Τον Μάρτιο του 2019 μετά τη μάχη της Μπαγκούζ, στα σύνορα Συρίας- Ιράκ, το ΙΚ ηττήθηκε οριστικά και έπαψε να ελέγχει μεγάλες περιοχές και στις δύο χώρες.
Τότε άλλαξε και η στρατηγική της ισλαμιστικής οργάνωσης, η οποία από μια ισχυρή δύναμη η οποία έλεγχε την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων, έγινε και πάλι μια ομάδα ανταρτών που εξαπολύουν επιθέσεις από απομακρυσμένες περιοχές.
Ηγεσία και δομή
Μετά τον θάνατο του ιδρυτή του ΙΚ Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι τον Οκτώβριο του 2019 η οργάνωση όρισε διάδοχό του τον Αμπού Ιμπραχίμ αλ Χασέμι αλ Κουράισι.
Πέρα από τον Κουράισι, έναν Ιρακινό που είχε συλληφθεί και κρατηθεί από τις ΗΠΑ, δεν είναι γνωστά πολλά για την ηγεσία του ΙΚ, εν μέρει επειδή πλέον δραστηριοποιείται μυστικά μέσω αυτόνομων τοπικών πυρήνων και όχι μέσω μιας κεντρικής διοίκησης.
Πέρυσι συνελήφθη ο Σάμι Τζάσιμ, ένας άλλος Ιρακινός που διετέλεσε αναπληρωτής του αλ Μπαγκντάντι και στενός σύμβουλος του Κουράισι, από τις ιρακινές αρχές στη βόρεια Συρία με τη βοήθεια της Τουρκίας.
Ο υπό τις ΗΠΑ συνασπισμός που μάχεται κατά του ΙΚ ανακοίνωσε στα μέσα του 2019 μετά τη μάχη στη Μπαγκούζ ότι η οργάνωση διέθετε 14.000 με 18.000 μέλη, εκ των οποίων 3.000 αλλοδαποί. Ωστόσο υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για το μέγεθος της οργάνωσης.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι πολλοί τοπικοί μαχητές έχουν επιστρέψει στην καθημερινότητά τους και είναι έτοιμοι να ξαναπάρουν τα όπλα, όταν τους δοθεί η ευκαιρία.
“Αυτή η οργάνωση έχει διατηρήσει ένα σημαντικό αριθμό μαχητών”, δήλωσε ο Τσαρλς Λίστερ του Middle East Institute με έδρα την Ουάσινγκτον. “Σε ό,τι αφορά τους λειτουργικούς πυρήνες, φαντάζομαι ότι κυμαίνονται σε μερικές χιλιάδες και στις δύο χώρες. Είναι σχεδόν αδύνατο να εκτιμηθούν με ακρίβεια”.
Επιθέσεις
Οι μαχητές του ΙΚ επιτέθηκαν σε φυλακή όπου κρατούνταν τζιχαντιστές στη βορειοανατολική πόλη Χασάκα πριν περίπου δύο εβδομάδες, στη μεγαλύτερη επιχείρησή τους μετά τη διάλυση του χαλιφάτου τους.
Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), που ελέγχουν την περιοχή, ανακοίνωσαν ότι σκοτώθηκαν 40 μαχητές τους, 77 δεσμοφύλακες και τέσσερις άμαχοι, καθώς και 374 μαχητές και κρατούμενοι του ΙΚ.
Επίσης στα τέλη Ιανουαρίου το ΙΚ επιτέθηκε σε βάση του ιρακινού στρατού στη Ντιγιάλα, νοτιοανατολικά της Βαγδάτης, σκοτώνοντας 11 στρατιώτες.
Στο μεταξύ έχει συνεχίσει τις στοχευμένες δολοφονίες, τις ενέδρες, τις βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας και την τοποθέτηση αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση της αμερικανικής κυβέρνησης, το ΙΚ ανέλαβε την ευθύνη για 182 επιθέσεις στο Ιράκ και 19 στη Συρία στη διάρκεια τριών μηνών. Αν και ο αριθμός ήταν μικρότερος σε σχέση με το παρελθόν, στην έκθεση επισημαίνεται ότι η οργάνωση εξακολουθεί να είναι σε θέση να εξαπολύει φονικές και περίπλοκες επιχειρήσεις.
“Αυτό που έχουμε δει τους τελευταίους έξι με 12 μήνες και στις δύο πλευρές των συροϊρακινών συνόρων είναι ότι πυρήνες του ΙΚ είναι διατεθειμένοι να εξαπολύουν πιο τολμηρές επιχειρήσεις”, επεσήμανε ο Λίστερ.
Βάσεις
Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία που διαρκεί 11 χρόνια και η αναταραχή στο Ιράκ μετά την επέμβαση των ΗΠΑ στη χώρα το 2003 προσφέρουν πρόσφορο έδαφος στο ΙΚ για να στρατολογήσει μαχητές από τους πολίτες που έχουν αγανακτήσει από τη διαφθορά των πολιτικών, τη βία, την ανασφάλεια και τους εθνοτικούς ή θρησκευτικούς διχασμούς.
Οι μαχητές του ΙΚ έχουν την ευκαιρία να κρύβονται στο Ιράκ στις απομακρυσμένες περιοχές του βορρά που βρίσκονται μεταξύ αυτών που ελέγχονται από την κεντρική κυβέρνηση και αυτών που ελέγχονται από τους Κούρδους.
Περιοχές στην ανατολική Συρία, εκτός του ελέγχου της κυβέρνησης, επίσης αποτελούν κρησφύγετο του ΙΚ, ενώ οι κουρδικές δυνάμεις που κυβερνούν τη βορειοανατολική Συρία δεν έχουν τον απαραίτητο εξοπλισμό για να αντιμετωπίσουν τυχόν ανασύνταξη της οργάνωσης.
Μελλοντική στρατηγική;
Το παρελθόν του ΙΚ ίσως δίνει κάποια στοιχεία για τα μελλοντικά του σχέδια.
Ο προκάτοχός του, το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ, ηττήθηκε σε μεγάλο βαθμό το 2007-2009 όταν οι ΗΠΑ ενίσχυσαν τα στρατεύματά τους και βοήθησαν τους τοπικούς μαχητές να αντιμετωπίσουν τους τζιχαντιστές.
Η οργάνωση πέρασε στη παρανομία, αναμένοντας, την ώρα που αυξανόταν η δυσαρέσκεια μεταξύ των σουνιτών του Ιράκ απέναντι στη σιιτική κυβέρνηση στη Βαγδάτη. Αυτό σε συνδυασμό με τον εμφύλιο στη γειτονική Συρία προσέφερε στο ΙΚ μια νέα ευκαιρία.
Το 2012 και το 2013 σε μια σειρά επιχειρήσεων που έμοιαζαν με αυτή που εξαπολύθηκε στη Χασάκα το ΙΚ επιτέθηκε εναντίον φυλακών στο δυτικό και νότιο Ιράκ και απελευθέρωσε εκατοντάδες κρατούμενους, περιλαμβανομένων γνωστών ανταρτών.
Παράλληλα χρησιμοποιώντας τον εκφοβισμό, τον εκβιασμό και τις κλοπές κέρδισε πόρους και ισχύ μεταξύ των ντόπιων πληθυσμών, προετοιμάζοντάς τους για τη στιγμή που το 2014 κατέλαβε τη Μοσούλη και μεγάλο μέρος του βόρειο Ιράκ.
Με πληροφορίες από Reuters μέσω ΑΠΕ-ΜΠΕ
