Κοινό πρόβλημα των απανταχού της γης σπουδαστών και φοιτητών αποτελεί η απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας. Χωρίς την τελευταία (:επαγγελματική εμπειρία) μοιάζει εξαιρετικά δυσχερής η πρώτη, πολυπόθητη, πρόσληψη. Δυσχερής ακόμα και η πρόσβαση σε κάποιες, επιλεγμένες, μεταπτυχιακές σπουδές. Η λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα; Στην Ελλάδα, η σύμβαση μαθητείας. Σε παγκόσμιο επίπεδο το internship. Δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ποιο, άραγε, είναι το καθεστώς που τα διέπει; Το θέμα μοιάζει να απασχολεί (λιγότερο τους μαθητευόμενους και) περισσότερο τις επιχειρήσεις. Ο φόβος, λ.χ., της Επιθεώρησης Εργασίας και οι, δυνητικές, αγωγικές αξιώσεις και διοικητικές κυρώσεις. Ας επιχειρήσουμε όμως μια καλύτερη κατανόηση του όλου θέματος.
Οριοθέτηση και περιεχόμενο
Η σύμβαση μαθητείας δεν είναι ένας θεσμός πρωτόφαντος ούτε «εισαγόμενος».
Ο Έλληνας φιλόσοφος Αρίστιππος (435-355 π.Χ.), λέγεται πως ελάμβανε «μισθόν» από τους μαθητές του. Όχι για να φτιάξει τη ζωή του «αλλ’ όπως εκείνοι μάθωσιν εις τα καλά δαπανάν» (:για να μάθουν εκείνοι να δαπανούν για τα σωστά).
Στη χώρα μας δεν υφίσταται, δυστυχώς, ούτε συστηματική αντιμετώπιση ούτε πλήρης νομοθετική οριοθέτηση. Κατά τη νομολογία, ως σύμβαση μαθητείας νοείται «…η σύµβαση κατά την οποία ο ένας από τους συμβαλλόμενους αναλαµβάνει την υποχρέωση να μεταδώσει στον άλλο τις αναγκαίες εμπειρικές γνώσεις, για την άσκηση από τον τελευταίο ορισµένου επαγγέλματος ή ορισμένης τέχνης».
Οι Μορφές Της Σύμβασης Μαθητείας
(α) Η Γνήσια Σύμβαση Μαθητείας
Στη γνήσια σύμβαση μαθητείας, ο σκοπός που προέχει είναι η παροχή εκπαίδευσης στον μαθητευόμενο. Συγκεκριμένες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας δεν εφαρμόζονται στην προκειμένη περίπτωση (λ.χ. εκείνες που αναφέρονται στα χρονικά όρια εργασίας, τις νόμιμες αποδοχές, την καταγγελία, την αποζημίωση απόλυσης κ.ο.κ.)
(β) Ως Προς Τη Σύμβαση Εξαρτημένης Εργασίας Μαθητευομένου
Στη συγκεκριμένη μορφή προέχων σκοπός είναι η παροχή εργασίας. Εφαρμόζονται τόσο οι γενικές, όσο και οι ειδικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.
Η Ανάγκη Τήρησης Έγγραφου Τύπου
Τα όρια μεταξύ της σύμβασης μαθητείας και της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας είναι δυσδιάκριτα. Σε κίνδυνο τελούν τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι εργαζόμενοι. Οι τελευταίοι από τη σύναψη συμβάσεων, κατ’ επίφαση, μαθητείας. Οι πρώτες (:επιχειρήσεις) από τη δυσκολία απόδειξης συναφθείσας σύμβασης μαθητείας. Κοινή η λύση και για τα δύο αυτά προβλήματα: ο έγγραφος τύπος.
Ειδικότερες Συμβάσεις Μαθητείας
Η Ειδική Σύμβαση Μαθητείας
Συνάπτεται ανάμεσα στον εργοδότη και άτομα που έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος έως και το 18ο έτος της ηλικίας τους. Η μέγιστη διάρκειά της δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα έτος.
Συμβάσεις Μαθητείας Μέσω Εκπαιδευτικών Δομών
Δεν είναι σπάνιο να συνάπτονται συμβάσεις μαθητείας με την παρέμβαση εκπαιδευτικών δομών. Τώρα πια και στη χώρα μας. Η υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων διέπεται, κάποιες φορές, από ειδικές ρυθμίσεις.
Η σύμβαση μαθητείας είναι (και θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ως) προφανής ευκαιρία. Για τους μαθητευόμενους και τις επιχειρήσεις.
Η πολιτεία θα πρέπει όμως να αναλάβει τον ρόλο της. Να οριοθετήσει τα επιμέρους δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εμπλεκομένων (:επιχείρηση-εργαζόμενος). Να δημιουργήσει κίνητρα (λ.χ. φορολογικά) για την υποβοήθηση της ανάπτυξης του θεσμού.
Εξάλλου: Η υψηλού επιπέδου εκπαίδευση και η συμπλήρωση της με επαγγελματική εμπειρία, δεν είναι πολύτιμη μόνον για τους μελλοντικούς εργαζόμενους. Είναι και για τις επιχειρήσεις και, αυτονοήτως, για την εθνική οικονομία.
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή.
