Της Κατερίνας Παντινάκη
Όχι μόνο δεν ξέχασε το χωριό του, αλλά (κυρίως) δεν ξέχασε τον όρκο του Ιπποκράτη, τον οποίο έδωσε πριν χρόνια, στο ξεκίνημά του ως γιατρός αλλά εξακολουθεί και τηρεί απαρέγκλιτα ως και σήμερα που είναι συνταξιούχος.
Ο λόγος για τον καθηγητή ΩΡΛ του Πανεπιστημίου Κρήτης Μανόλη Χελιδόνη, τον οποίο συναντήσαμε στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων στο Βενεράτο. Όντας πια συνταξιούχος, την τελευταία διετία και πλέον, βρίσκεται εκεί κάθε Τρίτη - εκτάκτως κι άλλες ημέρες - συναντά τους συγχωριανούς του, ανοίγουν φιλικές συζητήσεις και σε ειδικό χώρο που έχει διαμορφωθεί εντός της δομής, εξετάζει όσους τον επισκέπτονται με κάποιο πρόβλημα υγείας, κυρίως που άπτεται της ειδικότητάς του.
"Είναι το χωριό μου αυτό, από εδώ είναι οι δικοί μου. Παιδάκι ήμουν εδώ, μέσα στα χώματα, το αγαπάω το χωριό!" - λέει ο ίδιος και εξηγεί πως και αφότου έγινε γιατρός, δεν ... έριξε μαύρη πέτρα. "Διατηρούσα τις σχέσεις μου, βοηθούσα, με βοηθούσαν, είμαστε μια οικογένεια!" - λέει χαρακτηριστικά.
Η καταγωγή του μπορεί να προσδιόρισε τον τόπο για την προσφορά των υπηρεσιών του, όμως η πρόθεση για να το κάνει αυτό προήλθε ... από αλλού! "Πρόκειται για ένα παράδειγμα που πήρα από δασκάλους μου, κυρίως στην Αμερική. Συνταξιούχοι γιατροί, με πείρα. Δεν τους λένε "ευχαριστούμε πολύ για την προσφορά σας". Τους λένε "ελάτε εδώ, έχετε μια πολύτιμη, συμπυκνωμένη επιστημονική πείρα. Ποιοί θέλουν να συνεχίσουν να προσφέρουν; Και οι περισσότεροι θέλουν!" - εξηγεί και στέλνει μήνυμα προς ... κάθε υπεύθυνο για την αξιοποίηση των ανθρώπων που έχουν ολοκληρώσει έναν κύκλο στην πορεία τους στην Ιατρική, αλλά είναι πρόθυμοι να ανοίξουν ένα νέο, ανακουφίζοντας ταυτόχρονα το πολύπαθο Δημόσιο Σύστημα Υγείας.
"Στα νοσοκομεία εδώ δεν υπάρχουν συνταξιούχοι γιατροί, στην Αμερική όμως τους θέλουν, εκπαιδεύουν τους ειδικευόμενους, εκπαιδεύουν γιατρούς και είναι όλοι μια ομάδα", χωρίς τους παθογενείς εγχώριους διαχωρισμούς "εμείς οι Πανεπιστημιακοί" ή "εμείς του ΕΣΥ".
"Με κρατάει ζωντανό αυτό το πράγμα" - λέει ο κ.Χελιδόνης, ο οποίος έχει δωρίσει στο ΚΗΦΗ μέρος του ιατρικού εξοπλισμού του από το ιατρείο που διατηρούσε - όπως επισης έχει δωρίσει μέρος των βιβλίων του στο νοσοκομείο και σε νέους συναδέλφους του - κι εκεί λειτουργεί το "Κοινωνικό Ιατρείο" για τους ηλικιωμένους που εξυπηρετούνται από το Κέντρο, και όχι μόνο.
"Υπάρχουν γιατροί έξω που έχουν πάρει σύνταξη όπως εγώ και προσφέρονται" - λέει ο Μ.Χελιδόνης, περιγράφοντας τη συναισθηματική πληρότητα που του προσφέρει αυτό που κάνει. "Εγώ νιώθω πάρα πολύ ωραία που έρχομαι εδώ, διοτί δεν είναι μόνο οι ωφελούμενοι εδώ που βλέπω. Φέρνουν και συγγενείς, έρχονται και από άλλα χωριά" - αναφέρει. Όσο για ανταμοιβή; Ηθική και μόνο και τον υπερκαλύπτει: "Και μόνο η ευγνωμοσύνη που βλέπω στα μάτια τους μου δίνει δύναμη και με ευχαριστεί" - τονίζει.
Η πρωτοβουλία του αυτή συνάντησε μεγάλη αποδοχή από την τοπική κοινωνία αλλά και από τους συναδέλφους του γιατρούς. "Εισέπραξα αγάπη, κανένας δεν το είδε ως ανταγωνισμό" - αναφέρει.
Και παρά το ότι έχει διανύσει πολλά ... χιλιόμετρα στον ιατρικό στίβο, παραμένει μετριόφρων, μην θέλοντας να δώσει μεγάλες διαστάσεις στην πρωτοβουλία του. "Δεν πρωτοτυπώ, τα έζησα αυτά τα πράγματα στο εξωτερικό" - λέει, και διατυπώνει τη διαπίστωσή του για τις ελληνικές παθογένειες - και στη Δημόσια Υγεία - που, στην ουσία, "στέλνουν" τους νέους επιστήμονες στο εξωτερικό.
Γεννήθηκε μέσα στην Κατοχή, έζησε σε εποχές δύσκολες που ο κόσμος στερούνταν ακόμη και τα στοιχειώδη. Μέσα στο κλίμα της ευρύτερης οικονομικής δυσπραγίας, από τον πατέρα του, γιατρό και μάλιστα τον πρώτο Ωτορινολαρυγγολόγο στην Κρήτη, έλαβε ένα μάθημα ζωής που έμελε να τον συνοδεύει σε όλη την πορεία του.
Ένα περιστατικό που αδιαμφισβήτητα του έκανε εντύπωση και του έδωσε, με μια κίνηση, να συνειδητοποιήσει ... τί είναι σημαντικό στη ζωή.
"Γιατρός ο πατέρας μου, ΩΡΛ, ο πρώτος της Κρήτης. Πέρασε δύσκολες στιγμές. Τον καλούσαν για ασθενή, που π.χ. αιμορραγούσε σε κάποιο χωριό. Τον έπαιρναν με αυτοκίνητο μέχρι ένα σημείο, μετά ερχόταν το άλογο ή το γαϊδούρι και τον πήγαινε στο χωριό για να δει τον ασθενή και μετά τον γύριζαν πίσω" - περιγράφει την καθημερινότητα ενός επιστήμονα της εποχής, που έσπευδε όπου τον χρειάζονταν, βάζοντας πάνω από όλα την ανθρώπινη ζωή.
"Ο κόσμος ήταν φτωχός μετά την Κατοχή. Έρχονταν οι ασθενείς, τους έβλεπε ο πατέρας μου και κατόπιν του ζητούσαν να "τα γράψει". Είχε ένα τετράδιο και σημείωνε. Θυμάμαι ήταν χειμώνας και καθόμασταν γύρω από τη σόμπα και μου λέει: Τελειώσαν τα ξύλα. Για φέρε μου ένα τετράδιο που έχω εκεί για να ζεσταθούμε. Πήρε το τετράδιο, το έριξε μέσα στη φωτιά... πάει! Μα τα ξεχνάς αυτά τα πράγματα;" - διηγείται και φτάνοντας στο σήμερα, σε μια επίσης δύσκολη, οικονομικά και όχι μόνο, εποχή, εξηγεί γιατί ο γιατρός ... δεν μπορεί να γίνει πλούσιος!
"Ο κόσμος δεν έχει χρήματα. Δεν μπορείς να ζητάς από τον άλλο για να τον χειρουργήσεις. Δεν μπορείς!" - αναφέρει και εξηγεί πως ο γιατρός πρέπει να απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους, είτε έχουν χρήματα είτε όχι, και να μην τον καθορίζει η υλική ανταμοιβή. "Ο γιατρός πρέπει να βγάζει τόσα, ώστε αυτός και η οικογένειά του να ζουν αξιοπρεπώς. Αν δεις γιατρό να έχει κάνει μεγάλη περιουσία, κάτι δεν πήγε καλά" - λέει, μεταφέροντας τα διδάγματα του Ιπποκράτη.
Κι αν σήμερα κάποιοι έχουν βάλει στο συρτάρι αυτό τον όρκο, ο κ.Χελιδόνης δεν πτοείται. Δεν σπεύδει να υπερασπιστεί τον κλάδο του γιατί όπως λέει κι ο ίδιος "πάντα υπήρχε μία μερίδα τέτοιων γιατρών και όχι μόνο εδώ!"
Ο Μ.Χελιδόνης που φαίνεται να απεχθάνεται τους τίτλους και τις μεγαλοστομίες, εστιάζει στην ουσία. "Τα νοσοκομεία μας, σε όλη την Ελλάδα, πρέπει να ανοίξουν τις πόρτες τους στους συνταξιούχους γιατρούς. Καθημερινά βλέπετε ανακοινώσεις για την υποστελέχωση, για τη μετανάστευση των γιατρών. Πρέπει να αξιοποιηθούν εθελοντές συνταξιούχοι - ανεξαρτήτως επαγγέλματος" - αναφέρει κι εξηγεί ότι σε όλους τους κλάδους υπάρχουν άνθρωποι με γνώσεις και εμπειρία που έχουν τη διάθεση να προσφέρουν. "Φέρτε τους κοντά!" - καλεί ... κάθε υπεύθυνο, ο γνωστός γιατρός.
