Το απόγευμα της Κυριακής 20 Αυγούστου 2023, τελέσθηκαν στο Σπήλι τα εγκαίνια του Πατριαρχικού Μουσείου (προσφορά του Μακαριωτάτου Πατριάρχου κ.κ. Θεοδώρου του Β΄) και ευκαιριακά τα εγκαίνια του ανακαινισμένου Εκκλησιαστικού Κειμηλιαρχείου, του Μουσείου Ιερών Εικόνων, της Ενοριακής Βιβλιοθήκης και της αίθουσας με δεκάδες αυθεντικά σενάρια της Φίνος Φιλμ.
Τα εγκαίνια τέλεσε ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος ο Β΄.
Πριν από την τελετή των εγκαινίων, στον παλαιό Μητροπολιτικό Ναό των Αγίων Θεοδώρου και Χαραλάμπους, τελέσθηκε πανηγυρικός Πατριαρχικός Εσπερινός.
Ακολούθησε εις την αυλή του παραπάνω Ιερού Ναού η τελετή των εγκαινίων.
Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ευγένιος, ο κυριάρχης Μητροπολίτης Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίος, οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμος και Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Πρόδρομος και οι Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι Βαβυλώνος κ. Θεόδωρος και Κνωσού κ. Μεθόδιος.
Επίσης παρέστησαν η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνης κ. Μαίρη Λιονή, ο Δήμαρχος Αγίου Βασιλείου κ. Ταταράκης, ο Αστυνομικός Διευθυντής Ρεθύμνης, Ταξίαρχος κ. Εμαμανουήλ Παπαδάκης, οι Πανεπιστημιακοί Δάσκαλοι κυρία Κωνσταντίνα Ριτσάτου και οι κύριοι Χρήστος Λιονής και Νικόλαος Ξεξάκης, εκπρόσωποι των Αρχών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο Μουσειολόγος κ. Ηλίας Παπαγεωργίου, πολλοί Κληρικοί και μεγάλο πλήθος λαού, ανθρώπων οι οποίοι αγαπούν, σέβονται και τιμούν τον Πατριάρχη.
Το Μακαριώτατο προσφώνησε με λόγους θερμούς τόσο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίος, όσο και ο Δήμαρχος Αγίου Βασιλείου κ. Ταταράκης.
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων και Ιερατικός Προϊστάμενος της Ενορίας Σπηλίου π. Ευάγγελος Κοπανάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στην πορεία του Μακαριωτάτου για την περίοδο από το Φεβρουάριο του έτους 1975 μέχρι σήμερα.
Στον Μακαριώτατο προσφέρθηκαν από την Ενορία ως αντίδωρο ευγνωμοσύνης, μια χειροποίητη εικόνα του Αγίου Χαραλάμπους, πιστό αντίγραφο της πρωτότυπης που βρίσκεται στο Ναό και ένα επιγονάτιο στο οποίο δεσπόζει η εικόνα του Αγίου Χαραλάμπους και σε μικρογραφία ο Μητροπολιτικός Ναός του Αποστόλου Παύλου, ο Ναός του Αγίου Χαραλάμπους καί το σήμα κατατεθέν του Σπηλίου, η «Κεφαλοβρύση».
Τέλος το λόγο έλαβε ο Μακαριώτατος, ο οποίος, εμφανώς πολύ συγκινημένος, μίλησε για την πορεία του, κυρίως για την περίοδο από 20 Αυγούστου του έτους 1985, ημέρα κατά την οποία ξεκινούσε από το Σπήλι το μακρύ ταξίδι του προς το άγνωστο με βάρκα την ελπίδα, μέχρι 20 Αυγούστου του έτους 2023, οπότε επέστρεψε, ως Πατριάρχης πια του δευτερόθρονου Πατριαρχείου.
Ακολούθησε η απονομή τιμών εκ μέρους του Μακαριωτάτου προς τον Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου π. Ευάγγελο Κοπανάκη, την Πρεσβυτέρα κ. Ελένη Κοπανάκη, τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Εμμανουήλ Μαράκη, τον Μουσειολόγο - Συντηρητή Αρχαιοτήτων, κ. Ηλία Παπαγεωργίου και τον Πανοσιολ. Αρχιμ. Νήφωνα, με τα πνευματικά του τέκνα, πού στήριξαν τη δημιουργία του εν λόγω Πατριαρχικού Μουσείου.
Ακολούθως οι επίσημοι και μεγάλος μέρος των παρισταμένων, περιηγήθηκαν εις τους εγκαινιασθέντες Μουσειακούς χώρους και θαύμασαν τα εκθέματα. Η βραδιά έκλεισε με ένα κέρασμα για όλο τον κόσμο και εορταστικό δείπνο προς τιμή του υψηλού επισκέπτη και των εκλεκτών προσκεκλημένων.
