Τα σπυράκια και τα μπιμπίκια (επιστημονικά ανοικτοί και κλειστοί φαγέσωρες) είναι μία από τις πιο ενοχλητικές δερματικές διαταραχές. Τα άτομα με λιπαρό δέρμα μπορεί να έχουν προβλήματα με το σμήγμα τους και να εμφανίζουν πιο συχνά σπυράκια στο πρόσωπο.
Σμηγματογόνοι αδένες και σμήγμα
Οι σμηγματογόνοι αδένες βρίσκονται στο χρόνιο -το στρώμα κάτω από την επιδερμίδα- και παράγουν σμήγμα το οποίο καταλήγει στα τριχοφυλάκια. Σε κάποιους ανθρώπους παρατηρείται έντονη παραγωγή σμήγματος, κάτι που επηρεάζεται από ορμόνες και ιδιαίτερα από τα ανδρογόνα. Ανδρικές ορμόνες υπάρχουν και στις γυναίκες -σε μικρότερη ποσότητα- και μεγαλώνουν τους σμηγματογόνους αδένες κάνοντας τους να παράγουν περισσότερο σμήγμα.
Υπό κανονικές συνθήκες το σμήγμα προστατεύει το δέρμα από τα παθογόνα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ορισμένα μικρόβια στην επιδερμίδα μας που καταναλώνουν σμήγμα και αποβάλλουν λιπαρά οξέα. Τα απόβλητα διεγείρουν τα ευαίσθητα τοιχώματα των πόρων να παράγουν περισσότερα κύτταρα, κάτι που μπορεί να καταλήξει σε φραγή των πόρων. Έτσι δημιουργούνται οι φαγέσωρες, τα μαύρα στίγματα του προσώπου, τα οποία οφείλονται σε οξειδωμένη μελανίνη και μπορούν να εξελιχθούν σε σπυράκια.
Τι είναι οι μικρο-φαγέσωρες;
Οι μικρο-φαγέσωρες αναπτύσσονται συνήθως χωρίς προβλήματα στο υγιές δέρμα καθώς στη συνέχεια διαλύονται. Όμως, σε ορισμένα άτομα αυτή η διαδικασία συνοδεύεται από μικρο-φλεγμονές. Εάν οι πόροι κλείσουν εντελώς, το σμήγμα δεν μπορεί να αποβληθεί. Ξεκινάει μια φλεγμονώδης διαδικασία που μπορεί να δημιουργήσει ένα άσπρo σκληρό σπυράκι ή πιο κόκκινο, ακόμη και να αποκτήσει πύον (φλύκταινες). Κατά τη διαδικασία που ονομάζεται υπερκεράτωση, τα τοιχωματικά κύτταρα των πόρων παράγουν περισσότερα κύτταρα (κερατοκύτταρα) στους αγωγούς των σμηγματογόνων αδένων. Επιπλέον, ένα βακτήριο που ονομάζεται Propinionbacterium acnes (P. acnes) και συνήθως ζει ακίνδυνα στην επιφάνεια του δέρματος, παίζει ρόλο στην υπερκεράτωση δημιουργώντας ένα βιοφίλμ (λεπτό στρώμα). Αυτό διαταράσσει την φυσιολογική διαδικασία απολέπισης και συμβάλλει στην ανάπτυξη φραγμένων πόρων.
Πως να φύγουν τα σπυράκια;
Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για το πώς θα μειώσετε την πιθανότητα να εμφανιστούν τα σπυράκια στο πρόσωπό σας.
1. Προσοχή στα αντισυλληπτικά χάπια
Τα άτομα με επιρρεπές δέρμα σε σπυράκια και ακμή τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα τους. Οι ορμονικές αλλαγές (π.χ. κατά την εφηβεία ή κατά τον μηνιαίο κύκλο) και ορισμένες θεραπευτικές αγωγές μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση της παραγωγής του σμήγματος και των κερατοκυττάρων. Τα σπυράκια στο πρόσωπο μπορεί να προκύψουν από ακατάλληλα αντισυλληπτικά χάπια ή ορμονικά σπειράματα καθώς η προγεστερόνη που περιέχουν μπορεί να αναπτύξει, εν μέρει, ανδρική ορμονική δράση.
2. Διαλέξτε τα σωστά καλλυντικά
Αν χρησιμοποιείτε μονίμως πολύ λιπαρές κρέμες για το πρόσωπό σας, μπορεί να φράξετε του πόρους του δέρματος και έτσι να ξεκινήσει η διαδικασία που θα καταλήξει σε σπυράκια. Αυτό μπορεί να συμβεί κυρίως αν χρησιμοποιείτε ορυκτέλαια όπως η παραφίνη και τα έλαια σιλικόνης. Αν έχετε τάση για ακμή θα πρέπει να χρησιμοποιείται τα λεγόμενα “μη φαγεσωρογόνα” προϊόντα.
3. Ακολουθήστε μια αντιφλεγμονώδη διατροφή
Η διατροφή επηρεάζει τη παραγωγή σμήγματος και τη φλεγμονώδη δραστηριότητα εντός των σμηγματογόνων αδένων. Μια καλή αρχή είναι να μειώσετε τη ζάχαρη, το αλεύρι, το γάλα και τα τρανς λιπαρά. Αντί αυτών, καταναλώστε φυτικές ίνες και ψάρια τα οποία περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά -μια αντιφλεγμονώδη διατροφή. Μεταξύ των μικροθρεπτικών συστατικών, ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για υγιές δέρμα. Είναι γνωστό ότι βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και στην καταπολέμηση του P. acnes.
4. Αποφύγετε στις στρεσογόνες καταστάσεις
Υπάρχουν αρκετοί μύθοι γύρω από την ακμή αλλά όλοι οι γιατροί συμφωνούν ότι πρόκειται για ορμονική κατάσταση. Εκτός από τις ορμόνες της εφηβείας στους ενήλικες, το στρες προκαλεί έκκριση ορμονών που επιταχύνουν την παραγωγή σμήγματος και τη φλεγμονή στους σμηγματογόνους αδένες.
5. Ασκηθείτε
Η άσκηση βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος σε όλο το σώμα και το δέρμα. Τα τριχοειδή αγγεία του δέρματος τροφοδοτούνται με περισσότερο αίμα. Αυτό δίνει στο δέρμα ένα πιο φρέσκο χρώμα ενώ βελτιώνεται επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα. Το αποτέλεσμα είναι τα σπυράκια να επουλώνονται πιο γρήγορα και εμφανίζονται λιγότερο συχνά. Το γεγονός ότι ιδρώνετε έχει θετικό αποτέλεσμα στους πόρους οι οποίοι ανοίγουν και απομακρύνεται το υπερβολικό σμήγμα. Επίσης, η άσκηση μειώνει το στρες. Ασκηθείτε στον καθαρό αέρα αποφεύγοντας την κυκλοφορία των αυτοκινήτων.
6. Διατηρήστε το πρόσωπό σας καθαρό
Είναι σημαντικό να πλένετε το πρόσωπό σας για να αφαιρούνται τα υπολείμματα μακιγιάζ, τα νεκρά κύτταρα και η επιπλέον λιπαρότητα. Πάντως, το πλύσιμο συχνότερα από δύο φορές την ημέρα μπορεί να μην είναι καλύτερο. Χρησιμοποιήστε χλιαρό και όχι ζεστό νερό καθώς και ένα ήπιο καθαριστικό προσώπου.
7. Αποφύγετε την έντονη απολέπιση
Επιλέξτε ήπια απολεπιστικά προϊόντα που λειαίνουν, απομακρύνοντας τα νεκρά κύτταρα. Η έντονη απολέπιση μπορεί να ερεθίσει το δέρμα προκαλώντας έξαρση της φλεγμονής. Αντί να βοηθά το δέρμα, η έντονη απολέπιση κάνει το δέρμα ξηρό, κόκκινο και τραχύ, συνεπώς αποφύγετε τα απολεπιστικά με κόκκους.
