Στο μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης, στην περιοχή της Ιεράπετρας, ανηφόρισαν φίλοι και μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου και αυτόν το δεκαπενταύγουστο. Το απόγευμα της Πέμπτης 12 Αυγούστου 2021, ανηφορίσαμε προς το γραφικό μοναστήρι που βρίσκεται φωλιασμένο σε μια απότομη βουνοπλαγιά της Δίκτης, σε υψόμετρο 540μ. Μοιραστήκαμε και φέτος μια ενδιαφέρουσα πεζοπορία, απολαύσαμε την μαγευτική θέα προς τον κόλπο του Μιραμπέλλου και ζήσαμε την κατάνυξη που προκαλεί η ιερότητα του χώρου.
Η Μονή Φανερωμένης ή Παναγία Γουρνιών βρίσκεται κοντά στο μινωικό οικισμό στα Γουρνιά, Β.Δ της Παχειάς ΄Αμμου και 24 χλμ νότια του Αγίου Νικολάου. Είναι ανδρική μονή, με δίκλιτη εκκλησία, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στη Ζωοδόχο Πηγή. Το καθολικό της Μονής είναι κτισμένο μέσα σε μια σπηλιά. Το ιερό επικοινωνεί με δεύτερο σπήλαιο, από το οποίο ρέει νερό που χρησιμοποιείται ως αγίασμα.
Σύμφωνα με την παράδοση μέσα στο σπήλαιο "φανερώθηκε" η εικόνα της Θεοτόκου σε ένα βοσκό και έτσι το μοναστήρι ονομάστηκε Παναγία Φανερωμένη. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Ανατολικής Κρήτης και ιδιαίτερα την περίοδο του δεκαπενταύγουστου, οπότε καθημερινά συρρέει πλήθος πιστών, πολλοί από τους οποίους ανεβαίνουν με τα πόδια. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς ιδρύθηκε το μοναστήρι, όμως σύμφωνα με τις ιστορικές ενδείξεις ιδρύθηκε κατά τη νεοβυζαντινή περίοδο, δηλ. πριν από την κατάληψη της Κρήτης από τους Ενετούς. Η οχυρή θέση και η φρουριακή μορφή του μοναστηριού επιβεβαιώνει τον αμυντικό χαρακτήρα της μονής απέναντι στις συχνές επιδρομές πειρατών στα παράλια της Κρήτης. Τα κτίσματα έχουν τέτοια διάταξη, ώστε οι εξωτερικοί τους τοίχοι να σχηματίζουν τείχος. Πάνω από την κύρια είσοδο υπήρχε η "ζεματίστρα", μια τρύπα από την οποία έριχναν καυτό λάδι ή λιωμένο μολύβι στους εχθρούς. Στην κορυφή διασώζονται πολεμίστρες και επάλξεις, ενώ μέσα στο φρουριακό συγκρότημα υπήρχε αρτοποιείο και αποθήκες τροφίμων.
Όμως πέρα από τον θρησκευτικό χαρακτήρα, σημαντικός είναι και ο ιστορικός ρόλος της μονής, καθώς πίσω από τα τείχη της κατέφευγαν οι Κρήτες επαναστάτες, στα δύσκολα χρόνια της ενετικής και τουρκικής υποδούλωσης. Και φυσικά η εξαιρετική της θέση προσφέρει πανοραμική θέα και εποπτεία στην γύρω περιοχή και το πέλαγος.
Περιγράφοντας την πεζοπορία, οι διοργανωτές αναφέρουν:
Ξεκινήσαμε νωρίς το απόγευμα για να αποφύγουμε την καλοκαιρινή ζέστη, από την περιοχή ΄Ιστρον, Καλού Χωριού, μετά από την παραλία ‘Βούλισμα’. Εναλλακτικά η πεζοπορία-προσκύνημα στο μοναστήρι μπορεί να ξεκινήσει και από την πόλη του Αγίου Νικολάου ή από το χωριό του Κρούστα. Βαδίσαμε για λίγο στην άκρη της εθνικής οδού προς Ιεράπετρα και στη συνέχεια στρίψαμε δεξιά ακολουθώντας επαρχιακό δρόμο και χωματόδρομο, με πορεία στο μεγαλύτερο μέρος της ανηφορική και σε κάποια σημεία με πολύ απότομη κλίση. Περπατάμε σε τοπίο κατάφυτο με πεύκα, κυπαρίσσια, ελιές, αρωματικούς θάμνους, ενώ η θέα προς τις υπέροχες παραλίες του Καλού Χωριού γίνεται όλο και πιο εντυπωσιακή όσο ανηφορίζουμε.
Μετά από σύντομη στάση, ακολουθούμε το σηματοδοτημένο μονοπάτι που οδηγεί στην Μονή. Από χαμηλά αντικρίζουμε το κάτασπρο μοναστήρι σκαρφαλωμένο στην κορυφή της κατάφυτης βουνοπλαγιάς, να αγναντεύει αγέρωχο το Αιγαίο! Ακολουθούμε το παλιό ευδιάκριτο μονοπάτι, που με απότομη ανηφορική κλίση οδηγεί στην κορυφή και στη μονή. Η απογευματινή ζέστη και η απότομη ανηφορική πορεία στην κάθετη ορθοπλαγιά δυσκολεύουν το βάδισμα μας, όμως μετά από 20 λεπτά περίπου φτάνουμε στην είσοδο του μοναστηριού. Ακολουθούμε τα σκαλοπάτια και βρισκόμαστε μπροστά στην είσοδο του ναού, ο οποίος είναι χτισμένος μέσα σε σπηλιά, όπου ο θρύλος λέει ότι βρέθηκε η εικόνα.
Είναι η ώρα του δειλινού και ήλιος που βαδίζει προς την δύση, βάφοντας με ρόδινες ανταύγειες τις γύρω βουνοκορφές, τονίζει την μεγαλοσύνη της φύσης που μας περιτριγυρίζει και κάνει πιο έντονη την κατάνυξη των πολυάριθμων πιστών που έχουν συρρεύσει στο μοναστήρι από την γύρω περιοχή. Στον προαύλιο χώρο απολαμβάνουμε την μαγευτική θέα προς τον κόλπο του Μιραμπέλλου με την υπέροχη ακτογραμμή και τα νησάκια του και παρακολουθούμε τον Εσπερινό, που η γλυκιά ώρα του δειλινού και η ιερότητα του χώρου κάνουν ιδιαιτέρα κατανυκτικό. Το σκοτάδι της νύχτας αρχίζει να πέφτει και η βουνοπλαγιά φωτίζεται από τις κινούμενες φωτεινές δέσμες των προβολέων των αυτοκινήτων που διασχίζουν τον δρόμο. Τα πρώτα φώτα στην πόλη του Αγίου Νικολάου και τα γύρω χωριά αρχίζουν να λαμπυρίζουν, προσθέτοντας μια ‘φωτεινή’ πινελιά στο μαγευτικό σκηνικό που μας περιβάλλει.
Ανταλλάσσουμε τις συνηθισμένες ευχές 'και του χρόνου' και αναζητούμε μεταφορικό μέσον για την επιστροφή μας στην πόλη. Και αυτό το καλοκαίρι (ένα αλλόκοτο καλοκαίρι με πανδημία, πολυήμερους καύσωνες και καταστρεπτικές πυρκαγιές) αξιωθήκαμε να προσκυνήσουμε στη Φανερωμένη, πεζοπορώντας για 2,5 περίπου ώρες, σε μια διαδρομή 4,8χλμ με υψομετρική διαφορά 382μ.
