Επιχειρήσαμε σε προηγούμενη αρθρογραφία μας να προσεγγίσουμε θέματα που σχετίζονται με την απόκτηση ίδιων μετοχών από την ΑΕ. Διαπιστώσαμε, εκεί, την αδυναμία της πρωτότυπης κτήσης τους και το, υπό προϋποθέσεις, ανεκτό της παράγωγης. Ασχοληθήκαμε επίσης με το, καταρχήν, μη επιτρεπτό της παροχής πιστώσεως σε τρίτους από την ΑΕ για την απόκτηση ίδιων μετοχών. Τι συμβαίνει όμως όταν επιχειρείται η, μέσω τρίτων, καταστρατήγηση της συγκεκριμένης απαγόρευσης απόκτησης ίδιων μετοχών;
Περιεχόμενο Απαγόρευσης
Απαγορεύεται: (α) η σύσταση ενεχύρου για εξασφάλιση απαιτήσεων υπέρ της ΑΕ επί μετοχών της ή μητρικής της εταιρείας και (β) η έμμεση απόκτηση ίδιων μετοχών μίας ΑΕ μέσω θυγατρικής της.
Η Απαγόρευση Σύστασης Ενεχύρου
Απαγορεύεται στην ΑΕ να λαμβάνει δικές της μετοχές καθώς και μετοχές μητρικής της εταιρείας ως ενέχυρο για την εξασφάλιση απαιτήσεών της, δανείων ή πιστώσεων που παρέχει. Επιτρεπτή, εντούτοις, η σύσταση ενεχύρου για την εξασφάλιση δανειακών απαιτήσεων εκ μέρους πιστωτικών και χρηματοδοτικών ιδρυμάτων. Η ενεχύραση, επίσης, μετοχών της μητρικής εταιρείας εκ μέρους της θυγατρικής της όταν, κατ’ εξαίρεση και υπό προϋποθέσεις, επιτρέπεται η απόκτηση ίδιων μετοχών.
Σε περίπτωση σύστασης ενεχύρου κατά παράβαση της ανωτέρω απαγόρευσης εκείνη μεν είναι απόλυτα άκυρη, τα δε μέλη του ΔΣ ευθύνονται, προσωπικά, σε ποινικό και αστικό επίπεδο.
Εφόσον η σύσταση ενεχύρου είναι, κατ’ εξαίρεση, νόμιμη αναστέλλεται το δικαίωμα παράστασης στη ΓΣ των ενεχυρασμένων μετοχών αλλά και το δικαίωμα ψήφου εφόσον ασκείται από την ενεχυρούχο δανείστρια. Δεν συνυπολογίζονται, επίσης, στον σχηματισμό απαρτίας.
Η Κτήση Μετοχών Από Ελεγχόμενη Εταιρεία
Είναι απαγορευμένη η ανάληψη, απόκτηση ή κατοχή μετοχών ΑΕ από (άμεσα ή έμμεσα), ελεγχόμενη εταιρεία, έστω και δια έμμεσου αντιπροσώπου.
Στην απαγόρευση εμπίμπτουν οι εταιρείες με σχέση μητρικής-θυγατρικής και οι «εγγονές» εταιρείες (:θυγατρικές θυγατρικής) της ΑΕ. Η ελεγχόμενη εταιρεία πρέπει να είναι κεφαλαιουχική (: ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ, ΕΕ κατά μετοχές) ή αντίστοιχης μορφής-όταν εδρεύει σε χώρα εκτός ΕΕ.
Η εξομοίωση της κτήσης μετοχών από την εξαρτημένη/ελεγχόμενη εταιρεία με την κτήση μετοχών από την ίδια την ΑΕ αφορά στην ανάληψη με πρωτότυπη κτήση ή παράγωγο τρόπο μετοχών της κυρίαρχης/μητρικής εταιρείας. Επίσης, στην κατοχή/άμεση εξουσίαση των μετοχών της κυρίαρχης/μητρικής στο πλαίσιο λ.χ. επικαρπίας ή πληρεξουσιότητας.
Kτήσεις μετοχών μητρικής από ελεγχόμενή της εταιρεία είναι, υπό προϋποθέσεις και κατ’ εξαίρεση, επιτρεπτές-ιδίως στις περιπτώσεις που επιτρέπεται η απόκτηση ιδίων μετοχών από την ΑΕ.
Απόκτηση μετοχών κατά παράβαση των ανωτέρω ισοδυναμεί με απόκτηση ιδίων μετοχών˙ επέρχονται οι αντίστοιχες συνέπειες. Συνοπτικά: αναστολή των δικαιωμάτων παράστασης και ψήφου στη ΓΣ˙ οι επίμαχες μετοχές δεν συνυπολογίζονται στο σχηματισμό απαρτίας.
Τα ζητήματα ευθύνης των μελών του ΔΣ ρυθμίζονται κατ’ αντιστοιχία με όσα ανωτέρω αναφέρθηκαν σχετικά με τη σύσταση ενεχύρου.
Η απόκτηση ιδίων μετοχών είναι, κατ’ αρχάς, απαγορευμένη για την ΑΕ. Προσπάθεια ενδεχόμενης καταστρατήγησης της συγκεκριμένης απαγόρευσης, μέσω τρίτων ή μέσω ενεχύρασης, θα αποβεί ατελέσφορη-εκτός κι αν κάποιος κινηθεί στα όρια του νόμου (ή εκτός αυτών). Εξαιρέσεις λογικές, εντούτοις, υφίστανται και, εν πολλοίς, χρηστικές.
Οι μετοχές, όμως, παραμένουν, συχνά, ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο. Και ως τέτοιο μας απασχολούν, ενίοτε, θέματα/προβλήματα οικεία σε αντίστοιχα περιουσιακά στοιχεία: συγκυριότητα, επικαρπία, ενέχυρο. Περί αυτών, αλλά και περί της διαχείρισής τους, σε επόμενη αρθρογραφία μας.-
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή
