Της Κατερίνας Μυλωνά
Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα θα μπορούσαν να είναι… δύο ιππόκαμποι! Ο έρωτας δεν είναι αποκλειστικό συναίσθημα των ανθρώπων, όπως απέδειξε με τον πλέον συγκινητικό τρόπο ο κύκνος από την Κρήτη που σχεδόν έναν χρόνο μετά ακόμα θρηνεί το ταίρι του.
Ο διευθυντής του Ενυδρείου Κρήτης, Δρ. Ιωάννης Παπαδάκης, και η Δρ. Χρύσα Δόξα εξηγούν στο Cretalive πως δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τόσο τους όρους «έρωτας» και «αγάπη» αλλά σίγουρα υπάρχει φροντίδα και δοτικότητα. Όπως αναφέρουν, στη θάλασσα, όπως και την ξηρά, ένα από τα πρότυπα αναπαραγωγής που συναντάμε είναι και η μονογαμία. Σε κάποια είδη το αρσενικό ζευγαρώνει με ένα μόνο θηλυκό, όπως και το θηλυκό ζευγαρώνει μόνο μαζί του, είτε για μία αναπαραγωγική περίοδο είτε για περισσότερο. Και οι δύο γονείς μπορεί να παραιτηθούν με επιλογή τους από άλλες ευκαιρίες ζευγαρώματος ή ένας γονέας μπορεί να επιβάλει την μονογαμία, απομακρύνοντας άλλους πιθανούς συντρόφους. Στην περίπτωση της μονογαμίας συχνά και οι δύο γονείς συνεργάζονται για την φροντίδα των αβγών και των απογόνων.
Έρωτας στις δεξαμενές του Ενυδρείου Κρήτης!
Υπάρχουν πολλά είδη ψαριών που ζευγαρώνουν για μια ζωή, όπως οι ιππόκαμποι. Την ιδιαίτερη συμπεριφορά που παρουσιάζουν τα αρσενικά άτομα του ιππόκαμπου, να κολυμπούν στο βυθό με χάρη για να προσελκύσουν το θηλυκό που θα γίνει η σύντροφός τους, την έχουν παρατηρήσει οι επιστήμονες και στο Ενυδρείο Κρήτης. Στη συνέχεια, το αρσενικό αγκαλιάζει το θηλυκό άτομο και ενωμένα χορεύουν κυκλικά προς τα πάνω. Το θηλυκό άτομο μεταφέρει τα γονιμοποιημένα αυγά σε ένα σάκο, στην βάση της ουράς του αρσενικού, όπου τα κυοφορεί.
Μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος, φαίνεται να έχουν ορκιστεί και τα ψάρια κλόουν, τα οποία σχηματίζουν ζευγάρια που μένουν για πάντα μαζί, επιλέγοντας για σπίτι τους μια ανεμώνη. Μόνο αν ένα από τα δύο άτομα αποβιώσει το άλλο θα βρει καινούργιο ταίρι.
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η επιλογή της μονογαμίας, η οποία στοχεύει στην απόκτηση περισσότερων και καλύτερων απογόνων, επηρεάζεται και σχετίζεται με βιολογικούς και οικολογικούς παράγοντες.
Εκτός όμως από την σχέση που δημιουργείται ανάμεσα σε ζευγάρια, έχουν παρατηρήσει τη δημιουργία «φιλικών» δεσμών μεταξύ ατόμων είτε του ίδιου είδους είτε διαφορετικών ειδών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μιας ομάδας τριών μυλοκοπίων που μεταφέρθηκαν από μια μικρότερη δεξαμενή στην δεξαμενή με τους καρχαρίες, και παρά την παρουσία δεκάδων άλλων μυλοκοπίων αυτά παραμένουν μαζί. Παλαιότερα, στο Ενυδρείο υπήρχε ένα μοναχικό μαγιάτικο που κολυμπούσε πάντα παρέα με έναν ροφό και δεν ακολουθούσε ποτέ το κοπάδι των άλλων μαγιάτικων.
Μια από τις πιο όμορφες «φιλίες» είναι αυτή που έχει σφυρηλατηθεί όλα αυτά τα χρόνια ανάμεσα σε πολλά από τα ζώα που φιλοξενούνται στο Ενυδρείο Κρήτης και το προσωπικό που τα φροντίζει. Πολλά από αυτά έχουν μάθει να τρώνε από τα χέρια τους και τρέχουν να τους συναντήσουν. Ένα μπαλονόψαρο τους έριχνε νερό για να τους τραβήξει την προσοχή, ένα μυλοκόπι καθόταν και το χάιδευαν κυριολεκτικά σαν κατοικίδιο. Κάποια από τα είδη που υπάρχουν στα ενυδρεία μας αναγνωρίζουν το προσωπικό ανάμεσα σε δεκάδες άλλους επισκέπτες και ακολουθούν την πορεία τους μπροστά από τις δεξαμενές.
Ίσως και πιο έντονα από ό,τι στον άνθρωπο
Ο ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, χρόνια διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Δρ. Μωυσής Μυλωνάς, αναφέρει πως έχουν καταγραφεί συναισθήματα, όπως χαρά και λύπη στα πρωτεύοντα, τους πιθήκους, χιμπατζήδες, ουρακοτάγκους, που είναι κοντά σε εμάς.
Οι τελευταίες έρευνες έχουν δείξει πως και τα σκυλιά (κάτι που ήδη γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες τους) έχουν αντίστοιχα συναισθήματα.
Γενικότερα, στα θηλαστικά είναι ανεπτυγμένο σε μεγάλο βαθμό το συναίσθημα.
Στα πουλιά, όπως στην περίπτωση του γυπαετού και της Κρήτης, βλέπουμε ότι τα ζευγάρια παραμένουν συνδεδεμένα, αν το ένα χαθεί, τότε το άλλο δε ζευγαρώνει ξανά ή το κάνει μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο κ. Μυλωνάς εξηγεί πως είναι θέμα μνήμης, επειδή η μνήμη σιγά- σιγά χάνεται, τότε εξασθενεί και το συναίσθημα.
Στα ασπόνδυλα δε συναντάμε κάτι αντίστοιχο. Δηλαδή, η διάσημη φωτογραφία με τα σαλιγκάρια που αγκαλιάζονται δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα…
Παρόλα αυτά, έχουν την αίσθηση του σπιτιού, αναζητούν τη θαλπωρή στα ίδια μέρα, το λεγόμενο “homing”, όταν τα σαλιγκάρια πέφτουν σε νάρκη αναζητούν την ίδια πέτρα για να το κάνουν, είναι θέμα ασφάλειας.
Τα συναισθήματα είναι αποτέλεσμα εκκρίσεων ορμονών και σχετίζονται με το νευρικό σύστημα, όσο πιο πολύπλοκο είναι τόσο πιο έντονο και το συναίσθημα.
Ο κ. Μυλωνάς αναφέρει πως και τα κητώδη εκδηλώνουν ανάλογα συναισθήματα, όπως τα δελφίνια και οι φάλαινες. Ακόμα, έχουμε δει δελφίνι να συνδέεται και με έναν άνθρωπο.
«Υπάρχουν επιστήμονες που υποστηρίζουν πως τα συναισθήματα που έχουν αυτά τα ζώα είναι πιο ισχυρά από ό,τι στον άνθρωπο», αναφέρει ο κ. Μυλωνάς.
Διαβάστε επίσης:
H ιστορία αγάπης με το τραγικό τέλος πίσω από τον θλιμμένο κρητικό «μετανάστη» της λίμνης
Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη.
