Ο Τούρκος πρόεδρος όχι μόνο εμμένει στην απόφασή του να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί, αλλά δεν χάνει λεπτό, ξεκινώντας ήδη τις προετοιμασίες. Μία ημέρα μετά την υπογραφή του σχετικού διατάγματος, πραγματοποιήθηκε η επίσημη επιθεώρηση. Η πρώτη μουσουλμανική προσευχή ανακοινώθηκε για τις 24 Ιουλίου. Αξίζει να θυμίσουμε ότι τότε υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάνης, την οποία ο ίδιος ο Ερντογάν αμφισβητεί.
Οι κινήσεις του αποδεικνύουν ότι όλα ήταν προδιαγεγραμμένα και στην εντέλεια σχεδιασμένα. Οι εντυπωσιακές αγιογραφίες αναμένεται να καλυφθούν. Αυτό εγείρει ερώτημα για πιθανές κακοποιητικές παρεμβάσεις στο μνημείο. Η Αθήνα πρωτοστατεί στην αντεπίθεση, ζητώντας κάποια μορφή κυρώσεων έναντι της Άγκυρας. Ο πρωθυπουργός έχει ήδη ξεκινήσει διεθνείς επαφές με γραμμή διεθνοποίησης. «Το θέμα της Αγίας Σοφίας είναι διεθνές ζήτημα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι τέτοια παραβατική συμπεριφορά και μια τόσο μεγάλη προσβολή θα πρέπει να έχει και ανάλογη απάντηση», σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Ενώ το καθεστώς Ερντογάν και οι εθνικιστικοί κύκλοι που το περιβάλλουν οραματίζονται την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι διεθνείς αντιδράσεις συνεχίζονται. Σε αυτές, ο Τούρκος πρόεδρος απάντησε ότι η απόφασή του αντιπροσώπευε τη βούληση της χώρας του να ασκήσει τα «κυριαρχικά της δικαιώματα». Τον αποτροπιασμό τους εκφράζουν και Τούρκοι διανοούμενοι.
«Η επαναφορά της Αγίας Σοφίας σε τζαμί σημαίνει δυστυχώς ότι δεν είμαστε πλέον κοσμική κοινωνία», δηλώνει ο βραβευμένος με Νόμπελ συγγραφέας Ορχάν Παμούκ, που πρόσθεσε επίσης στο BBC News ότι «υπάρχουν εκατομμύρια κοσμικοί Τούρκοι σαν εμένα που αντιτίθενται σε αυτό, αλλά δεν εισακούγονται».
«Η Αγία Σοφία αποτελεί ιστορικό ορόσημο εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η αλλαγή της κατάστασής της θα βλάψει την πολιτιστική της αξία», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Νεότητας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. «Θλιβερό γεγονός και “χαστούκι” στην παγκόσμια Ορθοδοξία, αν όχι στον χριστιανικό κόσμο εν γένει», χαρακτήρισε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ο μητροπολίτης Ιλαρίωνας, επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας.
Τη λύπη του για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί εξέφρασε ο Δημοκρατικός υποψήφιος για την αμερικανική προεδρία, Τζο Μπάιντεν, ζητώντας μάλιστα από τον Ερντογάν να αναιρέσει την απόφασή του. Την απογοήτευση των ΗΠΑ για την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης εξέφρασε χθες και η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μόργκαν Ορτέιγκους, η οποία κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει την προσβασιμότητα σε όλους τους επισκέπτες. Η κυβέρνηση της Γαλλίας σχολίασε ότι η απόφαση της Άγκυρας προκαλεί «θλίψη».
Η Βρετανία διαφοροποιήθηκε από το ρεύμα καταδικαστικών αντιδράσεων στη Δύση, αποφεύγοντας να καταδικάσει την απόφαση του Ερντογάν να μετατρέψει την εμβληματική εκκλησίας από μουσείο σε τζαμί. Κυβερνητική πηγή στο Λονδίνο δήλωσε αργά τη νύχτα της Παρασκευής ότι το ζήτημα είναι «θέμα εθνικής κυριαρχίας» της Τουρκίας. Με τον τρόπο αυτό παρέμεινε σ’ ένα στενά νομικίστικο πλαίσιο, αποφεύγοντας να μιλήσει για την ουσία.