Του Σταύρου Καρτέρη
Όταν πρόσφατα ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ κ. Τόμσεν απέκλεισε να ληφθούν μέτρα Μίκυ Μάους αναρωτήθηκα αν εννοούσε τα μέτρα που προτείνει η ελληνική πλευρά για να κλείσει την αξιολόγηση ή τα μέτρα που εφαρμόστηκαν στα 6 μνημονικά χρόνια.
O Μίκυ Μάους δημιουργήθηκε το 1928 στις ΗΠΑ από τον Ουώλτ Ντίσνεϋ και τον Ουμπ Άιγουερκς. Ένας αυθόρμητος και παρορμητικός χαρακτήρας που έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στο ρόλο του μαθητευόμενου μάγου στην ταινία κινουμένων σχεδίων «Φαντασία» του 1940.
Στην περίπτωση της Ελλάδας το ρόλο του μαθητευόμενου μάγου ανέλαβε η Τρόικα και το ρόλο του βοηθού μάγου η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση.
Αρχικά η παράσταση έμοιαζε ελκυστική. Θα αντιμετωπίζαμε τα δίδυμα ελλείμματα, θα μειώναμε τους μισθούς και στη συνέχεια μέσω της εσωτερικής υποτίμησης θα αυξάναμε την ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές. Με ένα μαγικό τρόπο θα κερδίζαμε την χαμένη εμπιστοσύνη των αγορών, θα ερχόταν η ανάπτυξη και «άμπρα κατάμπρα» μνημόνιο τέλος.
Έλα που όμως η μαγική συνταγή είχε λάθος αναλογίες. Από το 2010 ελήφθησαν μέτρα συνολικού ύψους 65 δις που περιελάμβαναν πολλούς φόρους, μειώσεις δαπανών όπου ήταν εύκολες (μισθοί – συντάξεις) και καθόλου διαρθρωτικές αλλαγές.
Αυτό δε σήμαινε, ότι δεν έπρεπε να μειωθούν τα ελλείμματα, αλλά ότι η μείωση έπρεπε να γίνει με άλλη αναλογία και διαφορετική ένταση μεταξύ φόρων, δαπανών και μεταρρυθμίσεων.
Παράλληλα οι μαθητευόμενοι μάγοι δεν έλαβαν υπόψη ότι σε μια οικονομία που έμαθε να καταναλώνει με δανεικά, χωρίς παραγωγική βάση, με χαμηλές εξαγωγικές επιδόσεις και μεγάλη φοροδιαφυγή, τα αποτελέσματα μια τέτοιας πολιτικής θα ήταν καταστροφικά. Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί.
Το ΑΕΠ από 242 δις το 2008 διαμορφώθηκε σε 176 δις το 2015. Το δημόσιο χρέος το 2009 έφτανε σε 300,9 δις (126,7% του ΑΕΠ) ενώ στο τέλος του 2015 τα 311,5 δις (176,9% του ΑΕΠ) παρά τα δύο κουρέματα το 2012 που ανήλθαν σε 137,9 δις. Σημειώνεται ότι το καθαρό όφελος από το PSI, σύμφωνα με την ΤτΕ ήταν μόλις 51,2 δις.
Η επενδυτική δαπάνη από 57,4 δις το 2008 συρρικνώθηκε σε 20 δις το 2015 και το ύψος των κόκκινων δανείων φτάνει σήμερα τα 100 δις. Η ανεργία από 7,3% το 2008 εκτοξεύτηκε το 2015 στο 24,9%. Τα συνολικά χρέη των ιδιωτών προς το Δημόσιο από φόρους το Φεβρουάριο του 2016 ανήλθαν σε 86,8 δις, πλησιάζοντας πλέον το 50% του ΑΕΠ.
Ποιοι όμως ευθύνονται για αυτή την καταστροφή. Η απάντηση είναι ΟΛΟΙ. Η Τρόικα ήθελε απλά να «βγαίνουν» τα νούμερα χωρίς να ενδιαφέρεται ούτε για τα μέσα, ούτε για το αποτέλεσμα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις ήθελαν να συντηρήσουν κρατικοδίαιτους προμηθευτές και συντεχνίες και παράλληλα να μη δυσαρεστήσουν την εκλογική τους βάση.
Όμως και εμείς οι απλοί πολίτες δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών. Έχοντας χάσει την εμπιστοσύνη μας προς το κράτος και τους δανειστές θέλαμε να πιστέψουμε όσους υπόσχονταν ότι μπορούμε «εύκολα» να απαλλαγούμε από τα μνημόνια και παράλληλα να διασφαλίσουμε τα τελευταία προσωπικά κεκτημένα. Αρνηθήκαμε πεισματικά τις μεγάλες αλλαγές που μπορεί να ήταν επώδυνες αρχικά, αλλά σε βάθος χρόνου θα οδηγούσαν μόνιμα στην ανάπτυξη και την ευημερία.
Το άρθρο αυτό δεν έχει σκοπό να παραθέσει τις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να έχουν δρομολογηθεί χρόνια τώρα, στο σύνταγμα, στη δικαιοσύνη, στη δημόσια διοίκηση, στη φορολογία και αλλού. Το έχουν κάνει κατά καιρούς άνθρωποι πολύ πιο ευφυείς από εμένα, οι περισσότεροι εκ των οποίων δυστυχώς, είτε περιθωριοποιήθηκαν από τα κόμματα τους, είτε βρίσκονται εκτός πολιτικής σκηνής, ως γραφικοί.
Η δική μου πρόταση έχει στόχο να καταδείξει την αναντιστοιχία μεταξύ όσων εξαγγέλλονται και όσων εφαρμόζονται και περιλαμβάνει την ίδρυση μιας νέας ανεξάρτητης αρχής. Της Γενικής Γραμματείας Πολιτικών Θέσεων και Πράξεων. Δεν θα χρειάζεται να είναι κανείς μάγος και να γνωρίζει μυστικά ξόρκια για να εργάζεται σε αυτή. Οι πολίτες θα λαμβάνουν ανά τρίμηνο μια έκθεση - ανάλυση με τα πεπραγμένα κάθε πολιτικού και τις αποκλίσεις μεταξύ λόγων και έργων. Αν μετά και από αυτό ο «σοφός» λαός λαθέψει, εγώ θα αλλάξω χώρα. Θα μεταναστεύσω στην Μίκυ Σίτυ παρέα με τον Μίκυ την αρραβωνιαστικιά του Μίνι και τον πιστό του φίλο Γκούφυ.
*Ο κ.Καρτέρης είναι Πρόεδρος Οικονομικού Επιμελητήριου Ελλάδας Τμήματος Ανατολικής Κρήτης
