Του Γιάννη Γ. Τσερεβελάκη
Οι αρθρογράφοι συνήθως καταπιάνονται με επίκαιρα θέματα, ασκώντας κριτική στους έχοντες την εξουσία για παραλείψεις, αστοχίες, κακές επιλογές, ιδιοτελείς πράξεις, σκάνδαλα και άλλα παρόμοια. Έτσι η κριτική των αρθρογράφων, που αναλώνεται κατά κύριο λόγο σε θέματα ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος, αξιολογεί τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα καθώς και τους θεσμούς και τη λειτουργία τους, στηλιτεύοντας και ψέγοντας τα αντικείμενα που κριτικάρει. Η κριτική αυτή μπορεί να αποκληθεί αρνητική, είναι δε αναγκαία, επειδή σε μια δημοκρατική κοινωνία τόσο οι πολίτες ως άτομα, όσο και τα μέσα ενημέρωσης επιβάλλεται να γρηγορούν και να ελέγχουν τους υπευθύνους, καταγγέλλοντας κάθε παρανομία ή παράλειψη, με σκοπό την τήρηση των νόμων, τη διαφύλαξη και εμβάθυνση της δημοκρατίας, την πρόοδο του κράτους και τη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Μια πρόχειρη, έστω, ματιά σε μια εφημερίδα ή σε μια ιστοσελίδα ή σε ένα blog στο διαδίκτυο, είναι αρκετή, για να διαπιστώσει κανείς την έκταση του φαινομένου της αρνητικής κριτικής. Στο φαινόμενο αυτό αν προσθέσει κανείς και τις καθημερινές «μαύρες» ειδήσεις που προβάλλονται από τα ΜΜΕ, και κυρίως από την τηλεόραση (ειδήσεις για φόνους, κλοπές, απάτες, δυστυχήματα κλπ), τότε το βέβαιο είναι πως ο πολίτης πολιορκείται και βομβαρδίζεται πανταχόθεν από το κακό σε όλες του τις μορφές. Ένα μαύρο πέπλο σκεπάζει τη ζωή του, παντού βλέπει να καιροφυλαχτεί το κακό. Ισχύουν εδώ τα λόγια του ψαλμωδού: «Η καρδία μου εταράχθη εν εμοί, και δειλία θανάτου επέπεσεν επ’ εμέ. Φόβος και τρόμος ήλθεν επ’ εμέ και εκάλυψέ με σκότος»(ψαλμ. 54, 5-6).
Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό; Μήπως δεν γίνεται τίποτε καλό στην κοινωνία μας; Μήπως, όπως λέει και πάλι ο ψαλμωδός (ψαλμ. 13, 3), «πάντες εξέκλιναν, άμα ηχρειώθησαν, ουκ έστιν ποιών χρηστότητα, ουκ έστιν έως ενός»; Που σημαίνει: Όλοι ξέφυγαν από το δρόμο του καλού και εξαχρειώθηκαν. Δεν υπάρχει ούτε ένας, μα ούτε ένας, που να πράττει το καλό». Ή μήπως μας αρέσει να ακούμε για τα βάσανα των άλλων, για να μακαρίζουμε τους εαυτούς μας που δεν βρισκόμαστε στη θέση τους; Ή μήπως μας γοητεύει το κακό, όπως το δείχνει η αρχαία τραγωδία, που παρουσιάζει πάντα τα βάσανα των ηρώων. «Είχα υποθέσει ότι στους περισσότερους ανθρώπους αρέσουν τα χρήματα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ανακάλυψα όμως ότι τελικά η καταστροφή και οι σκοτωμοί τους αρέσουν ακόμη περισσότερο» (Ουμπέρτο Έκο). Πού βρίσκεται άραγε αυτή η γοητεία του κακού; Η απάντηση δεν είναι εύκολη ούτε είναι και το θέμα του παρόντος άρθρου. (Παραπέμπω πρόχειρα σε άρθρο στο διαδίκτυο με τον τίτλο «Η απέραντη γοητεία του κακού»).
Υπάρχει, όμως, και η άλλη πλευρά, η φωτεινή πλευρά της ζωής, η πλευρά με την οποία η κριτική και η ειδησεογραφία πολύ λίγο ασχολούνται. Μιλάμε για όλα όσα συμβαίνουν στο χώρο των Γραμμάτων και των Τεχνών, στο χώρο της έρευνας, στο χώρο της κοινωνικής προσφοράς από πρόσωπα και θεσμούς, στο χώρο της Εκπαίδευσης, στο χώρο της παραγωγής, στο χώρο της δουλειάς, στο χώρο της υγείας. Εκεί οι άνθρωποι, σκυμμένοι πάνω από το συνάνθρωπο, πάνω από το μικροσκόπιο, πάνω από τα βιβλία, πάνω από τη γη, πάνω από τη μηχανή, δίνουν όλη την ικμάδα τους, όλη την ψυχή τους, όλη τη δύναμή τους, όλο το νου και την καρδιά τους, για να ανακουφίσουν τον άνθρωπο, να παραγάγουν έργα της τέχνης και του πολιτισμού, να διευρύνουν το πεδίο των γνώσεων, να φέρουν στο φως νέα επιτεύγματα που θα καλυτερεύσουν την ανθρώπινη ζωή, να δώσουν περισσότερα και καλύτερα προϊόντα. Γι’ αυτούς ελάχιστα μιλάμε, ενώ μιλάμε για φονιάδες, για ληστές και κλέφτες, για βιαστές και παιδόφιλους, για απατεώνες και ανθρώπους διεστραμμένους.
Έγραψα όλα τα παραπάνω, με σκοπό να στρέψω την προσοχή μας στο καλό, στη φωτεινή πλευρά της ζωής, αυτή που μας προσφέρει τη χαρά, που κάνει τη ζωή μας αξιοβίωτη, που δίνει στον κόσμο νόημα. Χωρίς αυτή την πλευρά, η ζωή μας θα ήταν μόνο πόνος, τρόμος και φόβος. Γι’ αυτό αυτούς τους ανθρώπους που εκφράζουν τη φωτεινότητα της ζωής και το καλό σε κάθε του μορφή θα πρέπει να τους επαινούμε δημόσια. Τέτοιοι άνθρωποι είναι στη μεγάλη τους πλειονότητα οι γιατροί, αυτοί που αναλώνονται καθημερινά, για να κάμουν καλύτερη την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, να τους απαλλάξουν από τον πόνο, να τους χαρίσουν την πολυπόθητη υγεία.
Μια τέτοια ομάδα νέων γιατρών προσφέρει τις υπηρεσίες του, υπό τον καθηγητή κ. Τσιλιμπάρη στο Τμήμα Βυθού του ΠΑΓΝΗ. Νέοι επιστήμονες, με γνώση και ήθος, οι οποίοι, παρά το φόρτο εργασίας τους, ασκούν την επιστήμη τους με ανθρωπιά, με αγάπη και συμπόνια για τον πάσχοντα άνθρωπο, με ηρεμία και ευγένεια, συνεπικουρούμενοι από το νοσηλευτικό προσωπικό. Τους αξίζει, λοιπόν ο δημόσιος έπαινος. Ας το συνειδητοποιήσουμε: ο άνθρωπος δεν γίνεται καλύτερος με την επίπληξη και την τιμωρία, όσο με τον έπαινο και την αποδοχή. Κι απ’ την άλλη μεριά, η κοινωνία δεν βελτιώνεται με τα αρνητικά παραδείγματα ή με την αρνητική κριτική αλλά με τα θετικά πρότυπα και τον έπαινο των πράξεων που προάγουν τη ζωή και τον πολιτισμό.
