Γαύδος: Το ελληνικό ακριτικό νησί, με τους μόλις 208 κατοίκους, είναι το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης και κατέχει τον τίτλο του πιο δημοφιλούς «μποέμ» προορισμού από τη δεκαετία του ’60 λόγω της ελευθερίας που προσφέρει σε ντόπιους και επισκέπτες. Και αυτό γιατί «έχει τον γυμνισμό στο DNA του», όπως σχολιάζει δημοσίευμα του BBC.
Η Γαύδος είναι ένα μικρό νησί που βρίσκεται νότια της Κρήτης και υπάγεται στο νομό Χανίων. Το στοιχείο που κάνει το νησί μοναδικό -τουλάχιστον- στην Ευρωπή και που προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες τουρίστες από ολόκληρο τον κοσμο, είναι η κουλτούρα του γυμνισμού και το ελεύθερο κάμπινγκ στις παραλίες, τα οποία απαγορεύονται σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Σύμφωνα με νόμο του 1983 που έκτοτε δεν έχει αναθεωρηθεί, ο γυμνισμός στην Ελλάδα επιτρέπεται επίσημα μόνο σε θέρετρα γυμνιστών, και ενώ ανεπίσημα υπάρχουν παραλίες όπου λουόμενοι συνηθίζουν να κολυμπούν γυμνοί, πουθενά αλλού στη χώρα δεν υπάρχει πιο ισχυρή κουλτούρα του «προαιρετικού ρουχισμού» από τη Γαύδο
Η απαγόρευση του γυμνισμού στο Σαρακήνικο που «έσκασε» σαν βόμβα
Από τον Ιούλιο του 2023 όμως, στην παραλία του Σαρακήνικου, την πιο γνωστή του νησιού, στέκεται στην άμμο μια πινακίδα που γράφει «απαγορεύεται ο γυμνισμός».
Φέτος το καλοκαίρι, μετά την τοποθέτηση της πινακίδας που απαγορεύει τον γυμνισμό στην πιο γνωστή παραλία του νησιού ξεκίνησαν διαμάχες και διαμαρτυρίες ανάμεσα σε ντόπιους και τουρίστες, οι οποίοι σημειώνεται πως επισκέπτονται τη Γαύδο ακριβώς για αυτό τον λόγο.
Χτύπημα στη δημοφιλία της Γαύδου η απαγόρευση; – Οι θέσεις των νυν και πρώην δημάρχων
Στο δημοσίευμα του BBC με τίτλο «Γαύδος: Το ευρωπαϊκό νησί γνωστό για τον γυμνισμό» εξετάζεται το κατά πόσο αυτή η απόφαση θα είχε αρνητική επίδραση στον τουρισμό του νησιού. Επί του ζητήματος, η νυν και η πρώην δήμαρχος του νησιού διατυπώνουν διαφορετική άποψη.
Η δήμαρχος Γαύδου, Λίλιαν Στεφανάκη, είχε αναφέρει ότι μόνο οι τουρίστες αντιτίθενται στην απαγόρευση, καθώς οι ντόπιοι στην πραγματικότητα δεν θέλουν να κολυμπούν με γυμνιστές τριγύρω: «Οι κάτοικοι της περιοχής το ήθελαν εδώ και χρόνια, να έχουν τουλάχιστον μία παραλία όπου μια οικογένεια να μπορεί να κολυμπήσει χωρίς την ύπαρξη γυμνιστών τριγύρω».
Αντίθετα, η πρώην δήμαρχος του νησιού Γκέλυ Καλλινίκου δηλώνει τα εξής: «Άκουσα ότι υπάρχει πρόθεση να απαγορευθεί σύντομα και η ελεύθερη κατασκήνωση σε μεγάλη περιοχή του νησιού. Εάν συμβεί αυτό, θα σηματοδοτήσει το τέλος του νησιού και την οικονομική του ανάπτυξη. Όταν ήμουν δήμαρχος, κάθε χρόνο έπρεπε να παίρνουμε επίσημα απόφαση ότι ο γυμνισμός και η ελεύθερη κατασκήνωση επιτρέπονται στη Γαύδο… ξεκίνησε από το κοινοτικό συμβούλιο το 1992 ώστε (οι γυμνοί λουόμενοι) να αισθάνονται ασφαλείς».
«Την ελευθερία που προσφέρει η Γαύδος, δεν την βρίσκεις πουθενά αλλού», λέει ο Βασίλης Τζουνάρας, πρώην ιδιοκτήτης του μοναδικού ραδιοφωνικού σταθμού του νησιού, που μετακόμισε εκεί πριν από περίπου 20 χρόνια από την Κρήτη. «Μάλλον θα μείνω εδώ για το υπόλοιπο της ζωής μου. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα έβλεπα κάτι τέτοιο στο νησί», είπε αναφερόμενος στην πρόσφατη απαγόρευση του γυμνισμού.
Από την παραλία της Τρυπητής, ο Νίκος Λουγιάκης μαζί με την τετραμελή οικογένειά του είναι οι «νοτιότεροι πολίτες της Ευρώπης». Όταν ρωτήθηκε για την πρόσφατη απόφαση της δημάρχου, ο κ. Νίκος είπε ότι φοβάται ότι αυτό μπορεί να αλλάξει όλη την ατμόσφαιρα του νησιού: «Πολλοί άνθρωποι ακύρωσαν το ταξίδι τους φέτος εξαιτίας αυτού. Αυτοί οι άνθρωποι (σημ.: τουρίστες) με βοήθησαν να μεγαλώσω την οικογένειά μου, ξοδεύουν χρήματα στο νησί και δεν έχουν έρθει ποτέ γυμνοί στο εστιατόριό μου, με σεβάστηκαν».
Οι δύο λόγοι που οι τουρίστες επιλέγουν την Γαύδο
Σύμφωνα με ντόπιους, οι τουρίστες που επισκέφθηκαν τη Γαύδο ήταν πολύ λιγότεροι φέτος το καλοκαίρι, μετά την απόφαση περί απαγόρευσης του γυμνισμού στο Σαρακήνικο, συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. «Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που ζούσαν κάνοντας κάμπινγκ στο Σαρακίνικο μετακόμισαν στις άλλες παραλίες», είπε ο Τζουνάρας.
Ενώ στις άλλες παραλίες του νησιού επιτρέπεται η κολύμβηση χωρίς μαγιό, πολλοί ανησυχούν ότι η πρόσφατη απαγόρευση στο Σαρακήνικο μπορεί σύντομα να επεκταθεί και αλλού στη Γαύδο, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο το «DNA» του νησιού. Επιπλέον, το νησί φημίζεται και για το ότι επιτρέπει το ελεύθερο κάμπινγκ στις παραλίες του, κάτι που επίσης απαγορεύεται σε άλλα μέρη της Ελλάδας. «Αυτό το δικαίωμα, του να μπορεί κανείς να περιπλανιέται χωρίς ρούχα, είναι που προσελκύει ταξιδιώτες που «πλημμυρίζουν» κάθε καλοκαίρι το μικροσκοπικό νησί» των μόλις 30 τετραγωνικών χιλιομέτρων εδώ και περισσότερα από 60 χρόνια, γράφει το άρθρο του BBC.
Το Σαρακήνικο είναι η πιο γνωστή παραλία, πηγή εσόδων του νησιού, όπου βρίσκονται οι περισσότερες ταβέρνες και τα μίνι μάρκετ στη Γαύδο και όπου παραδοσιακά συγκεντρώνονται οι περισσότεροι ντόπιοι και τουρίστες. Αυτό το καλοκαίρι, ωστόσο, το σκηνικό ήταν πολύ διαφορετικό λόγω διαμαρτυριών μετά την απόφαση της δημάρχου να «σαμποτάρει» τον γυμνισμό, ένα στοιχείο της ταυτότητας της Γαύδου που έκανε το ελληνικό, ακρητικό νησί μοναδικό, και που έδινε λόγο στους ξένους τουρίστες να το επισκεφθούν.
Δύσκολοι οι χειμώνες για τους 70 μόνιμους κατοίκους
Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, στη Γαύδο ζουν 208 άτομα, αν και στην πραγματικότητα, υπολογίζεται ότι υπάρχουν μόνο περίπου 70 μόνιμοι κάτοικοι. Οι χειμώνες μπορεί να γίνουν πολύ δύσκολοι, καθώς οι ισχυροί άνεμοι συχνά κρατούν μακριά τα πλοία και καθιστούν αδύνατη την αποστολή τροφίμων και άλλων προμηθειών για μέρες ή ακόμα και εβδομάδες, αλλά οι κάτοικοι λένε ότι τα καταφέρνουν. «Το καλοκαίρι βλέπεις κόσμο να περνάει, αλλά το χειμώνα δεν υπάρχει σχεδόν κανένας», λέει μία μόνιμη κάτοικος του νησιού.
Οι δημόσιες συγκοινωνίες αποτελούνται από δύο παλιά λεωφορεία και το οδικό δίκτυο είναι σχεδόν ανύπαρκτο.
«Η ηλεκτρική ενέργεια ήρθε στο νησί πριν από περίπου 25 χρόνια», είπε η κ. Ελευθερία Βαϊλακάκη. «Εκείνα τα χρόνια τα κάναμε όλα με τα χέρια μας. Δεν υπήρχαν αυτοκίνητα, είχαμε μόνο γαϊδούρια και κάναμε τα πάντα με αυτά. Τώρα έχουμε γεννήτριες για ηλεκτρισμό, το νησί αλλάζει. Σαν τη Γαύδο δεν υπάρχει πουθενά» είπε ολοκληρώνοντας.
