Της Μαρίας Λιονάκη
Είμαστε μια κοινωνία αλληλεγγύης; Μα φυσικά! Κανείς δεν πεινάει, ούτε υποφέρει. Έχουμε δύο ιμάτια και δίνουμε το ένα. Δυο πιάτα φαγητό και δίνουμε το ένα. Στον πεινασμένο γείτονα, στο συγγενή που απολύθηκε πρόσφατα, στο γνωστό που έχει κάνει μεγάλη οικογένεια, χωρίς μεγάλες σπουδές και στο πρώτο ξεκαθάρισμα θέσεων, όταν δεν έβγαιναν τα οικονομικά της εταιρείας, πετάχτηκε έξω. Δε θα έπρεπε να είχε κάνει πολλά παιδιά! απλό… σχολιάζουμε, εμείς που δε σχολιάζουμε γενικά. Που ζούμε με σύνεση, προγραμματισμό, ορθολογισμό. Κάνουν οι πτωχοί πολλά παιδιά;
Είμαστε μια κοινωνία αλληλεγγύης; Μα φυσικά! Σε όσους έχουν ανάγκη, είναι πρόσφυγες, αλλοδαποί, που καθαρίζουν τα τζάμια μας στα φανάρια. Που έχουν κάθε λόγο να γελάνε, να μας προσεγγίζουν φιλικά, γι’ αυτό και μας χαμογελάνε και σκύβουν το σώμα προς το μέρος μας και μας κάνουν νόημα να τους επιτρέψουμε να καθαρίσουν το τζάμι του αυτοκινήτου μας. Που είναι άνθρωποι που δούλευαν ίσως πιο πριν, σε θεάματα με επικίνδυνα ακροβατικά, ριψοκίνδυνοι, ζογκλέρ, καθώς με ταλέντο, κινδυνεύοντας, ελίσσονται ανάμεσα στα αυτοκίνητα. Όσο διαρκεί το κόκκινο του φαναριού. Όσο διαρκεί το κόκκινο της ζωής τους. Αυτούς τους αντιμετωπίζουμε κι εμείς ανθρώπινα, φιλικά, καθόλου απαξιωτικά. Μπαίνουμε στη θέση τους, καθώς έχουμε μεγάλη καρδιά. Τους χαμογελάμε να τους δώσουμε θάρρος. Δεν είμαστε ρατσιστές. Ανεξαρτήτως χρώματος επιδερμίδας, εθνικότητας, θρησκείας. Δεν πήγαν οι δικοί μας μετανάστες σε Γερμανία, Αυστραλία, Αμερική μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο; Θα τα ξεχάσουμε τώρα; Έχουμε εμείς ως κράτος ισορροπημένα οικονομικά; Τους δίνουμε κάτι απ’ αυτά που σκορπάμε αλόγιστα καθημερινά. Σε καφέδες, σνακ, στην πλούσια γκαρνταρόμπα μας. Στα ζευγάρια παπουτσιών που μόνο οι σαρανταποδαρούσες έχουν.
Είμαστε εμείς κοινωνία αλληλεγγύης; Μα φυσικά! Στον επαγγελματικό χώρο, θέλουμε ο ένας το καλό του άλλου. Να προοδεύουμε όλοι μαζί, να διακρινόμαστε όλοι. Λέμε τον καλό το λόγο, στηρίζουμε ο ένας την προσπάθεια του άλλου και κυρίως δε ζηλεύουμε. Αν θέλει μια βοήθεια, βοηθάμε. Στηρίζουμε τις μικρές προσπάθειες για να ανθίσουν και να γίνουν μεγάλες. Λέμε μπράβο από καρδιάς. Ανταλλάσσουμε στους διαδρόμους ενθαρρυντικές ματιές, χτυπάμε φιλικά ο ένας τον άλλο στον ώμο, πειραζόμαστε με αγάπη για να γελάμε και να αποφορτιζόμαστε. Όταν βλέπουμε τον άλλο συννεφιασμένο, με καταιγίδα στα μάτια, να απειλείται βροχή, να σφίγγει τα χείλη μη βρέξει, μη δείξει από αξιοπρέπεια, όταν τον νιώθουμε αποκαρδιωμένο απ’ τις δυσκολίες (πού βρέθηκαν άραγε; ) τον παίρνουμε μια αγκαλιά. Αν κάτι χρειάζεται και το έχουμε το δανείζουμε. Ένα βιβλίο για την βιβλιοπαρουσίαση που θα κάνει, κάτι για το σκηνικό που ψάχνει για την παράσταση που ετοιμάζει να προβάλλει σε παιδιά. Μια γνώση τεχνολογίας που την έχουμε παραπάνω. Όπως μπορούμε, τέλος πάντων. Έστω και με μια ματιά. Που λέει: «Καταλαβαίνω», « Μην το βάζεις κάτω» «Είμαι για σένα εδώ». Αρκεί να τον βλέπουμε να λάμπει, να είναι ευτυχισμένος, να χαμογελά. Μας αρέσει να είμαστε όλοι καλά, να πετυχαίνουμε τους στόχους μας όλοι μαζί. Είμαστε στο εμείς εξάλλου του Μακρυγιάννη, όχι στο εγώ. Δεν την πάω μόνο εγώ μπροστά αυτή τη δουλειά, την επιχείρηση, αυτό το σχολείο… Χωράει αυτός ο κόσμος πολλούς καλούς. Ο συγκριτικός βαθμός πρέπει να καταργηθεί. Έχει περιέλθει σε αχρηστία. Τζάμπα τον διδαχτήκαμε.
Είμαστε μια κοινωνία αλληλεγγύης, αλληλοσεβασμού, αγάπης, σύμπνοιας, κοινωνία αξιοκρατική. Δεν έχουμε ζήλειες, πάθη, ανταγωνισμούς, αντιδικίες. Δεν τρωγόμαστε μεταξύ μας. Δεν είχαμε, δεν έχουμε εμφύλιους, διχόνοιες. Διαβάζουμε Γιάννη Ρίτσο. «Και να αδερφέ μου που μάθαμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα, ήσυχα κι απλά. Καταλαβαινόμαστε τώρα δε χρειάζονται περισσότερα.» Κυρίως δεν κατηγορούμε ο ένας τον άλλο. Κυρίως για θέματα πολιτικά. Ας επικρατήσει βρε αδερφέ ο καλύτερος… Δεν θα είμαι εγώ υποχρεωτικά. Τι, επειδή είχα εκλεγεί και παλιά; Επειδή διετέλεσα αξιωματούχος σε καρέκλα περίοπτη; Αν δεν εκλεγώ, θα ασχοληθώ με κάτι άλλο. Είμαι ικανός σε πολλά. Τόπο στα νιάτα… Εμείς οι μεγάλοι εξάλλου μπορεί και να έχουμε κουραστεί λίγο. Να έχουμε παλιές ιδέες, παλιά μυαλά. Όποιον ψηφίσει ο λαός θα τον στηρίξουμε. Είμαστε εμείς απ’ αυτούς που κάνουν πόλεμο, που εκτοξεύουν βέλη;
Είμαστε μια κοινωνία αλληλεγγύης, αγάπης, όχι μόνο τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, αλλά κάθε εποχή. Πολιτισμένη κοινωνία. Με πρόνοια για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, την πρόσβαση τους στα κτίρια, την κυκλοφορία τους στους δρόμους. Που σεβόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα, που δεν κοιτάμε να εκμεταλλευτούμε συγκυρίες, εποχή, ανθρώπους, με χαμηλά ημερομίσθια, έλλειψη ασφάλισης, παραπάνω ώρες εργασίας. Είμαστε εμείς τέτοιοι άνθρωποι; Που κοιτάμε την καμπούρα μας και δεν κοροϊδεύουμε τα ελαττώματα των άλλων. Που δεν προσβάλλουμε. Είμαστε εμείς τέτοιοι άνθρωποι; Σεβόμαστε θεσμούς, κανόνες. Προσέχουμε στους δρόμους, δεν εκθέτουμε σε κίνδυνο εμάς και τους άλλους. Δεν παρατάμε το αυτοκίνητο μας καταμεσής κι ο άλλος, ας μας ανεχτεί. Δεν γινόμαστε φορτικοί. Έχουμε μάθει στα παιδιά μας να σέβονται τους καθηγητές τους και τους συμμαθητές τους. Σεβόμαστε το περιβάλλον, τη φύση, δε βασανίζουμε τα ζωάκια, δεν πετάμε σκουπίδια.
Είμαστε άνθρωποι μιας κοινωνίας ανθρώπινης, δε νιώθουμε, κανένας μας, ποτέ, μοναξιά. Ούτε ότι σκέφτονται για μας άλλοι υστερόβουλα, προσπαθούν να μας εκμεταλλευτούν, μας σκάβουν το λάκκο.
Δύσκολη ώρα εσπερινή, σε ένα Εσπερινό Γυμνάσιο. Τέλος χρονιάς. Κάθε σχολική χρονιά έχει ανατολή και δύση. Στο ηλιοβασίλεμα της ο ουρανός βάφεται με ρόδινα, πορτοκαλί χρώματα. Συναισθημάτων. Στη δύση μαθημάτων, δυνάμεων η ευαισθησία, η μελαγχολία, οι σκέψεις ανατέλλουν… Πόσα μοιράστηκες στην κοινωνία του σχολείου με τους μαθητές που θα αποχωριστείς. Που δε νιώθεις έτοιμη να αποχωριστείς. Πού θα είναι άραγε του χρόνου, σε τρία, πέντε χρόνια; Θα είναι καλά; ‘Η θα τα έχουν βρει δύσκολα, θα έχουν συναντήσει αναποδιές; Έχεις προλάβει να τους μάθεις, να τους πεις όσα θα ήθελες; Πήραν άραγε το μήνυμα ότι μόνοι μας μαθαίνουμε, ότι η γνώση μας πάει μπροστά και να μην πάψουν ποτέ να την ψάχνουν; Να μην πάψουν ποτέ να διεκδικούν καλύτερη ζωή, να ελπίζουν;
Μόλις έχεις διαβάσει το: « Ζητείται ελπίς» του Αντώνη Σαμαράκη στα Νέα Ελληνικά. Το κουδούνι θα χτυπήσει σε λίγα λεπτά. Σηκώνεις τα μάτια απ’ το βιβλίο. Κάποιοι, οι πιο ζωηροί έχουν ήδη σφαλίσει τις τσάντες. Μα και τα μάτια έχουν σχεδόν σφαλίσει κάποιοι . Σε λίγα λεπτά θα φύγουν μακριά σου, σε λίγες μέρες θα πετάξουν μακριά. Σε άλλους ουρανούς εκπαίδευσης, οικογένειας ίσως, δουλειάς, κοινωνίας. Σε άλλες θάλασσες θα κολυμπήσουν. Με τρικυμίες άραγε; Θα σου λείψουν πολύ. Τόσα χρόνια κι όμως δεν εξοικειώθηκες με την ιδέα να είναι τόσο καιρό παιδιά σου και μετά να μην τους βλέπεις συνήθως ποτέ ξανά. Να προλάβεις με αφορμή το κείμενο, δυο λόγια ακόμα να τους πεις…
Στο διήγημά μας ο συγγραφέας μας, ο ήρωας μας νιώθει απογοητευμένος, καθώς είχε μόλις πολεμήσει σε ένα πόλεμο κι είχε ελπίσει πως μετά όλα θα ήταν καλύτερα. Κι όμως… νέα απειλή πολέμου, μάχες στην Ινδοκίνα, ένα ιαπωνικό αλιευτικό που γύρισε με ραδιενέργεια, αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους, ο πρώτος άνοιξε γκάζι, ο άλλος με πιστόλι. Ταραχή, σύγχυση, διάψευση. Από τις λογής λογής ιδεολογίες… Έχει άραγε εποχή αυτό το κείμενο; Να ξέρετε ότι στη ζωή ίσως βρεθείτε σε τέτοια θέση. Να νιώθετε παγιδευμένοι από προβλήματα, αρρώστιες, δυσκολίες που μοιάζουν βουνά. Προδομένοι, διαψευσμένοι. Σαν τον ήρωα μας να νιώθετε πως δεν υπάρχει ελπίδα, πως είναι αργά. Κι όμως πάντα υπάρχει ελπίδα. Μην πείτε ποτέ πως είναι αργά! Να στηρίζετε τον εαυτό σας , να τον κανακεύετε με ένα γλυκό, να τον βγάζετε έξω, να τον πηγαίνετε βόλτες στη φύση, στον ήλιο, στη θάλασσα, σε μια καλή παράσταση, παντού… Να τα βλέπει όλα, να γεμίζετε εικόνες το μυαλό και την ψυχή σας, να μαθαίνετε, να ταξιδεύετε και να νιώθετε ευτυχισμένοι που έχετε υγεία, που είστε καλά. Να μην το βάζετε ποτέ κάτω, να ελπίζετε πάντα, να προσπαθείτε, να βελτιώνεστε… Και πιο πολύ απ’ όλα… να αγαπάτε τον εαυτό σας παιδιά, γιατί σε αυτή τη δύσκολη κοινωνία κι εποχή, μόνο εσάς έχει!
