Το "πρωτάκι" στο ... Μεγάλο Σχολείο: Όσα χρειάζεται να ξέρει ένας γονιός

Η έναρξη της Α΄ Δημοτικού είναι ένα ορόσημο που συνοδεύεται από έντονες αλλαγές – τόσο για το παιδί όσο και για την οικογένεια. Από τη χαλαρή, προστατευτική αγκαλιά του νηπιαγωγείου, το παιδί περνά σε ένα νέο πλαίσιο με κανόνες, απαιτήσεις και διαφορετική καθημερινότητα. Η προσαρμογή σε αυτό το νέο σχολικό περιβάλλον δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση· συχνά συνοδεύεται από συναισθηματικές, κοινωνικές και μαθησιακές προκλήσεις. Ο επιστημονικά υπεύθυνος των Dyslexia Centers Ηρακλείου, Γιάννης Χατζηανέστης, μιλώντας στο Cretalive, αναδεικνύει τη σημασία της υποστήριξης από γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς, ώστε κάθε παιδί να έχει μια θετική και ομαλή σχολική αρχή.

Image

Προσαρμογή στο νέο σχολικό περιβάλλον

Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό είναι ίσως το πρώτο μεγάλο «σκαλοπάτι» στη ζωή ενός παιδιού. Στο νηπιαγωγείο κυριαρχεί το αυθόρμητο παιχνίδι, η ευελιξία και η λιγότερη τυπικότητα. Στο δημοτικό, το παιδί συναντά ένα περιβάλλον με σταθερό πρόγραμμα, σαφείς κανόνες και περισσότερες απαιτήσεις: καλείται να καθίσει στο θρανίο για περισσότερη ώρα, να ακολουθεί οδηγίες και να λειτουργεί πιο αυτόνομα.

"Σε συναισθηματικό επίπεδο, αυτή η αλλαγή μπορεί να γεννήσει ανάμεικτα συναισθήματα: χαρά και υπερηφάνεια γιατί «μεγάλωσε» και μπαίνει στο μεγάλο σχολείο, αλλά και άγχος ή ανασφάλεια απέναντι στο άγνωστο. Σε γνωστικό επίπεδο, ανοίγει μπροστά του ο κόσμος της ανάγνωσης, της γραφής και των πρώτων μαθηματικών. Αυτό απαιτεί συγκέντρωση, επιμονή και οργάνωση — δεξιότητες που δεν είναι εξίσου ανεπτυγμένες σε όλα τα παιδιά" - αναφέρει ο κ.Χατζηανέστης. Για τον λόγο αυτό χρειάζεται χρόνος, κατανόηση και ενίσχυση από γονείς και εκπαιδευτικούς.

Σημαντικό ρόλο μπορούν να παίξουν και τα κέντρα ειδικής αγωγής, τόσο προπαρασκευαστικά - πριν την έναρξη του σχολείου - όσο και στη συνέχεια, ειδικά όταν παρατηρούνται ελλείμματα ή δυσκολίες στη μάθηση και την προσαρμογή.

Άγχος αποχωρισμού και συναισθηματικές προκλήσεις

Το άγχος αποχωρισμού είναι κάτι φυσιολογικό και συνηθισμένο στα πρωτάκια. Συνήθως εμφανίζεται το πρωί, στην πόρτα του σχολείου: δάκρυα, σφιχτές αγκαλιές, επιθυμία να μείνουν στο σπίτι. Κάποια παιδιά εκδηλώνουν το άγχος με σωματικά συμπτώματα (π.χ. πονάκι στο στομάχι ή πονοκέφαλο), ενώ άλλα μπορεί να αντιδρούν με θυμό ή αρνητισμό.

"Οι γονείς αναγνωρίζουν ότι το παιδί δυσκολεύεται όταν βλέπουν την ίδια εικόνα καθημερινά: υπερβολική εξάρτηση από τον γονιό ή συχνή αναφορά σε φόβους ότι θα μείνει μόνο του" - σημειώνει ο επιστημονικά υπεύθυνος των Dyslexia Centers Ηρακλείου και εξηγεί τί μπορεί να βοηθήσει:

• Σταθερή πρωινή ρουτίνα: το παιδί ξέρει τι να περιμένει κάθε μέρα.
• Σύντομος αποχαιρετισμός: μια αγκαλιά, ένα φιλί, ένα χαμόγελο. Όσο τραβάει η στιγμή, τόσο δυσκολεύεται να αποχωριστεί.
• Θετικά λόγια και ενθάρρυνση: υπενθυμίζουμε στο παιδί ότι τα καταφέρνει, ότι είναι ικανό και ότι το σχολείο είναι χώρος χαράς και γνώσης. Εμπλουτίζουμε την καθημερινότητά του με θετικά ερεθίσματα.
• Συνεργασία με τη δασκάλα: οι εκπαιδευτικοί έχουν την εμπειρία να στηρίξουν το παιδί και χρειάζονται ενημέρωση για τυχόν ιδιαιτερότητες ή διαγνώσεις (π.χ. μαθησιακές δυσκολίες, ΔΕΠΥ). Ένα εξειδικευμένο κέντρο μπορεί να καθοδηγήσει γονείς και εκπαιδευτικούς, ώστε να προσαρμόσουν τη διδασκαλία στις ανάγκες κάθε παιδιού.

Image

Κοινωνική προσαρμογή

Η κοινωνική ζωή στο σχολείο είναι ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια της Α΄ Δημοτικού. Κάποια παιδιά νιώθουν ντροπή ή διστάζουν να κάνουν φίλους, ενώ άλλα μπορεί να μπλέκονται σε καυγάδες ή να ζηλεύουν. "Οι φιλίες όμως είναι καθοριστικές: μέσα από αυτές το παιδί νιώθει ότι ανήκει, καλλιεργεί αυτοπεποίθηση και αναπτύσσει τις πρώτες κοινωνικές δεξιότητες" - υπογραμμίζει ο Γ.Χατζηανέστης, εξηγώντας ότι "το σχολείο βοηθάει όταν καλλιεργεί ομαδικότητα και συνεργασία. Στο σπίτι, οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν την κοινωνικότητα μέσα από παιχνίδι σε πάρκα, καλέσματα φίλων ή κοινές δραστηριότητες".

Το σημαντικό - τονίσει ο ίδιος - είναι να επιβραβεύουμε κάθε μικρό βήμα κοινωνικής επαφής χωρίς πίεση. Δεν χρειάζεται να πούμε «πήγαινε μίλα σε αυτόν», αλλά μπορούμε να ενθαρρύνουμε τις αυθόρμητες πρωτοβουλίες του παιδιού, αφήνοντάς το να βρει τον δικό του ρυθμό.

Μαθησιακές προκλήσεις & ο ρόλος των γονιών

Η πρώτη δημοτικού είναι και η πρώτη σοβαρή επαφή του παιδιού με τη μελέτη. Η ανάγνωση, η γραφή και οι πράξεις είναι απαιτητικές για την ηλικία τους και συχνά συνοδεύονται από δυσκολίες συγκέντρωσης ή απογοήτευση.

Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο: "χρειάζεται στήριξη χωρίς πίεση. Συχνά, από άγχος, οι ίδιοι δημιουργούν «άγχος επίδοσης» με συγκρίσεις («δες ο Γιωργάκης πόσο γρήγορα διαβάζει») ή με έμφαση μόνο στο αποτέλεσμα («πόσα λάθη έκανες;»). Έτσι όμως το παιδί απομακρύνεται από τη χαρά της μάθησης" - αναφέρει ο κ.Χατζηανέστης.

Χρήσιμες στρατηγικές:
   • Εστιάζουμε στην προσπάθεια και την πρόοδο, όχι μόνο στο αποτέλεσμα.
   • Χωρίζουμε τη μελέτη σε μικρά κομμάτια με διαλείμματα, ιδιαίτερα για παιδιά με ΔΕΠΥ ή μαθησιακές δυσκολίες.
   • Διατηρούμε θετική στάση: η μάθηση είναι ταξίδι, όχι αγώνας δρόμου.

Όπως τονίζει ο επιστημονικά υπεύθυνος των Dyslexia Centers, "η πρώτη χρονιά είναι περίοδος εξοικείωσης, όχι «μάχη για βαθμούς». Η τακτική επικοινωνία γονιών – δασκάλων δίνει στο παιδί αίσθημα ασφάλειας και συνέχειας. Ένα κέντρο ειδικής αγωγής με διεπιστημονική ομάδα μπορεί να ενισχύσει αυτή τη συνεργασία και να προτείνει αποτελεσματικές μεθόδους μάθησης".

Image

Ανίχνευση και υποστήριξη δυσκολιών

Κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης και μάθησης. Το γεγονός ότι κάποιο παιδί αργεί λίγο παραπάνω δεν σημαίνει απαραίτητα μαθησιακή δυσκολία. Υπάρχουν όμως ενδείξεις που δεν πρέπει να αγνοηθούν: συνεχής άρνηση να πάει σχολείο, αδυναμία να παρακολουθήσει το μάθημα, καθημερινή απογοήτευση που επηρεάζει την αυτοεκτίμησή του.

"Σε αυτές τις περιπτώσεις, η παρέμβαση ενός ειδικού μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά. Μέσα από εξατομικευμένα προγράμματα λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ειδικής διαπαιδαγώγησης και συμβουλευτικής, το παιδί αποκτά εργαλεία, ενισχύει την αυτοπεποίθησή του και βλέπει το σχολείο πιο θετικά" - λέει ο Γιάννης Χατζηανέστης, ενώ απευθυνόμενος στους γονείς αναγνωρίζει ότι "είναι απόλυτα φυσιολογικό να ανησυχούν: «θα τα καταφέρει;», «θα προσαρμοστεί;»". Ωστόσο όπως αναφέρει καθησυχαστικά "η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά είναι πιο δυνατά και ευέλικτα απ’ όσο φανταζόμαστε. Με την κατάλληλη υποστήριξη ξεπερνούν τις δυσκολίες και προοδεύουν".

Το πιο σημαντικό που μπορούν να προσφέρουν οι γονείς είναι αγάπη, σταθερότητα και θετική στάση. Όχι υπερβολικές απαιτήσεις, όχι άγχος για επιδόσεις και, κυρίως, όχι συγκρίσεις.

"Ας κάνουμε το σχολείο μια εμπειρία χαράς και όχι πίεσης. Έχουμε πετύχει τον μεγαλύτερο στόχο όταν το παιδί πηγαίνει στο σχολείο χαμογελώντας" - σημειώνει εμφατικά ο ίδιος!

"Κι αν παρατηρήσω δυσκολίες;"

"Αν οι γονείς παρατηρήσουν παρατεταμένες δυσκολίες στις επιδόσεις, στη συμπεριφορά, στην κοινωνική ένταξη ή στην ανάπτυξη του λόγου, μπορούν να απευθυνθούν στα κέντρα μας για μια δωρεάν αξιολόγηση. Η συνέχεια της παρέμβασης καλύπτεται 100% από τα ασφαλιστικά ταμεία" - καταλήγει ο κ.Χατζηανέστης.

Τα Dyslexia Centers - Pavlidis Method λειτουργούν σε δύο σημεία στο Ηράκλειο:
📍 Κεντρικό Κέντρο: Νταλιάνη 32, Όαση – τηλ. 2810 242423
📍 Υποκατάστημα: Λεωνίδου, Πατέλες – τηλ. 2810 210061