Της Κατερίνας Μαλλιωτάκη
Ο τρόπος που σχετιζόμαστε με τους γύρω μας ποτέ δεν είναι ίδιος. Συνήθως αλλάζει με γνώμονα το είδος, τον τρόπο και την σύνδεση που έχουν μεταξύ τους. Κατά την διάρκεια λοιπόν της ζωής μας θα συνάψουμε σχέσεις αδιάφορες, συναισθηματικές, εγγύτητας, κοινωνικές, φιλικές, επαγγελματικές κτλ. Κάθε μία από αυτές έχει διαφορετικό χαρακτήρα ως προς την ένταση, την συχνότητα και το βαθμό.
Οι πιο καθοριστικές σχέσεις είναι οι σχέσεις εγγύτητας που έχουμε με τους αγαπημένους μας. Με την λέξη αγαπημένος εννοούμε τον προτιμώμενο, τον ξεχωριστό τον μοναδικό. Πολλές φορές μάλιστα προβάλλουμε τα συναισθήματα αυτά δείχνοντας το μέγεθος της αγάπης μας, με την λέξη αδυναμία.
Η λέξη αδυναμία στο πρώτο της άκουσμα δείχνει την απουσία δύναμης όμως αν θα αναλογιστούμε πως την χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας, θα καταλάβουμε ότι έχει και άλλες μορφές. Η αδυναμία εκφράζεται ως μια ειδική μεταχείριση ή ως μια παροχή ιδιαίτερης φροντίδας σε ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα. Π.χ λέμε.. «Σαυτό το παιδί δεν μπορώ να χαλάσω χατίρι… του έχω μεγάλη αδυναμία», ή λέμε «έχω αδυναμία στα κεράσια», « ξέρω τι πρέπει κάνω αλλά έχε χάρη που σου έχω αδυναμία».
Από πού πηγάζει η αδυναμία;
Η αδυναμία που μπορεί να έχουμε σε κάποιον ή κάτι πηγάζει από τις προσωπικές ταυτίσεις που κάνουμε μαζί του. Αυτές μπορεί ν αφορούν το φύλο( η μητέρα στον γιο), την αισθητική (έχω την ίδια αισθητική με τον ζωγράφο αυτόν), την εξυπνάδα (αγαπώ τους έξυπνους ανθρώπους), ή την ομοιότητα(έχουμε την ίδια στόφα εμείς). Είναι γεγονός λοιπόν ότι οι ταυτίσεις μας στοιχειοθετούνται με τις ομοιότητες που έχουν να κάνουν με τους άλλους ακόμα κι αν δηλώνουν αρνητικά χαρακτηριστικά(είμαστε και οι δυο ξεροκέφαλοι).
Τα παραπάνω στοιχεία μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αδυναμία έχει να κάνει προφανώς με εσωτερικές εμπλοκές που δεν έχουμε πετύχει να λύσουμε με την πάροδο του χρόνου και απλώς τις αναγνωρίζουμε στο πρόσωπο κάποιου άλλου. Το καθρέφτισμα αυτό μας κάνει να βλέπουμε πάνω του στοιχεία που μας φέρνουνε κοντά. Π.χ πολλές φορές λέμε μ αυτόν τον άνθρωπο πόσο ταιριάζουμε! Μας αρέσουν τα ίδια πράγματα, έχουμε κοινές συμπεριφορές, ακούμε την ίδια μουσική και αγαπάμε με τον ίδιο τρόπο. Ο ίδιος αυτός τρόπος συμπεριφοράς στην αγάπη μπορεί να μας δίνει θετικούς προσανατολισμούς ή πεποιθήσεις αλλά αρκετές φορές μας ενώνει και στα αρνητικά μας κομμάτια. Π.χ αναγνωρίζουμε σε κάποιον ότι είναι εγωιστής ή νευρικός όπως εμάς οπότε δικαιολογούμε την συμπεριφορά του μόνο και μόνο με κριτήριο ότι κι εμείς είμαστε το ίδιο.
Γιατί δημιουργούνται προβλήματα συμπεριφοράς με τα άτομα που έχουμε αδυναμία;
Σε πρώτο επίπεδο η αδυναμία κατανοείται ως μια ιδιαίτερη προστασία σε κάποιον που θέλουμε να διευκολύνουμε για να μην έρθει σ επαφή με τα δύσκολα. Αυτό αυτόματα σημαίνει όπως ειπώθηκε προηγουμένως ότι εμείς ταυτιζόμαστε με το πρόσωπο αυτό οπότε καλούμαστε να το προστατεύσουμε. Η προστασία αυτή όπως λέει ο ψυχοθεραπευτής Δ Καραγιάννης είναι μια καλοπροαίρετη αλλά μυωπική θεώρηση που προκαλεί μεγάλη βλάβη στο αντικείμενο της αγάπης μας. Αν θα θέλαμε αυτό να το δούμε σε ένα παράδειγμα θα διαλέγαμε ένα γονιό που προστατεύει το παιδί του γιατί του έχει αδυναμία. Εκεί θα καταλαβαίναμε ότι ο ίδιος αυτός γονιός δυσκολεύεται σε αντίστοιχες καταστάσεις οπότε προστατεύει το παιδί του για να μην νοιώσει την ανασφάλεια που ένοιωσε κι αυτός στο παρελθόν. Έτσι βλέπουμε παιδιά που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα στην ενήλικη τους ζωή, αφού νοιώθουν ανήμπορα και ενοχικά να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της.
Σε δεύτερη ανάγνωση αυτή η συμπεριφορά προκαλεί αντιπαλότητες με τους γύρω μας. Φανταστείτε τι συναισθήματα αδικίας και εκμετάλλευσης εισπράττουν τα μη ευνοούμενα άτομα καθώς βλέπουνε την συμπεριφορά αυτή; Φανταστείτε πως νοιώθουν δυο αδέρφια που το ένα βλέπει να του φέρονται διαφορετικά από το άλλο ; Ακόμα χειρότερα σκεπτείτε πως φαίνεται η εμφανής προτίμηση μας σε κάποιον υπάλληλο και σε κάποιον άλλον όχι.
Για το τέλος αφήνω το μεγάλο κεφάλαιο της εκμετάλλευσης μιας αδυναμίας. Στα άτομα που δείχνουμε αδυναμία εμμέσως πλην σαφώς δίνουμε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν αυτή την ικανότητα τους όπως κι όταν την θέλουν. Παραδίνοντας τους την δύναμη να ορίζουν την ζωή μας μπορούν να παίρνουν αποφάσεις για αυτήν και να μας οδηγήσουν όπου αυτοί επιθυμούν με οποιοδήποτε κόστος.
Εν κατακλείδι είναι σημαντικό να καταλαβαίνουμε την αιτία και την αφορμή που μας κάνει να μην μπορούμε να πούμε όχι σ ένα άτομο. Η πληροφορία αυτή είναι πολύτιμη για να μπορέσουμε να συνειδητοποιήσουμε που ακριβώς πρέπει να δουλέψουμε και που να αντισταθούμε. Μην ξεχνάτε ότι, πάντα οι ισότιμες σχέσεις έχουν άλλον αέρα ελευθερίας και ανεξαρτησίας ώστε να μπορούν ν αποφασίζουν μόνες τους για την ζωή τους χωρίς να εξαρτούνται από εμπλοκές και κολλήματα. Μπορεί λοιπόν η αδυναμία να στηρίζεται σε ξένες πλάτες όμως έχει την ιδιότητα να αφαιρεί την θέληση και την βούληση ενός ατόμου από την πρώτη κιόλας στιγμή !
