Εως και 31 ημέρες ετήσιας άδειας αναψυχής και επίδομα που φθάνει έως και τις αποδοχές 15 ημερών δικαιούνται οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με το Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων (ΚΕΠΕΑ) της ΓΣΕΕ (www.kepea.gr). Κι όπως ξεκαθαρίζει το Κέντρο, δεν επιτρέπεται και είναι άκυρη ρητή ή σιωπηρή συμφωνία για μη εφαρμογή των προβλεπομένων, όπως για παράδειγμα η «παραίτηση» του εργαζομένου από τις σχετικές αξιώσεις. Βέβαια, χορηγείται σε συνεννόηση με τον εργοδότη ως προς τον χρόνο λήψης της και σε κάθε περίπτωση εντός διμήνου από την υποβολή σχετικού αιτήματος από τον εργαζόμενο. Θεσμικά κατοχυρωμένο είναι και το επίδομα αδείας, ενώ υπάρχει θωράκιση και μέσω της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ του έτους 2010 (άρθρο 1) για τους εργαζομένους ιδιωτικού δικαίου σε όλη την ελληνική επικράτεια και περιλαμβάνεται μαζί με τις βασικές ρυθμίσεις για την ετήσια άδεια αναψυχής στον Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (άρθρα 210-216 Π.Δ. 80/2022).
Επίσης, κατά τη διάρκεια της ετήσιας άδειας απαγορεύεται η απόλυση του εργαζομένου.
Ειδικά για τους τηλεργαζομένους, ο νόμος ορίζει ότι κατά τη διάρκεια της ετήσιας άδειας αναψυχής τους έχουν δικαίωμα να απέχουν πλήρως από την παροχή της εργασίας τους και ιδίως να μην επικοινωνούν ψηφιακά και να μην απαντούν σε τηλεφωνήματα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή σε οποιασδήποτε μορφής επικοινωνία (δικαίωμα αποσύνδεσης). Με πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση (άρθρο 61 του Ν. 4808/2021) δίνεται η δυνατότητα μεταφοράς της ετήσιας κανονικής άδειας μέχρι το πρώτο τρίμηνο του επόμενου ημερολογιακού έτους (για την άδεια αναψυχής του 2023 έως το τέλος Μαρτίου 2024).
Σε περίπτωση που παρέλθει και το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους, η αξίωση για την άδεια μετατρέπεται σε χρηματική.
Οι εργοδότες οι οποίοι απασχολούν εργαζομένους, που προστατεύουν παιδιά έως 16 ετών (φυσικά ή υιοθετημένα) και παιδιά άνω των 16 ετών με αναπηρία υποχρεούνται κατά τον προγραμματισμό του χρόνου χορήγησης των ετήσιων αδειών απουσίας του προσωπικού τους να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των εργαζομένων αυτών.
Οσο για τον υπολογισμό της ετήσιας άδειας αναψυχής, γίνεται με βάση το ημερολογιακό έτος. Ο εργαζόμενος δικαιούται αναλογία χρόνου ετήσιας άδειας από την έναρξη της απασχόλησής του σύμφωνα με το εβδομαδιαίο σύστημα εργασίας του (πενθήμερο ή εξαήμερο), χωρίς να απαιτείται να συμπληρώσει συγκεκριμένο διάστημα προϋπηρεσίας στον εργοδότη του. Κατά το πρώτο ημερολογιακό έτος πρόσληψης, ο εργοδότης υποχρεούται να χορηγήσει το αργότερο μέχρι 31 Μαρτίου του επόμενου έτους, αναλογία των ημερών αδείας που δικαιούται από την πρόσληψή του μέχρι την 31η Δεκεμβρίου. Η αναλογία αυτή υπολογίζεται στη βάση των 20 εργασίμων ημερών ετήσιας άδειας για όσους εργάζονται πενθήμερο και των 24 εργασίμων ημερών για όσους εργάζονται εξαήμερο.
Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, αφού ο εργαζόμενος συμπληρώσει δωδεκάμηνη εργασία, δικαιούται άδεια 21 ημερών (πενθήμερη εργασία) και 25 ημερών (εξαήμερη εργασία).
Για το τρίτο και τα επόμενα εργασιακά έτη ο εργαζόμενος δικαιούται από την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους την κανονική ετήσια άδειά του με αποδοχές, δηλαδή 22 ημέρες (πενθήμερη εργασία) και 26 ημέρες (εξαήμερη εργασία).
Μετά τη συμπλήρωση 10 ετών εργασίας στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσίας 12 ετών σε οποιονδήποτε εργοδότη ο εργαζόμενος δικαιούται άδεια 25 εργασίμων ημερών (πενθήμερη εργασία) και 30 εργασίμων ημερών (εξαήμερη εργασία). Μετά τη συμπλήρωση 25ετούς υπηρεσίας σε οποιονδήποτε εργοδότη οι εργαζόμενοι δικαιούνται μία επιπλέον ημέρα αδείας, δηλαδή 26 ημέρες (πενθήμερη εργασία) και 31 μέρες (εξαήμερη εργασία). Τα στοιχεία που αφορούν τη χορήγηση της ετήσιας άδειας των εργαζομένων καταχωρίζονται υποχρεωτικά από τον εργοδότη: α) στο Βιβλίο Αδειών, το οποίο μπορεί να είναι και σε μορφή μηχανογραφημένων σελίδων και πρέπει να είναι διαθέσιμο προς έλεγχο από την Επιθεώρηση Εργασίας και β) στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» όπου σύμφωνα με τον νόμο, αναγγέλλεται ηλεκτρονικά η χορήγηση της ετήσιας άδειας έως και μία ώρα μετά την έναρξή της. Στο Εντυπο Ε11 (γνωστοποίηση στοιχείων ετήσιας κανονικής άδειας) καταχωρίζονται τον Απρίλιο κάθε έτους τα στοιχεία των εργαζομένων που έλαβαν την ετήσια άδεια και το επίδομα αδείας κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος και έχουν καταχωρισθεί στο ειδικό Βιβλίο Αδειών.
