Περίπου 500.000 δανειολήπτες ενήμερων στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο είναι θωρακισμένοι στην νέα αύξηση επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) κατά 0,25 μονάδες που ανακοινώθηκε την Πέμπτη, καθώς και των νέων αυξήσεων που προανήγγειλε η επικεφαλής της Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, ενώ σε κάθε περίπτωση θα δουν και μείωση της δόσης τους, σύμφωνα με τα προγράμματα ανταμοιβής συνεπών δανειοληπτών που έχουν ανακοινώσει και υλοποιούν οι τράπεζες στην χώρα μας. Ανάλογα προγράμματα έχουν ανακοινώσει και υλοποιούν και οι εταιρίες διαχείρισης δανείων.
Μετά την νέα αύξηση το βασικό επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ διαμορφώνεται στο 3,25%. Τα ενήμερα στεγαστικά δάνεια που είναι θωρακισμένα στις αυξήσεις σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις ανέρχονται στο ποσό των 20 δις ευρώ περίπου.
Στόχος των προγραμμάτων ανταμοιβής, όπως έχουν ανακοινώσει οι τράπεζες, είναι σε κάθε περίπτωση να μειώσουν τα τρέχοντα επιτόκια των στεγαστικών δανείων κυμαινομένου επιτοκίου και ταυτόχρονα να προστατέψουν τους δανειολήπτες από πιθανές μελλοντικές αυξήσεις στα επιτόκια αναφοράς. Στα προγράμματα ανταμοιβής δεν εντάσσονται στεγαστικά δάνεια σταθερού επιτοκίου ή στεγαστικά δάνεια που το επιτόκιο τους διαμορφώνεται βάσει του Βασικού Επιτοκίου Στεγαστικής Πίστης, καθώς αυτά δεν επηρεάζονται από την μεταβολή των διατραπεζικών επιτοκίων αναφοράς.
Οι δανειολήπτες που εμπίπτουν στην περίμετρο εφαρμογής των προγραμμάτων ανταμοιβής έχουν ενταχθεί αυτόματα στο πρόγραμμα που έχει ανακοινώσει κάθε τράπεζα χωρίς να απαιτείται καμία από μέρους τους ενέργεια.
Τα νέα προγράμματα ανταμοιβής συνεπών δανειοληπτών υλοποιούν οι τράπεζες έρχονται σε συνέχεια του προγράμματος επιδότησης δόσεων των στεγαστικών δανείων ευάλωτων νοικοκυριών (Πρόγραμμα Ευάλωτων) που ανακοινώθηκαν τον Φεβρουάριο.
Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιδοτείται το 50% της αύξησης της μηνιαίας δόσης στεγαστικών δανείων με ημερομηνία αναφοράς την 30/6/2022 και για διάστημα 12 μηνών. Η περίοδος διαθεσιμότητας του συγκεκριμένου προγράμματος επεκτάθηκε μέχρι τις 31/7/2023 (ημερομηνία μέχρι την οποία μπορούν να υποβάλλονται αιτήσεις), ενώ οι πρώτες επιδοτήσεις αναμένεται να δοθούν το αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα.
Πάγωμα κυμαινόμενων επιτοκίων - Τι έχει ανακοινωθεί
Τα προγράμματα ανταμοιβής συνεπών δανειοληπτών που ανακοινώθηκαν από κάθε τράπεζα ξεχωριστά αφορούν όλους όσοι αποπληρώνουν στεγαστικό ή επισκευαστικό δάνειο κυμαινόμενου επιτοκίου. Έχουν όμως ορισμένα βασικά κοινά σημεία. Ο νέος εκτοκισμός θα γίνει με το διατραπεζικό επιτόκιο αναφοράς, όπως είχε διαμορφωθεί στις 31/3/2023, μειωμένο κατά 20 μονάδες βάσης περίπου, με το επιτόκιο αυτό να διατηρείται σταθερό σε όλη τη 12μηνη περίοδο. Εκτός εάν στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής το επιτόκιο αναφοράς μειωθεί σε χαμηλότερα επίπεδα. Για τα δάνεια που βασίζονται σε Euribor ενός μήνα, το επιτόκιο σταθεροποιείται στο 2,70%, ενώ για όσα βασίζονται σε Euribor τριών μηνών διαμορφώνεται στα επίπεδα του 2,83% - 2,85%.
Όπως ανακοινώθηκε απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στο πρόγραμμα είναι το δάνειο να είναι πλήρως ενήμερο, ενώ το δάνειο θα πρέπει να έχει εκταμιευτεί το αργότερο έως τις 21.12.2022. Από το πρόγραμμα θα επωφεληθούν φυσικά πρόσωπα που αποπληρώνουν στεγαστικό δάνειο, ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για πρώτη ή μη κατοικία.
Στα ενήμερα στεγαστικά δάνεια περιλαμβάνονται και τα δάνεια που έχουν ρυθμιστεί και πρόσφατα με την προϋπόθεση ότι ο δανειολήπτης δεν οφείλει καμία δόση. Επίσης περιλαμβάνονται όλα τα στεγαστικά δάνεια σε διαφορετικό νόμισμα από ευρώ, καθώς και σε διαφορετικό επιτόκιο από Euribor (π.χ. ελβετικό φράγκο ή/και Libor, MRO EKΤ κ.λπ).
Στις ανακοινώσεις που είχαν κάνει η Τράπεζες τον περασμένο μήνα επισήμαναν ότι η νέα πρωτοβουλία εντάσσεται στο πλαίσιο του θεσμικού διαλόγου με την Πολιτεία, επιβεβαιώνοντας την στήριξη τους στα νοικοκυριά της χώρας επιβραβεύοντας τους συνεπείς δανειολήπτες και στηρίζοντας ταυτόχρονα τους ευάλωτους πελάτες τους, αναλαμβάνοντας οι ίδιες το κόστος των προγραμμάτων ανταμοιβής
Οι δανειολήπτες προκειμένου να παραμείνουν στο πρόγραμμα και να απολαμβάνουν της μειωμένης δόσης θα πρέπει να πληρώνουν κανονικά τις δόσεις των δανείων τους, καθώς καθυστέρηση ακόμη και μίας δόσης αρκεί για να βγουν από το πρόγραμμα
Πρωτοβουλίες και από τις Εταιρίες Διαχείρισης
Πρωτοβουλίες για το πάγωμα επιτοκίων σε ενήμερα στεγαστικά δάνεια έχουν ανακοινώσει και οι Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις, έχοντας διαμορφώσει και θέσει σε ισχύ κατάλληλα προγράμματα με σκοπό το πάγωμα των κυμαινόμενων επιτοκίων βάσης, για τα ενήμερα στεγαστικά δάνεια ιδιωτών δανειοληπτών (φυσικών προσώπων). Τα ανωτέρω προγράμματα έχουν τεθούν σε ισχύ και θα ισχύουν για δώδεκα μήνες.
Οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, έχουν εξειδικευθεί ανά χαρτοφυλάκιο δανείων και έχουν ως στόχο την παροχή συνδρομής στους συνεπείς δανειολήπτες που ενδεχομένως αντιμετωπίζουν δυσκολίες αποπληρωμής των αντίστοιχων οφειλών τους εξαιτίας των αυξανόμενων επιτοκίων.
Κάθε Εταιρεία Διαχείρισης έχει διαμορφώσει τους όρους και τα κριτήρια υπαγωγής στο αντίστοιχο πρόγραμμα, σύμφωνα με τις διαδικασίες και τις πολιτικές της. Οι δανειολήπτες (φυσικά πρόσωπα) με ενήμερα στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου θα εντάσσονται αυτόματα στα παραπάνω ευνοϊκά προγράμματα, χωρίς να απαιτείται κάποια ενέργεια εκ μέρους τους. Για περισσότερες λεπτομέρειες, κάθε δανειολήπτης μπορεί να απευθύνεται στην Εταιρεία Διαχείρισης με την οποία συνεργάζεται.
Όπως έχουν επισημάνει οι Εταιρείες Διαχείρισης, παρέχουν επιπλέον πλήθος δυνατοτήτων ρύθμισης σε οποιοδήποτε οφειλέτη επιθυμεί να ρυθμίσει με βιώσιμους όρους την οφειλή του. Για το πρώτο εξάμηνο του 2023, οι Εταιρείες Διαχείρισης έχουν θέσει ως στόχο οι ρυθμίσεις και διευθετήσεις δανείων να ανέλθουν σε 3,2 δισ. ευρώ αυξημένες πάνω από 30% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022.
Η Fed έκανε πιθανόν την τελευταία αύξηση
Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) επιβεβαίωσαν με τις αποφάσεις που έλαβαν, την Τετάρτη και την Πέμπτη, αντίστοιχα, τις προβλέψεις ότι έχουν φτάσει ή πλησιάζουν στο τέλος του ανοδικού κύκλου των επιτοκίων.
Η Fed προχώρησε σε αύξηση του βασικού επιτοκίου της κατά 25 μονάδες βάσης (ένα τέταρτο της ποσοστιαίας μονάδας) στο 5% έως 5,25%, η δέκατη συνεχόμενη από τον Μάρτιο του 2022, αλλά αυτή είναι πιθανό να είναι και η τελευταία στην προσπάθεια της για να τιθασεύσει τον πληθωρισμό.
Αν και η Fed δεν αποφάσισε ρητά τον τερματισμό των αυξήσεων, ήταν η πρώτη φορά που δεν ανέφερε στην ανακοίνωσή της ότι αναμένονται νέες κινήσεις στα επιτόκια, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο στη συνεδρίαση του Ιουνίου να αλλάξει σελίδα στην πολιτική της.
Οι αποφάσεις στις επόμενες συνεδριάσεις της θα λαμβάνονται με βάση τα νεότερα διαθέσιμα στοιχεία και κυρίως τις προοπτικές του πληθωρισμού, ο οποίος έτρεχε τον Μάρτιο με ετήσιο ρυθμό 5%, σημαντικά υψηλότερο από τον στόχο 2% της κεντρικής τράπεζας.
Η αναζωπύρωση της αναταραχής στον τραπεζικό κλάδο των ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα συμβάλλει στη μη περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής καθώς οι συνθήκες τραπεζικής χρηματοδότησης έχουν γίνει πολύ πιο σφιχτές.
Οι νέες αναταράξεις αφορούν τις αμερικανικές περιφερειακές τράπεζες, οι οποίες βρέθηκαν ξανά στο «μάτι του κυκλώνα» μετά την κατάρρευση της First Republic Bank, τα περισσότερα περιουσιακά στοιχεία της οποίας αγόρασε η JPMorgan. Ήταν η τέταρτη τράπεζα των ΗΠΑ που απέτυχε φέτος, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη χρεοκοπία από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Η ΕΚΤ προχώρησε και αυτή σε αύξηση των βασικών επιτοκίων της κατά 25 μονάδες βάσης, με το επιτόκιο αναχρηματοδότησης των τραπεζών να διαμορφώνεται στο 3,75% και το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στο 3,25%. Ήταν η έβδομη συνεχόμενη αλλά και η μικρότερη αύξηση από τον περασμένο Ιούλιο, όταν άρχισε η ΕΚΤ να συσφίγγει την πολιτική της.
Η Κριστίν Λαγκάρντ ξεκαθάρισε ότι θα ακολουθήσουν και άλλες αυξήσεις, αλλά το γεγονός ότι η ΕΚΤ μείωσε ταχύτητα δείχνει ότι έχει εισέλθει στην τελική φάση σύσφιξης της πολιτικής της.
Στο ερώτημα σε ποιο επίπεδο θα κορυφωθούν τα επιτόκια, η πρόεδρος της ΕΚΤ δεν απάντησε. Ωστόσο, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ανέφεραν μετά τη συνεδρίαση ότι θα ακολουθήσουν άλλες δύο έως τρεις αυξήσεις των 25 μ.β. Αυτό σημαίνει ότι οι αυξήσεις θα σταματήσουν τον Ιούλιο ή τον Σεπτέμβριο, όταν το επιτόκιο καταθέσεων φθάσει στο 3,75% ή το 4%.
Οι αγορές είναι πιο αισιόδοξες και θεωρούν βέβαιη μόνο μία ακόμη αύξηση 25 μ.β. στη συνεδρίαση του Ιουνίου, ενώ θεωρούν πιθανή και μία ακόμη ίδιου μεγέθους τον Ιούλιο.
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη παραμένει πολύ υψηλός καθώς τον Απρίλιο ο γενικός δείκτης έτρεχε με ρυθμό 7%. Από την άλλη πλευρά, ο δομικός πληθωρισμός - που δεν περιλαμβάνει τις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας - μειώθηκε, έστω και οριακά, στο 5,6% μετά από ένα 10μηνο συνεχών αυξήσεων του. Παράλληλα, ο πληθωρισμός στα τρόφιμά φαίνεται ότι έχει κορυφωθεί καθώς επιβραδύνθηκε τον Απρίλιο, αν και παραμένει σε διψήφια επίπεδα.
Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με τα πιο αυστηρά κριτήρια χορήγησης δανείων από τις τράπεζες της Ευρωζώνης και τη μείωση της ζήτησης δανείων στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 10ετίας, έγειραν την πλάστιγγα υπέρ της μικρότερης αύξησης επιτοκίων από την ΕΚΤ.
