Τα τραγούδια του ήταν ανάκατα στην ηχητική πανδαισία τους και στην εικονική πολυπαρουσίασή τους! Μετά τα «ατελείωτα» χρόνια του κορωνοιού ήρθαν οι τρεις πρώτες εμφανίσεις του Γιάννη Χαρούλη στα Τρίκαλα, στους Δελφούς, στην Θεσσαλονίκη. Και πριν λίγες μέρες, στο τέλος Ιουνίου, στην Αθήνα. Στην ελληνική πρωτεύουσα οι συναυλίες του ήτανε δύο μέσα στο κατάμεστο - και στις δυο φορές - Κατράκειο Θέατρο της Νίκαιας, που είναι ένα μεγάλο αμφιθέατρο χωρητικότητας πεντέμισυ χιλιάδων θέσεων σε
αξιοποιημένο παλιό λατομείο της Αττικής. Είναι χαρακτηριστικό του μεγέθους της απήχησης του Γιάννη Χαρούλη το σχόλιό μου ότι σ’ αυτό το ίδιο το θέατρο σειρά τώρα παίρνουν για τις δικιές τους (μονές κι όχι διπλές) συναυλίες η Μαρινέλλα, η Μελίνα Κανά, ο Γιάννης Πάριος, η Άννα Βίσση, ο Γιώργος Νταλάρας και ο Γιάννης Κότσιρας.
«Κατράκειο». Μέσα από την ονομασία του αμφιθεάτρου, πριν ανέβει ο Γιάννης στη σκηνή και αρχίσει τη μουσική του παρουσία - απάντηση στην πανδημία, ερχόταν στον νου μου η αξέχαστη φωνή του Μάνου Κατράκη που απάγγελνε «Ερωτόκριτο»: «Κι ήλθεν ο ρήγας κι ήκατσεν απάνω στο πατάρι | κι όρισε τότε, το ζημιό, να βγουν οι καβαλάροι!» Αυτοί οι στίχοι του Βιτσέντζου Κορνάρου μεταλλάσσονταν, στην τωρινή πραγματικότητα, κάπως έτσι: «Κι ήρθεν ο Γιάννης κι ήκατσεν επάνω στο πατάρι | κι όρισε τότε, το ζημιό (δηλαδή αμέσως) να βγουν οι καβαλάροι (της φαντασίας του κόσμου)».
«Ο στεναγμός, μόλις περάσει | μέσα απ’ τα χείλη κι ανοιχτεί, | γίνεται αμέσως μικροπούλι | π’ όλοι το λένε κολιμπρί. | Ειν’ άλαλο για να τ' ακούσεις, | μια στάλα είναι για να το δεις, | όμως βασίσου σ’ ό,τι λέω | και στο μυστήριο της ζωής». Με το «Κολιμπρί», το καινούργιο τραγούδι του, έκανε την αρχή - για προφανείς λόγους διαφήμισης. Κατέβηκε από τη σκηνή και το τραγούδησε μπροστά στον κόσμο του, στα νεαρά παιδιά, που με υψωμένα χέρια θα βγάζανε όρθια όλη την νυχτερινή παρουσία του κοντά τους. Πιο πριν όμως ο Γιάννης έκανε αυτό που κάνει πάντα στις «αντάμωσες» του: Καλωσορίζει τον κόσμο, λέει δυο τρεις απλές κουβέντες και μετά βάζει σ’ ένα ποτηράκι ρακή από ένα μικρό μπουκάλι και πίνει στην υγειά όλων. Σαρανταενός χρονών σήμερα, ο τραγουδιστής από τα Έξω Λακώνια της περιοχής του Αγίου Νικολάου Κρήτης παραμένει γελαστός και ίδιος, όπως τότε που πρωτοξεκίνησε. Ξέρει από τα γεννοφάσκια του αυτό που πολλοί το έχουνε ξεχάσει μέσα στους ξεκουρδισμένους ή στους καλά κουρδισμένους ρυθμούς της ζωής - ότι το χαμόγελο και η απλότητα δίνουν χαρά στον εαυτό μας και στους άλλους. Ο Γιάννης λοιπόν παραμένει αγαπημένος, πέρα από τη μουσική του παρουσία, γι’ αυτό που είναι ο χαρακτήρας του, που δεν έχει αλλοιωθεί με τα χρόνια και με τις φωνογραφικές εταιρίες που μανατζάρουν την καριέρα του. Και το καταθέτω εδώ, γιατί πρόλαβα και τον πρωτογνώρισα μικρό παιδί, «αμούστακο βοσκαρούδι» που λέει σ’ ένα τραγούδι του, στα δεκαπέντε του χρόνια με ψιλή εφηβική φωνή. Στα δεκάξι του ξαφνικά από παπάκι έγινε κύκνος με την φωνή που έχει τώρα. Ο «αδελφός» του όπως τον λέει, ο Χρήστος Θηβαίος, τον πήρε να συμμετάσχει σε μια συναυλία αφιερωμένη στον Νίκο Ξυλούρη - κι αυτό ήτανε!
Οι μουσικοί που είχε τώρα στο πλάι του, αναδείχθηκαν εξαιρετικοί και κυρίως ανθεκτικοί στα πολύωρα ξεσπάσματα του Γιάννη. Τα όργανα, που χρησιμεύουνε σαν προέκταση του εαυτού τους, είχαν γίνει ένα με το όνομά τους. Έτσι, ο Βασίλης Μπαχαρίδης είχε αναλάβει όλα τα κρουστά, ο Θανάσης Dzingovic - που έστεκε πάντα πλάι του - είχε το εντυπωσιακό παίξιμο της ηλεκτρικής του κιθάρας, η λύρα του Λευτέρη Ανδριώτη έκανε τον κρητικό συνδυασμό με το λαούτο του Γιάννη Χαρούλη και ο Ορέστης Μπενέκας τους συμπλήρωνε όλους τους στα πλήκτρα. Τον σχεδιασμό του φωτισμού τον είχε ο Περικλής Μαθιέλλης - και τον αναφέρουμε γιατί ξεδίπλωνε τις επινοήσεις του, πέρα από τη σκηνή κι από τους θεατές, πάνω στους μεγάλους βράχους που κυκλώνουν το Κατράκειο Θέατρο.
Από όλη τη σκηνική και ηχητική δύναμη του «Γιάνναρου» όπως τον αποκαλούν ορισμένοι ξετρελαμένοι μαζί του θαυμαστές του, προκύπτει - θα μπορούσαμε να πούμε - το Κρητικό Ροκ. «Με τους αγγέλους άγγελος, σκυλί με τα σκυλιά». Οι πληθωρικές ανησυχίες του τον έχουν οδηγήσει από νωρίς σε παράλληλες αναζητήσεις, με αποτέλεσμα να έχει εξελιχθεί σε συνδετικό κρίκο διαφορετικών μουσικών τάσεων. Ο Χαρούλης αφομοιώνει μοναδικά τα δεδομένα του, ζυμώνοντάς τα μέσα στην ψυχή του και εξωτερικεύοντάς τα με την καρδιά του. Με τον τρόπο αυτό, σώζει την αυθεντικότητά του. Παράδειγμα, τα λόγια στο τραγούδι του που αναφέρεται στο κινέζικο φυτό χειμώνανθο, που εδώ μετατοπίζεται ο τόνος και γίνεται Χειμωνανθός: «Η αγάπη φόβους κι όνειρα | δειπνά, προτού ραγίσει. | Στου πόνου το ξωκκλήσι | αγιάζει η ερημιά. | Κι εγώ - μια θλίψη που ζητώ | για να με σημαδέψει | το φως πριν βασιλέψει - | θα σ’ αρνηθώ ξανά. | Γδύσου | κι από τα μάτια μου | πάρε νερό και πλύσου, | ο χωρισμός θυμήσου | είναι χειμωνανθός. | Τη λύπη την κατοίκησα σε νύχτα και σε μέρα. | Σ’ αφήνω στον αέρα | για να σε βρω στο φως».
«Σε αφήνω στον αέρα για να σε βρω στο φως» λοιπόν. Η πρώτη του επαφή με τη μουσική ήταν σε ηλικία 6 ετών, τότε που ο πατέρας του, γλύπτης σε πέτρα και σε ξύλο, αλλά και μουσικός, του έδειξε πώς να παίζει μαντολίνο. Λίγο αργότερα ο μικρός Γιάννης απέκτησε το πρώτο του λαούτο και ξεκίνησε τη μελέτη της παραδοσιακής μουσικής της ιδιαίτερης πατρίδας του. Από την ηλικία των 15 χρόνων άρχισε να εργάζεται σαν οργανοπαίκτης σε πανηγύρια. Στην Αθήνα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο του Λυκαβηττού. Ο πρώτος του δίσκος είχε τον συμβολικό τίτλο «Γύρω μου και εντός» και
παρμένος από ποίημα της Σοφίας Μαυροειδή Παπαδάκη. Εδώ βάζω μια
παρένθεση: Κατά περίεργη συγκυρία, από το ποίημα υπάρχουν μελοποιημένα τα δύο μόνο από τα τρία τετράστιχά του, ενώ στο τρίτο (που παραλείπεται) βρισκόταν η ουσία του: «Πόσα μάγια η νύχτα στήνει | για να ξεγελαστεί η καρδιά πως είναι ακόμη νέα». Κλείνει η παρένθεση. Ο δίσκος αυτός κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2006 και ο τρίτος, ο «Χειμωνανθός», το Νοέμβριο του ίδιου έτους, Έξη χρόνια μετά, τον Μάιο του 2012 βγήκαν οι «Μαγγανείες». Ακολούθησαν «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου» του Κωστή Παλαμά το 2016 και τώρα μέσα στο 2022 το «Κολιμπρί».
Στο Κατράκειο, ξεσηκωτικός όπως πάντα ο συμπατριώτης μας, τους πήρε για άλλη μια φορά στους ώμους του στο μουσικό ταξίδι, τους πέρασε από τα μέρη της καρδιάς του, τους έκανε να τρελαίνονται σαν Σειλινοί και σαν Μαινάδες όπως κάποτε στην θέα του Διονύσου, τους μύησε στο μυστικό του χορού - λέγοντας ότι, όταν χορεύουμε, τα πόδια μας φεύγουν για μια στιγμή από τη γη, ξορκίζοντάς την έτσι με ζωή - αφού μια μέρα, με τον θάνατό μας, η γη αυτή θα μας σκεπάσει. Η εντυπωσιακή στιβαρή φωνή του έβγαινε μέσα από το ασταμάτητο χαμόγελό του, περικυκλωνότανε για λίγο από τα μακριά μαλλιά του, πριν εκείνα τιναχτούν πίσω σαν χαίτη ανυπότακτου αλόγου θυμίζοντας το ακραίο πάθος των Ρόλλιγκ Στόουνς, κατέβαινε στις ζωντανεμένες χορδές του λαούτου του και μετά, σαν φωνή πάντα, αναμεταδιδότανε από τις «κεραίες» που σχηματίζανε τα εκατοντάδες ανυψωμένα χέρια απέναντί του. Ήταν τόσο μαγευτικές οι στιγμές όλων των τραγουδιών του που, όταν τελείωναν, ένα μονολεκτικό ξερό «Ευχαριστούμε!» ξύπναγε τον κόσμο του από το μουσικό ντελίριο. Πρέπει ο Γιάννης να λέει άλλες φράσεις, όπως, για παράδειγμα, «Να 'στε καλά!» Ή να μη λέει τίποτα, αφού τα ’χει πει όλα με το τραγούδι.
Οι εμπειρίες - αμφίδρομες και σπουδαίες - δεν φαίνεται να σταματάνε πουθενά. Ο Γιάννης συγκλονιστικός και συγκλονιζόμενος οδήγησε τις χιλιάδες που χώρεσαν στο Θέατρο (γιατί υπήρχαν κι άλλοι που παραληρούσαν απέξω) εκεί που τον οδηγούσαν οι ίδιοι!
Από τη «Μαύρη Πεταλούδα» που πρωτακούστηκε στο «Νησί» φτάσαμε στην πρόσφατη ηχογράφηση που αποπνέει σκοτάδι και φως. Από εδώ ξεπήδησαν και όλα τα άλλα τραγούδια, παλιά δικά του και ξαναειπωμένα, που φτιάξαν τη βραδυά. Τον ακούσαμε ακόμα και σε τραγούδια-ποταμό να ξεδιπλώνουν τις ικανότητές του.
Η μουσική αυτή συνάντηση του συντοπίτη τραγουδιστή με τους Αθηναίους ήταν ένα ακόμα εκρηκτικό μείγμα συναισθημάτων και εξαιρετικών δίχως άλλο δυνατοτήτων. Ακόμα και στην ώρα του τραγουδιού του, φαινότανε σαν να βρισκόταν μπροστά μόνο στο γενεσιουργό του μέλλον, ζυμωμένο όπως πάντα με το παρελθόν, που βρίσκεται ριζωμένο για καλά στο μυαλό του.
Αυτά με την Αθήνα. Σειρά τώρα έχουν η Ρόδος, η Κως, το Ξυλόκαστρο, η Σαντορίνη, σε ένα μεγάλο προγραμματισμό συναυλιών που θα περιλαμβάνει μέσα στον Αύγουστο και τη μητρίδα Κρήτη: Στις 6 στα Χανιά, στις 8 στο Ρέθυμνο, στις 10 στο Αρκαλοχώρι και στις 13 στην Παχειά Άμμο, με φανερή την επιθυμία του Γιάννη Χαρούλη να κάνει τον Δεκαπενταύγουστο με την οικογένειά του στα Έξω Λακώνια.
