Της Κατερίνας Μυλωνά
Έχει αφήσει όσο κανείς το αποτύπωμά της στην τέχνη της γλυπτικής. Έχεις την τύχη να συζητάς μαζί της και αισθάνεσαι ότι ο κόσμος γίνεται αυτομάτως πιο όμορφος. Η αισθητική που περνά μέσα από την τέχνη της πηγάζει από μέσα της, τον τρόπο ομιλίας της, που, επίσης, σε καθηλώνει.
Η κ. Ασπασία Παπαδοπεράκη μιλά στο Cretalive για τα ερεθίσματα που η ίδια και τα αδέλφια της δέχτηκαν από την παιδική τους ηλικία. Τονίζει πως η Κρήτη, ειδικά η ύπαιθρος, την κάνουν να αισθάνεται πιο δυνατή. Αναφέρεται στη θυσία που απαιτεί η τέχνη, τη βράβευσή της από τον Δήμο Ηρακλείου, τον ανταγωνισμό στον χώρο της και τη νέα γενιά εικαστικών.
Είναι γνωστό πως πάντα είστε δραστήρια, ζείτε μέσα από τα έργα σας και μέσα στα έργα σας. Για αυτό ξεκινάω τη συνέντευξη με την ερώτηση: με τι ασχολείστε αυτή τη στιγμή;
«Έχω την παρακολούθηση ενός βιβλίου στις εκδόσεις Ευρυδίκη. Το θέμα είναι μοντέρνα τέχνη- ρωσική πρωτοπορία- αιγαιοπελαγίτικη λαϊκή αρχιτεκτονική.
Επίσης, ως προς τη γλυπτική, κάνω μια παραγγελία, ένα παιδικό κεφάλι αυτό τον καιρό.»
Να πάμε λίγο στην αρχή… Φαντάζομαι πως στο σπίτι σας μεγαλώσατε με ερεθίσματα πολιτισμού, εξάλλου, δεν ήσασταν η μόνη που ασχολήθηκε με την τέχνη. Ήταν μονόδρομος για εσάς ή μια επιλογή που τελικά ακολουθήσατε;
«Νομίζω ήταν επιλογή αλλά βεβαίως τα κίνητρα μας τα έδωσε η μητέρα μας, μας είχε στα μουσεία, μας έπαιρνε ό,τι χρειαζόμαστε να σχεδιάζουμε, αξιοποιούσε αυτά που κάναμε από παιδιά να τα προβάλει να μας μιλήσει για αυτά. Νομίζω έπαιξε καθοριστικό ρόλο αλλά, παρόλα αυτά, ήταν καθαρά επιλογή μας, κυρίως. Άρχισε ο μικρός, ως προς τους μεγάλους γιατί είμαστε τέσσερις, ο μικρός ήταν πολύ μικρότερός μας, κοντά είμαστε τρεις. Ο Γιώργος είναι δύο χρόνια μεγαλύτερός μου και ο Θωμάς, αυτός που μας «έφυγε», ένα χρόνο μικρότερός μου. Είμαστε κοντά- κοντά και οι τρεις.»
Φτάνουμε στο σήμερα, μια ζωή γεμάτη έργα, τέχνη, όχι μόνο γλυπτική, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, υπάρχει κάτι που σας λείπει ή θεωρείτε πως είστε γεμάτη από εμπειρίες;
«Είχα τη μεγάλη τύχη και τιμή πρώτα από όλα να είμαι σε μια οικογένεια που αγάπησε ο ένας του άλλου την επίδοση στα καλλιτεχνικά. Ο μεγάλος μας αδελφός δεν ήθελε να έρθει στη Σχολή Καλών Τεχνών αλλά ασχολήθηκε και ασχολείται με την ακουαρέλα. Ο Θωμάς ξέρετε τι σπουδαίος ζωγράφος ήταν, θα είδατε και την έκθεση που έγινε στο Ιστορικό Μουσείο με έργα του και αλλού, ένας πολύ μεγάλος καλλιτέχνης. Ως προς την πληρότητα που λέτε; Είχα την τύχη να αναλάβω μεγάλες μορφές, να έχω τον χρόνο μπροστά μου για αυτό, να μην πιέζομαι, δεν πίεζα εγώ η ίδια τον εαυτό μου να βγάλω γρήγορα ένα έργο για να πάω κάπου αλλού, σε άλλο έργο. Είχα πάντα έναν μεγάλο χρόνο, ό,τι χρειαζόταν κάθε φορά ένα έργο για να βγει προς τα έξω.»
Έχετε πει πως «ανάλωσα τη ζωή μου στις μεγάλες μορφές». Για να αποτυπώσετε μια μορφή, όπως του Καζαντζάκη, του Ελ Γκρέκο, χρειάζεται να μελετήσετε και την προσωπικότητα, δεν είναι αρκετές οι φωτογραφίες ή απεικονίσεις;
«Βέβαια. Η φωτογραφία είναι ένα μέσο αλλά δεν είναι το παν. Πίσω από τη φωτογραφία είναι ο χαρακτήρας του ανθρώπου, οι συνήθειές του, οι αγάπες του. Δεν μπορείς να δεις μόνο από τη φωτογραφία τον άνθρωπο Καζαντζάκη. Ο Καζαντζάκης είχε ένα μεγάλο δρόμο, μία μεγάλη φιλοδοξία θα έλεγα να ακουμπήσει τον καθημερινό άνθρωπο και να του δώσει πράγματα. Αυτό δεν μπορεί να βγει από τη φωτογραφία μόνο.»
Όταν πρόσφατα βραβευτήκατε από τον Δήμο Ηρακλείου, μιλήσατε για μια ξεχωριστή στιγμή, ήταν όντως κάτι ιδιαίτερο;
«Ασφαλώς όταν σε βραβεύει η πόλη που γεννήθηκες, που έρχονται άνθρωποι να συμμεριστούν αυτή τη χαρά σου, είναι από τις μεγαλύτερες τιμές και χαρές που μπορείς να πάρεις. Αυτό το έκανε με γενναιοδωρία ο Δήμος.»
Η Κρήτη έχει παίξει ρόλο στο έργο σας; Αν ήσασταν από άλλο μέρος, θα ήταν διαφορετική η πορεία σας;
«Νομίζω ότι εμείς οι Κρητικοί παίρνουμε μία δύναμη από τον τόπο μας που βγαίνει από την ιστορία μας, τη βαθιά ιστορία μας, την πρόσφατη ιστορία μας, από την καθημερινότητα του ανθρώπου. Όλοι οι Κρητικοί έχουμε σχέση με την ύπαιθρο. Οι άνθρωποι της πόλης, ειδικά στη δική μου περίοδο, οι περισσότεροι προέρχονταν από την ύπαιθρο. Η ύπαιθρος είναι πολύ δυνατή, η κρητική. Με τα βουνά της, τους κάμπους της, τις ελιές της, την ομορφιά και τη γερή φύση που έχει. Αυτή είναι μια δύναμη που την παίρνουμε όλοι μας. Άμα τύχει και τη χρησιμοποιήσουμε, φαίνεται.»
Αισθάνομαι ότι τα μάτια σας φωτίζουν όταν μιλάτε για την Κρήτη.
«Αγαπάμε τον τόπο μας.»
Σήμερα ποια είναι η σχέση σας με την Κρήτη, αυτή τη στιγμή είστε Αθήνα, έρχεστε συχνά; Στα Σπήλια, γνωρίζω, μένετε.
«Εκεί γεννηθήκαμε, η καταγωγή μας είναι από την Κίσσαμο, τη Ρόκα, γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στο Ηράκλειο, στα Σπήλια και το λιμάνι, την 25ης Αυγούστου, αυτόν τον ιστορικό δρόμο, βλέποντας τη θάλασσα, αυτή τη γενναία θάλασσα που νομίζεις ότι είναι ο απέραντος κόσμος που περιβάλλει την Κρήτη. Είχαμε αυτή την τύχη, στα Σπήλια, δίπλα στην Κνωσό, στο Ηράκλειο, δίπλα στη θάλασσα και το Κούλε, ένα από τα ωραιότερα φρούρια στον κόσμο γιατί δεν έχει επιθετικότητα σαν άλλα φρούρια. Είναι ειρηνικό φρούριο, παρόλο που έχουν συμβεί τόσο άσχημα πράγματα στον λαό τον κρητικό από κατακτητές εκεί μέσα. Παρόλα αυτά, η αισθητική του Κούλε είναι πολύ ειρηνική, είναι μια αρμονία στο κτίσιμό του, το φέρσιμό του, στην πέτρα του. Είναι πολύ δυνατή η θάλασσα που το περιβάλλει.»
Αισθάνομαι ότι η Κρήτη σας δίνει δύναμη όταν έρχεστε εδώ.
«Ασφαλώς, αυτό το αισθάνεται κανείς, του δίνεται χωρίς να το καταλαβαίνει κιόλας. Αλλά δυο τρεις φορές τον χρόνο είμαι στο Ηράκλειο, συνολικά μένω τουλάχιστον δύο μήνες. Είναι ένας τόπος που αγαπώ, έχω τους φίλους που με έχουν υποστηρίξει πολύ και δημοσιογράφοι, συμμαθητές, φίλοι, υποστηριχτήκαμε στη δουλειά μας, αγάπησαν τη δουλειά μας και εμείς αυτούς.»
Δεν αισθανθήκατε ποτέ να υπάρχει ένα κλίμα ανταγωνισμού;
«Ανταγωνισμός υπάρχει, ειδικά στον χώρο μας αλλά όχι στον ευρύτερο χώρο. Στον ευρύτερο χώρο, περπατάω το Ηράκλειο ή την Κρήτη και νιώθω φιλικά μαζί της. Ο χώρος μας είναι από τη φύση του ανταγωνιστικός γιατί καθένας από μας, από τους καλλιτέχνες θέλει να υπερασπιστεί το έργο του, τον αγώνα του, το καταλαβαίνω αυτό. Αλλά δεν ένιωθα ποτέ ανταγωνιστικά, ούτε εγώ ούτε ο Θωμάς μας ή ο Γιώργος μας ανταγωνιστικά με τους συναδέλφους.»
Βλέπετε ότι υπάρχουν άτομα που ανήκουν στη νέα γενιά έτοιμα να πάρουν τη σκυτάλη;
«Πάντα η Κρήτη είχε ανθρώπους, έχει και είχε, έχουμε καλούς καλλιτέχνες, δεν θέλω να αναφέρω ονόματα για να μην ξεχάσω κάποιον. Πρέπει να αγαπήσουμε τους ανθρώπους που δίνονται στην τέχνη διότι μας βοηθάνε να ζήσουμε μέσα από την τέχνη με διάφορους τρόπους. Η μουσική ας πούμε είναι πολύ απαραίτητη αλλά σκεφτείτε ένα δώρο που κάνει η εικαστική τέχνη στον άνθρωπο, τι μπορεί να του δώσει, μία αισθητική μέσα από ένα γλυπτό ή ένα ζωγραφικό έργο, το οποίο θα το βάλει στον χώρο του. Αυτά είναι δώρα και πρέπει να συμπαραστεκόμαστε στους ανθρώπους που μας τα δίνουν διότι δε γίνονται εύκολα. Χρειάζεται θυσία στον άνθρωπο που κάνει τέχνη, να παραιτηθεί από μεγάλα πράγματα για να μπορεί να κάνει μεγάλη ζωγραφική, μεγάλη γλυπτική που θα μείνει στον χρόνο.»
Νιώσατε ότι θυσιάσατε κάτι για να δημιουργήσετε;
«Όχι, αντίθετα. Το έργο μου έδωσε πολλές χαρές, πολλές τιμές. Δεν έκανα οικογένεια αλλά δεν έφταιγε. Βεβαίως ίσως έδωσα περισσότερο χρόνο στην τέχνη αλλά θέλω να πιστεύω ότι μπορεί να γίνει τέχνη και με μία καλή οικογένεια και το έχουν αποδείξει πολλοί συνάδελφοι αυτό. Εγώ με το να γράφω και βιβλία και να έχω δοθεί στη θεωρητική δουλειά του χώρου μας -και πρέπει να γίνεται και αυτό-ίσως έδωσα και πολλές ώρες από τη ζωή μου αλλά το ήθελα, το έκανα με αγάπη αυτό.»
Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την πρωτοβουλία Cretalive Εν Δράσει
