Σήμα κινδύνου για τις αγορές στέγης άλλων ανεπτυγμένων οικονομιών εκπέμπει η Σουηδία, όπου οι τιμές υποχωρούν συνεχώς και η πτώση τους επιταχύνθηκε τον Οκτώβριο. Η σκανδιναβική χώρα γνωρίζει τη χειρότερη κρίση της αγοράς στέγης που έχει καταγραφεί εδώ και τρεις δεκαετίες, και ενδεχομένως να προοιωνίζεται δυσάρεστες εξελίξεις για άλλες χώρες.
Σύμφωνα με την εταιρεία Valueguard που συγκεντρώνει στοιχεία για την αγορά ακινήτων, καθοριστικός παράγοντας που ευθύνεται για την επιβράδυνση στην παγκόσμια αγορά ακινήτων είναι ο υψηλός πληθωρισμός και οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, τις οποίες αναπόφευκτα αποφασίζουν οι κεντρικές τράπεζες προκειμένου να ανακόψουν την περαιτέρω επιτάχυνσή του. Οι τιμές υποχωρούν επί επτά συναπτούς μήνες, καθώς τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν μια συνεχή άνοδο στο κόστος διαβίωσης. Σύμφωνα, πάντα, με τη Valueguard, στη Σουηδία καταγράφεται πτώση των τιμών των κατοικιών κατά 14% σε σύγκριση με τα υψηλά επίπεδα στα οποία είχαν εκτοξευθεί στις αρχές του έτους.
Η ραγδαία αυτή πτώση αποτελεί σπάνιο φαινόμενο στη Σουηδία, μια χώρα που έως τώρα έχει δεχθεί μόνο ήπιες και βραχύβιες διορθώσεις στην αγορά, ενώ πολλοί νέοι άνθρωποι –επίδοξοι αγοραστές ακινήτων– δεν έχουν γνωρίσει ποτέ μια πτώση στην αγορά στέγης. Στο μεταξύ, σε άλλες χώρες παρατηρούνται σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών των κατοικιών και ελαφρά επιβράδυνση στην αγορά στέγης με μείωση του αριθμού των πωλήσεων. Στις περισσότερες χώρες, πάντως, δεν έχουν ακόμη καταγραφεί μειώσεις στις τιμές των κατοικιών. Ο Καναδάς είναι μία από τις λίγες χώρες στις οποίες έχουν ήδη μειωθεί οι τιμές των κατοικιών και συγκεκριμένα κατά 10% σε σύγκριση με τα επίπεδα-ρεκόρ που είχαν σημειώσει παλαιότερα. Αναμένεται, άλλωστε, πως σύντομα θα καταγραφούν μειώσεις τιμών της τάξης του 20% σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Νέα Ζηλανδία.
Εντονότερες οι πιέσεις σε μονοκατοικίες και μεζονέτες λόγω υψηλού ενεργειακού κόστους.
Σύμφωνα, πάντως, με τον Μάρκους Σβάνμπεργκ, διευθύνοντα σύμβουλο στην εργολαβική εταιρεία Lansforsakringar, «πολλά σπίτια πωλούνται γύρω στα επίπεδα της τιμής που ζητήθηκε και σπανίως προηγείται επιθετικό παζάρι». Ο ίδιος προσθέτει πως η αγορά στη Σουηδία δεν περιμένει κάποια σημαντική ανάκαμψη των τιμών τουλάχιστον μέχρι την επόμενη άνοιξη. Οι μεγαλύτερες μειώσεις στις τιμές παρουσιάζονται στις μονοκατοικίες και τις μεζονέτες, που πλήττονται περισσότερο εξαιτίας της εκτόξευσης του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα μάλιστα με σχετική έκθεση που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα η οργάνωση εργολαβικών εταιρειών Maklarstatistik, η πτώση των τιμών είναι μεγαλύτερη στις νότιες περιοχές της χώρας που πάσχουν από έλλειμμα ενέργειας, σε αντίθεση με τις βόρειες περιοχές που έχουν το προνόμιο να έχουν άφθονη υδροηλεκτρική ενέργεια.
Οι περισσότεροι παρατηρητές της αγοράς προεξοφλούν πως οι τιμές θα εξακολουθήσουν να υποχωρούν και σταδιακά μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους θα έχει χαθεί όση άνοδος κατεγράφη στις τιμές των κατοικιών στη διάρκεια της πανδημίας.
Και βέβαια όλα αυτά προοιωνίζονται αύξηση των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων. Η κεντρική τράπεζα της χώρας προβλέπει πως συνολικά η πτώση των τιμών των κατοικιών θα φθάσει στο 18%. Σε συνδυασμό με την άνοδο των επιτοκίων και επομένως την αύξηση των δόσεων των στεγαστικών δανείων, το αποτέλεσμα θα είναι να υποστούν κάποιες ζημίες οι σκανδιναβικές τράπεζες Swedbank και Handelsbanken, και κυρίως, αλλά ίσως σε μικρότερο βαθμό, οι SEΒ και Nordea, που θα δουν τα εισοδήματά τους να μειώνονται. Αν σημειωθεί πτώση τιμών των κατοικιών κατά 30%, τότε θα αυξηθούν τα κόκκινα δάνεια.
