Του ΚΩΣΤΗ Ε. ΜΑΥΡΙΚΑΚΗ
Ήταν ένας τόπος πάνω και κοντά στη θάλασσα. Τόπος επιπλέων και επιπλέον. Και σαν μετοχή και σαν επίρρημα. Τόπος πλωτός πάνω στα νερά και πάνω από κάθε εκλεκτικότητα του αμφιβληστροειδή, σε όποια απόχρωση του φωτός και κάθε εποχής κι αν τον έβλεπες. Τόπος που σχεδόν αναδύονταν παρέα με τις Μούσες, τις Νηρηίδες και τις Αφροδίτες, παρέα με τα δίχτυα των παλιών μελαψών του ψαράδων. Το όνομά του σήμαινε κάτι σπουδαίο από τους Λατίνους που τον βάφτισαν, όταν τον πρωτοανακάλυψαν με τα γέρικα σκαριά τους πριν από αιώνες. Τότε που ο Βονιφάτιος του Μομφερά αποφάσισε να πουλήσει την Κρήτη έναντι πινακίου φακής στους Γενουάτες, ήτανε που το ‘πανε «μέρος με καλή θέα». Στου θαυμαστού αυτού τόπου την καρδιά με το πέρασμα των χρόνων ανδρώθηκε ένας μικρός καταυλισμός ψαράδων.
Τούτος συνέχισε να συντηρεί την παρουσία του γύρω από μια ξεπατωμένη λίμνη που με συχνά μισόλογα βγαλμένα σαν από παραμύθια μονολογούσε στους ψαράδες της τους γρίφους για τα υποθαλάσσια κανάλια της με τον κόσμο του Ποσειδώνα και των Νηρηίδων. Αυτός ο μαγικός κόσμος της πρώιμης βενετσιάνικης Κρήτης στ’ ανατολικά της, ήταν που κρατούσε ακόμη το όνομα San Nikolo που ερχόταν από τα απόνερα της χαμένης βυζαντινής δόξας που μαρτυρούσε ένα μικρό ξωκλήσι λίγο κείθε. Αυτός ήταν και ο τόπος που έκανε το βενετσιάνικο αρχοντόπουλο Nikolo Crasso, νεαρό εκπατρισμένο δικηγόρο στη μακρινή κτήση του Λεβάντε να γράψει την τραγικοκωμωδία του Elpidio Consolato γύρω από την τεκτονική χοάνη των άπατων νερών της, εμπνευσμένος από τους ψαράδες της και φανταζόμενος Νηριήδες και Τρίτωνες. Πέρασαν χρόνια πολλά σαν τα αμέτρητα ανεφυσίδια που ρυτιδώνουν τα νερά του στενού καναλιού κάτω από την περιώνυμη γέφυρά της καθώς περνούσαν οι εποχές. Φύγανε οι Βενετσιάνοι, ήρθε το μισοφέγγαρο. Μίσεψε κι εκείνο και ξανάρθαν οι ομαίμωνες τούτου του απίθανου νησιού στη μέση της Μεσογείου. Ξαναγύρισαν στο τοπίο και στους ανθρώπους του τόπου αυτού, τα κρητοβυζαντικά ζώπυρα ευσέβειας που λαγοκοιμόνταν σα σπίθες στη σκοτεινιά των χρόνων που χάνονταν. Εκεί «στο μέρος με την καλή θέα» λίγο πιο πέρα από τη χοάνη των άπατων νερών της λίμνης της, οι κάτοικοι φτιάξανε έναν περικαλλή ορθόδοξο ναό με τρούλο για να ακουμπάνε τις μεταφυσικές τους αγωνίες.
Το όνομά του το πήρε από τις τρεις υποστάσεις του Θεού: Αγία Τριάδα τον είπαν. Έτσι όπως το θέλει η ανθρώπινη φύση σε όλες τις θρησκείες του Κόσμου, πόσο μάλλον στην Ορθοδοξία. Αυτός ο περικαλλής μητροπολιτικός ναός -που ήταν και δεν ήταν- ένα τοπόσημο για τη νεώτερη πόλη του Αγίου Νικολάου, αφού δεν ανάσαινε γύρωθεν ελεύθερα από άσημα και άσχημα δομικά παραπήγματα, απελευθερώθηκε τελικά από την περικυκλωμένη ασχήμια του και έδειξε τη σιλουέτα του, και τη διαφορετικότητά του στο αποτύπωμα του χώρου σε μια πόλη που κλυδωνίζονταν πια το Γενουάτικο προσωνύμιό της, αφού η ποιότητα και το κάλλος εξορίστηκαν από την ασχήμια, τη φτήνια και τον ποταπό ξεπεσμό του αρχοντολογιού της.
Αυτή η σύντομη αναδρομή μιας φωτεινής ιστορίας, είναι αχώρητη στο δεικτικό σημερινό ξεπεσμό και παρακμή. Πρόσφατα η δημοτική Αρχή της πόλης, δηλαδή ο Ηγεμών της, που δεν απέχει καθόλου της μωρίας του τύραννου Κρέοντα στην Αντιγόνη του Σοφοκλή, αποφάσισε μπροστά από την κόγχη του ιερού του μητροπολιτικού ναού της άτυχης πόλης, να πράξει κάτι που σχεδόν εγγίζει και υπερβαίνει τα μεγέθη και των πιο ασύλληπτων στο μεγαλείο τους αστικών αναπλάσεων. Καινοτομία που θα ζήλευαν και τα πιο αναγνωρισμένα παγκοσμίως μυαλά στο είδος. Σε τούτο το τοπόσημο της πόλης λοιπόν, και σχεδόν μπροστά και σε επαφή με το ιερό του μητροπολιτικού ναού της, ο τύραννος Κρέων αποφάσισε να χωροθετήσει υπόγειους κάδους σκουπιδιών. Ομολογώ ότι δυσκολεύομαι να πιάσω το νήμα των σημειολογικών συνειρμών που ήθελε να δώσει ο εμπνευστής αυτής της μεγαλειώδους παρέμβασης και ήρωας της νέας τραγικοκωμωδίας καθοδηγούμενος από την άφατη Παιδεία και την αφθονοπάροχη καλλιέργεια του Ανδρός. Ναι, γιατί όλοι οι υπόλοιποι που αδυνατούσαν να καταλάβουν αυτή τη μεγαλειώδη αστική του παρέμβαση, αυτό το καινοτόμο αστικό του εγχείρημα -μάλιστα μέσα από παράδες της Ευρώπης-, ένιωθαν την ανάγκη να καταφύγουν στα επείγοντα των πνευματικών καταγμάτων του ΚΑΤ, αφού το ΠΑΓΝΗ μάλλον αδυνατούσε να τους βολέψει.
Αν δεν ήταν στη σύλληψη και στην εκτέλεσή της –ναι έφτασε μέχρι και σε αυτήν με προστάτη την τυφλή ελληνική Δικαιοσύνη- τέτοιου ανυπέρβλητου μεγέθους η αστική ύβρις, θα έμοιαζε με φρικαλέο σουρεαλισμό από γραφικές ασημαντότητες που βασίζουν την ύπαρξή τους μόνο στην αξία των δημόσιων αξιωμάτων τους που ευτελίζουν. Αυτή η απίθανη φρικαλεότητα της αστικής ύβρεως που εκδηλώθηκε με κάθε θεμιτό και θεσμικό κάλυμμα, δηλαδή μετερχόμενου του Κρέοντα με κάθε λογής ψεύδος και παρανομία δίκην αξιώματός του, δεν περιορίστηκε μόνο σε ψυχωτικές εμμονές για ανοιχτό μέτωπο με την Αγία Τριάδα και το τριπρόσωπό Της. Ο Κρέων που έχει ακήρυχτο πόλεμο εδώ και χρόνια γενικά με το Πνεύμα, δεν ήταν δυνατόν να μην τα βάλει και με το …Άγιο Πνεύμα. Αλλά αλλού είναι το δεσπόζον: Η άρτια νομική τεκμηρίωση για την εξόφθαλμα παράνομη πράξη του Ηγεμόνα, δεν άρεσε στη Θέμιδα που κάλυψε χωρίς προσχήματα τις θλιβερές παρανομίες του. Σε κάποιες υποθέσεις η Θέμιδα, όντως είναι τυφλή, επαληθεύοντας τη μυθολική αναφορά της.
Βέβαια επειδή κάθε Ύβρις, απ’ όπου και αν προέρχεται και όπου κι αν στρέφεται έχει κοντά ποδάρια, ήρθε η τιμωρός δικαίωση της άλλης πλευράς της συντεταγμένης κοινωνίας, που ακόμη και αν μια παρακμιακή Δικαιοσύνη και αυτοδιοίκηση θα το ‘θελαν, δεν μας αφήνει να ξεπέσουμε στο Ζώο: Πολίτες που έκαναν προσφυγή σε άλλα θεσμικά όργανα της Πολιτείας που είναι πιο πάνω από την αυθάδεια και τη μωρία του κάθε Κρέοντα και κάθε τυφλού τηβενοφόρου της Θέμιδας, ακύρωσαν τις επονείδιστες βουλές του Ηγεμόνα τις οποίες κάθε φορά επισημοποιεί με τα ελεγχόμενα αερικά του, τις επονομαζόμενες γλάστρες. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης ακύρωσε τις ευτελείς βουλές του Κρέοντα. Άκυρο λοιπόν το μεγαλειώδες ανοσιούργημα του χαρτοκοπτικού Ηγεμόνα για να ανακατέψει τη μπόχα των σκουπιδιών (του) με την ευωδία του λιβανιού και την αόρατες πτήσεις των Σεραφείμ και των Χερουβίμ λίγο πιο κει και σε απόσταση ολίγων μέτρων από το Ιερό του μητροπολιτικού ναού.
Δεν ήμουν ποτέ θρησκόληπτος, όμως εδώ υπάρχει μια περίτρανη βεβαιότητα που ισοδυναμεί με αποκαλυπτική αλήθεια που ελαύνει κατευθείαν από τους ουρανούς: Ο Θεός δεν αγαπάει τα σκουπίδια. Κυριολεκτικά και μεταφορικά.
