της Μαρίας Λιονάκη
Ναι το άκουσα αυτό και έμεινα κάγκελο! Παγωμένη, άναυδη. Το άκουσα και δεν πίστευα στ’ αφτιά μου. Αρνιόμουν να επεξεργαστώ το ηχητικό μήνυμα. Του πομπού προς το δέκτη. Στην προφορική επικοινωνία που διεξάγονταν ατυχώς. Που έχει γενικά πλεονεκτήματα έναντι του γραπτού λόγου. Αμεσότητα, ζωντάνια. Που επιτυγχάνεται με τους μορφασμούς του προσώπου, τις χειρονομίες, τη χροιά της φωνής, τον επιτονισμό. Συγνώμη, τα έχω χάσει, δεν είναι το θέμα μας αυτό. Το θέμα μας είναι το μήνυμα που άκουσα αυτό το ηχητικό. Το απρόσμενο, το ανήκουστο. Που διαπέρασε τα αυτιά μου σαν πυροβολισμός. Που πρόσβαλε ήρωες. Νεκρούς, πολλούς νεκρούς, αδικοχαμένους. Όλη η ελληνική ιστορία γραμμένη με αίμα, αντί για μελάνι. Θυσίες, ηρωισμοί κι αμέτρητοι νεκροί, στης ελευθερίας το βωμό. « Aυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό, αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ' τα ξένα βήματα», Γερμανοί που ξεκλήρισαν ολόκληρα χωριά. Σε αντίποινα. Και Ιταλοί φασίστες και Τούρκοι νωρίτερα. Άνδρες, αθώα παιδιά, μανάδες που πέθαιναν μία, δύο, τρεις φορές. Πόσες φορές μπορεί να πεθάνει μια μάνα; Πόσα παιδιά να χάσει πια η μάνα Πατρίδα, η Ελλάδα; Και σάμπως μόνο η Ελλάδα μαρτύρησε; Πόσες γενοκτονίες έχει δει ο κόσμος αυτός; Ποντίων, Αρμενίων, Εβραίων, τόσων λαών; Και βλέπει ακόμα. Λαών που πολέμησαν δυνάστες, βάρβαρους κατακτητές, που υπερασπίστηκαν σύνορα, δικαιώματα, που ήθελαν ελευθερία, αυτοδιάθεση… Γιατί να μην ήταν αυτονόητο όλο αυτό; Πόσοι αδίστακτοι και παρανοϊκοί έχουν αιματοκυλίσει τον κόσμο αυτό; Πόσες φορές; Έχει ο πόλεμος τέλος; Ειρήνη υπάρχει σήμερα παντού στον πλανήτη αυτό; Γιατί να μην είναι παντού δεδομένη η ειρήνη;
Πομπός η μαθήτρια μου. Συγνώμη που τα λέω χωρίς ειρμό. Δέκτης εγώ, η καθηγήτρια της, η φιλόλογος της στα Νέα Ελληνικά. Να ντραπώ; Θε μου πού να κρυφτώ; Φταίω εγώ; Σίγουρα θα φταίω εγώ! Για πολλά φταίω εξάλλου, που κλείνουν τα σχολεία το καλοκαίρι, τα Χριστούγεννα, έως πρότινος που δε γινόταν μάθημα των Τριών Ιεραρχών. Ευτυχώς διορθώθηκε αυτό. Να φταίω ένα λιγότερο. Μα για να θυμηθώ πως έγινε…
Εγώ ήμουν στο προαύλιο. Κρατούσα μια φωτοτυπία, ένα κείμενο. Δεν είχε βγει καλά η φωτοτυπία, ήταν παραπάνω μαυρισμένη. Από το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ ήταν η φωτοτυπία. Τη Δευτέρα που μας έρχεται της λέω της μαθήτριας μου θα κάνουμε στο σχολείο μας, τις τελευταίες ώρες εκδήλωση μνήμης, απόδοσης τιμής, για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους Ναζί. Η Βουλή των Ελλήνων έχει καθιερώσει με ομόφωνο ψήφισμα την 27η Ιανουαρίου ως «Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων μαρτύρων και ηρώων του Ολοκαυτώματος» Έχουμε όλοι υποχρέωση να τιμήσουμε τα αθώα θύματα της ναζιστικής μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού. Θα ήθελα να διαβάσεις στην εκδήλωση μνήμης , αν θέλεις, το κείμενο αυτό. Θα έχεις ακούσει για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, Άουσβιτς, Νταχάου… Πως ο Χίτλερ στα πλαίσια του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου είχε επιδοθεί σε ένα ανελέητο κυνηγητό των Εβραίων. Σε μαζική αποπομπή, βασανιστήρια και μαρτυρική, εξόντωση τους σε τόπους κολαστήρια. Πρεσβεύοντας πως η γερμανική είναι η αρία φυλή και δεν έπρεπε να αλλοιωθεί με επιμιξίες κατώτερης φυλής το αίμα τους. Εμείς τη Δευτέρα θα τιμήσουμε τους νεκρούς, θέλεις να συμμετέχεις σε όλο αυτό;
Ναι το άκουσα αυτό! και δεν ήξερα πόσο απότομα να αντιδράσω, πως να το διαχειριστώ. «Θα έχετε ακούσει κυρία τώρα τελευταία μια θεωρία που υπάρχει κι εγώ τείνω να την πιστέψω. Θεωρία που την πρεσβεύουν όλο και περισσότεροι. Πως ο Χίτλερ έκανε τότε καλό… Πως το έκανε όλο αυτό γιατί θέλησε τότε να καθαρίσει τον κόσμο από τους ανθρώπους που είχαν αναπηρίες, πως μάζευε τους Εβραίους που είχαν προβλήματα υγείας και τους εξόντωνε κι αυτό ήταν καλό για να μη διαιωνιστούν οι αναπηρίες, πως πρόσφερε τελικά στον κόσμο κάτι καλό…»
Από εκεί κι έπειτα δεν άκουγα. Μόνο προσπάθησα στον κίνδυνο να συγκεντρωθώ. Το άδικο αίμα να υπερασπιστώ. Εγώ μια απλή καθηγήτρια. Που πάλευα με την έκπληξη και την ενοχή. Κοφτά και απόλυτα εξήγησα στη μαθήτρια μου, την επιμελή γενικά, πως αυτό είναι ανήκουστη παραποίηση της ιστορικής αλήθειας, σύγχρονη ντροπιαστική θεωρία που προσβάλλει τη μνήμη βασανισμένων, αδικοχαμένων νεκρών, πως αυτά είναι αδιανόητες απόψεις σύγχρονων φασιστών, ρατσιστών και πως είναι άκρως επικίνδυνο για τον κόσμο μας, τη χώρα μας, την ειρήνη, τη δημοκρατία να διαδίδονται όλα αυτά. Πως πρέπει για τη δημοκρατία και την ειρήνη όλοι να επαγρυπνούμε συνεχώς. Πως όλοι πρέπει να αγωνιζόμαστε για την εξάλειψη κάθε είδους ρατσισμού,bullying , φασισμού.
Δευτέρα 27 Ιανουαρίου. Στα σχολεία θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις μνήμης για τη γενοκτονία των Εβραίων. Θα θυμηθούμε όλοι πως έξι εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες, παιδιά συνελήφθησαν, μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξοντώθηκαν σε θαλάμους με δηλητηριώδη αέρια. Θα δούμε σε βίντεο τις φρικιαστικές εικόνες από τα κολαστήρια, θα ακούσουμε συγκινητικές μαρτυρίες. Οι ναζιστές τηρώντας απαρέγκλιτα το αντισημιτικό τους πρόγραμμα δεν άφησαν ελληνική περιοχή χωρίς να ερευνήσουν για τον εντοπισμό Εβραίων. Ακολούθησαν διωγμοί σε όλη την Ελλάδα. Από τις 15 Μαρτίου μέχρι τις 10 Αυγούστου του 1943 τα τρένα του θανάτου μετέφεραν στο Άουσβιτς τους περίπου 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης. Στην Αθήνα το βράδυ της Παρασκευής της 13ης Μαρτίου 1944 όσοι Εβραίοι βρέθηκαν στη Συναγωγή συνελήφθηκαν και εκτοπίστηκαν στην Πολωνία. Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων αυτών δεν επέστρεψε ποτέ στην πατρίδα. Συνολικά, από τους 77.377 Εβραίους της Ελλάδας προπολεμικά, επέστρεψαν μετά την απελευθέρωση από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης 10.226 Αφανίστηκε δηλαδή το 86% του εβραϊκού πληθυσμού της χώρας.
Σύμφωνα με μαρτυρία της Άννας Φρανκ, της δεκατριάχρονης εβραιοπούλας που μαζί με τους γονείς της και την αδερφή της κρύβονταν εκείνη την περίοδο στο Άμστερνταμ, στο μυστικό χώρο εργασίας του πατέρα της κι έχει διασωθεί το Ημερολόγιο της:
«Σάββατο 20 Ιουνίου 1942.
Οι αντιεβραϊκοί νόμοι διαδέχονται αδιάκοπα ο ένας τον άλλο κι η ελευθερία των κινήσεών μας περιοριζόταν όλο και περισσότερο. Οι εβραίοι πρέπει να φορούν το κίτρινο άστρο, οι Εβραίοι πρέπει να παραδώσουν τα ποδήλατά τους, στους Εβραίους απαγορεύεται να χρησιμοποιούν το τραμ, να κυκλοφορούν με λεωφορείο ή ακόμη και με ιδιωτικό αυτοκίνητο, οι Εβραίοι μπορούν να κάνουν τα ψώνια τους μόνο από τις τρεις ως τις πέντε, οι Εβραίοι μπορούν να πηγαίνουν μόνο σε Εβραίους κουρείς, στους Εβραίους απαγορεύεται να κυκλοφορούν στο δρόμο από τις οχτώ το βράδυ ως τις έξι το πρωί, στους Εβραίους απαγορεύεται να πηγαίνουν στο θέατρο, στον κινηματογράφο και σε άλλα μέρη ψυχαγωγίας…»
Δε φαίνονται καλά τα γράμματα στη φωτοτυπία. Είναι μαύρα σαν και τις μέρες που περιγράφουν, την εποχή εκείνη που αποτελεί για το γερμανικό λαό ντροπή. Κάθε είδους φασισμός και ρατσισμός είναι για τους ανθρώπους ντροπή. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα στην ελευθερία, την ισότητα, στο σεβασμό, να ζήσει αξιοπρεπώς, να έχει μια δουλειά, ένα πιάτο φαγητό. Κάποια λάθος ρύθμιση έκανα στο φωτοτυπικό. Συγνώμη, είμαι ακόμα ζαλισμένη από όσα άκουσα, δεν είναι το θέμα μας αυτό. Το θέμα μας είναι πως αφού η Λερναία Ύδρα που λέγεται φασισμός, έχει πολλά κεφάλια, αφού ξεφυτρώνουν όλο νέα, πρέπει όλοι μαζί να γίνουμε Ηρακλήδες, καθηγητές, γονείς, πολιτεία! Η νεολαία πρέπει να μάθει, να διαβάσει, να δει ντοκουμέντα, να ακούσει. Η νεολαία δεν πρέπει να νομίζει πως το 1940 διώξαμε τους Τούρκους, ούτε να πιστεύει πως ο Χίτλερ έκανε στον κόσμο καλό. Είναι αδιανόητο όλο αυτό κι ευνόητα επικίνδυνο. Όπως ήταν αδιανόητο, αυτό που είδε το φως της δημοσιότητας, μαθήτρια, στα πλαίσια bullying, να γλείψει τουαλέτα σε κάποιο σχολείο… Επαγρύπνηση λοιπόν , έγκαιρη επέμβαση, αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, ενθάρρυνση στους μαθητές να μη σιωπούν, όταν εκφοβίζονται, να είναι ανεκτικοί στη διαφορετικότητα, αντιμετώπιση κάθε είδους ρατσισμού. Πριν να είναι αργά.
