Του Δημήτρη Μιμή
Σήμερα συμπληρώνονται 21 χρόνια που απεβίωσε ο Έλληνας φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης.
Πέρασαν 21 χρόνια από τότε αλλά η πολιτική του σκέψη σήμερα είναι περισσότερο ζωντανή λόγω των αυτονομιστικών τάσεων που παρουσιάζονται κυρίως στην Ευρώπη. Τον συναντήσαμε στο Ηράκλειο, αν θυμάμαι καλά, στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου, το 1991. Ο κόσμος έφθανε μέχρι την Κρήνη του Μοροζίνη. Μέσα στη Βασιλική δεν μπορούσες να αναπνεύσεις από την κοσμοσυρροή.
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης γεννήθηκε στις 11 Μαρτίου το 1922 στην Κωνσταντινούπολη και πέθανε στο Παρίσι το 1997. Υπήρξε ένας φιλόσοφος που το έργο του μέσα από την διεπιστημονικότητα και την πολυεδρικότητα του κατάφερε να είναι οικουμενικό. Η μεγαλύτερη συνεισφορά του Καστοριάδη προέρχεται από την σύζευξη της κοινωνικής θεωρίας και της ψυχανάλυσης, η οποία χαρακτηρίζει σταδιακά το σύνολο της σκέψης του, πράγμα το οποίο αποτυπώνεται στο σημαντικότερο βιβλίο του «Η Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας» (1975).
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξε ένας ακτιβιστής, οικονομολόγος, ψυχαναλυτής και φυσικά φιλόσοφος. Υπήρξε κριτικός του Μαρξισμού αλλά και του Φιλελευθερισμού και οι αναλυτές του έργου του τονίζουν την επίμονη προσπάθεια του για την αυτονομία.
Σήμερα, το θέμα της αυτονομίας είναι επίκαιρο μ΄ όλα αυτά που συμβαίνουν με τις αυτονομιστικές τάσεις που εμφανίζονται στην Καταλονία, στην Βόρια Ιταλία αλλά και στο Κουρδιστάν.
Ο αέρας αυτός του περιφερειακού εθνικισμού μπορεί να αναλυθεί σύμφωνα με τη φιλοσοφία του Καστοριάδη; Πιστεύω ότι μπορεί και σύμφωνα με αυτή, οι αυτονομιστικές τάσεις δεν ανταποκρίνονται στην φιλοσοφία του και γι΄ αυτό βρίσκονται σε αναστολή οι περισσότερες, διότι δεν είχαν φανταστεί πέρα από τη σκέψη, τον τρόπο πέρα από τις οικονομικές διευκολύνσεις να λειτουργήσουν προς όφελος του εαυτού τους και του νόμου.
Όμως τι σημαίνει αυτονομία κατά τον Καστοριάδη; Είναι κάτι ανάμεσα στον εαυτό του ανθρώπου και τον νόμο, με στόχο τη δημοκρατική κοινωνία, όπου ο άνθρωπος θα λειτουργεί αποτελεσματικά και θα κυβερνά τον εαυτό του.
Κατά τον Καστοριάδη, προκειμένου να συμβεί η αυτονομία πρέπει πρώτα να γίνει σκέψη, επινόηση και φαντασία.
Η μεγάλη ιδέα του Καστοριάδη προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα και είναι αυτή της δημοκρατικής κοινωνίας στην οποία ο λαός κυβερνάται χωρίς καμία κυρίαρχη τάξη.
