλο στον πόλεμο Χαμάς- Ισραήλ.
Η φήμη της Ουάσινγκτον είχε δεχθεί ισχυρό πλήγμα μετά την εισβολή στο Ιράκ πριν 20 χρόνια.
Αλλά μέχρι πρότινος “η Αμερική διατηρούσε αυτή την εικόνα της χώρας που ενσαρκώνει (…) τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία της έκφρασης (…) τόσες αξίες αντάξιες του περίφημου αμερικανικού ονείρου”, υπογραμμίζει ο Μουνγκίθ Ντάγκερ επικεφαλής της οργάνωσης που διεξήγαγε τη δημοσκόπηση, της al Mustakilla.
Ωστόσο οι εικόνες απόλυτης καταστροφής από τη Γάζα, που κυκλοφορούν μαζικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, “πραγματικά άλλαξαν την κατάσταση”. Έδειξαν στους Άραβες “ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν πλήρως τους Ισραηλινούς και τον μη σεβασμό τους προς τα ανθρώπινα δικαιώματα των Παλαιστινίων”, εκτιμά.
Οι πρώτοι που ωφελήθηκαν από αυτή την αλλαγή της στάσης της κοινής γνώμης ήταν η Κίνα και η Ρωσία, αλλά με πιο εντυπωσιακό τρόπο, το Ιράν.
Η Κίνα έχει ενισχύσει τις διπλωματικές της προσπάθειες στην περιοχή, ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν ζήτησε από το Πεκίνο να χρησιμοποιήσει την επιρροή του ώστε να πιέσει την Τεχεράνη να βάλει τέλος τις πρόσφατες επιθέσεις των σιιτών ανταρτών Χούθι στην Υεμένη εναντίον εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η Κίνα δεν διαθέτει παρά περιορισμένη στρατιωτική παρουσία στη Μέση Ανατολή και οι ΗΠΑ τελικά αποφάσισαν να συστήσουν έναν στρατιωτικό συνασπισμό για να προστατεύσουν τη ναυσιπλοΐα στην περιοχή.
Σύμφωνα με τον Μπράιαν Κάτουλις, του Middle East Institute, πολλές αραβικές χώρες που καταγγέλλουν την εξωτερική πολιτική της Ουάσινγκτον είναι ”οι ίδιες που ωφελούνται από το σύστημα ασφαλείας που δημιούργησαν οι ΗΠΑ”.
“Παρατηρώ ένα είδος σχιζοφρένειας σε μεγάλο αριθμό δηλώσεων που προέρχονται από τον αραβικό κόσμο. Δεν μπορούν να ζήσουν μαζί μας, αλλά δεν μπορούν και να ζήσουν χωρίς εμάς”, προσθέτει.
