Παρακολουθήσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον στις 29/5/2021 την παρουσίαση του χρονοδιαγράμματος σχεδιασμού και κατασκευής του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (BOAK), παρουσία του πρωθυπουργού στο ΚΑΜ στα Χανιά. Όμως η εν λόγω παρουσίαση δημιούργησε ερωτήματα και προβληματισμούς. Συγκεκριμένα για τους νομούς Χανίων Ρεθύμνης και Ηρακλείου η παρουσίαση είχε 5 άξονες: Μήκος οδικού άξονα, Τεχνικά έργα(πλην του τμήματος Κίσσαμος-Χανιά) Λειτουργικά χαρακτηριστικά, Εκτιμώμενο κόστος και Πόροι υλοποίησης.
Αντίθετα για το Λασίθι και συγκεκριμένα για το τμήμα Άγιος Νικόλαος-Σητεία δεν γίνεται καμία αναφορά όσον αφορά τα λειτουργικά χαρακτηριστικά, τους πόρους υλοποίησης και τα τεχνικά έργα.
Όσο δε για το εκτιμώμενο κόστος, αναφέρεται μόνο στα τμήματα Καλό χωριό-Γέφυρα Φρουζή και Γέφυρα Φρουζή-Παράκαμψη Παχειάς Άμμου μήκους 11 χλμ και κόστους 120 εκ. ευρώ χωρίς καμία αναφορά στους πόρους υλοποίησης.
Η αναφορά κλείνει με τη φράση: "Το υπόλοιπο τμήμα (Άγ. Νικόλαος – Καλό Χωριό) συνολικού μήκους ~50 χλμ.
μελετάται για να μπορέσει να ολοκληρωθεί ο ΒΟΑΚ ως ενιαίο έργο".
Προφανώς και το τμήμα Άγιος Νικόλαος-Καλό Χωριό δεν είναι 50 χλμ(Το υφιστάμενο οδικό δίκτυο Άγιος Νικόλαος-Σητεία είναι περίπου 65χλμ).
Δε γίνεται καμία απολύτως αναφορά στο τμήμα Καβούσι-Αυχήν Αγκαθιάς το οποίο είναι 21 χλμ, έχει χαρακτηριστεί ως "το πιο δύσκολο τμήμα του ΒΟΑΚ" λόγω του αναγλύφου της περιοχής.
Σας παραθέτω απόσπασμα από την 21/2/2020 σχετική επιστολή του ΤΕΕ-ΤΑΚ:
"Σήμερα στον ΒΟΑΚ της Ανατολικής Κρήτης, από την Νεάπολη έως την Σητεία εκπονούνται μελέτες συνολικού μήκους περί τα 46 km με προεκτιμ. αμοιβές περί τα 7 εκατ. € και κόστος κατασκευής των αντίστοιχων έργων περί τα 450 εκατ. €. Από αυτά τα 46 km τα 25 Km (Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος & Καλό Χωριό – Παχειά Άμμος -
Καβούσι) έχουν ήδη Α.Ε.Π.Ο., δηλ. περιβαλλοντικούς όρους και μελετητικά βρίσκονται στο στάδιο του κατασκευαστικού σχεδιασμού, δηλ. στην εκπόνηση της οριστικής μελέτης, ενώ για τα υπόλοιπα 21 Km (Καβούσι – Αυχήν Αγκαθιάς) έχει
ολοκληρωθεί η διαδικασία της περιβαλλοντικής διαβούλευσης και είναι στο στάδιο
έκδοσης της Α.Ε.Π.Ο."
Σε αυτό το σημείο προσθέτω ότι στο διάστημα που μεσολάβησε, το τμήμα Καβούσι-Αυχήν Αγκαθιάς έλαβε Α.Ε.Π.Ο. Οι ασυμφωνίες στους προϋπολογισμούς και η ασάφεια σε ότι αφορά το τμήμα Άγιος Νικόλαος-Σητεία μας κάνει εύλογα να αναρωτηθούμε εαν το τμήμα Καβούσι-Αυχήν Αγκαθιάς είναι εκτός σχεδιασμού του ΒΟΑΚ.
Τέλος, με δεδομένο ότι ένας από τους βασικούς στόχους του ΒΟΑΚ είναι να συνδέσει τις κύριες πύλες εισόδου/ εξόδου του νησιού, επισημαίνουμε ότι εκτός από τα Χανιά που αποτελούν πύλη εισόδου/εξόδου στο Δυτικό τμήμα του νησιού και το Ηράκλειο στο κεντρικό τμήμα του νησιού, η Σητεία με αυτή την οδική σύνδεση και σε συνδυασμό με τις υποδομές της (ένα από τα πιο σύγχρονα περιφερειακά αεροδρόμια και ένα λιμάνι που διαρκώς αναβαθμίζεται) έχει όλες τις προϋποθέσεις για να αποτελέσει την πύλη εισόδου στο Ανατολικό τμήμα του νησιού.
Καμία αναφορά για το «πιο δύσκολο κομμάτι του ΒΟΑΚ»
Χάθηκε στα ψιλά γράμματα το τμήμα Καβούσι-Αυχήν Αγκαθιάς το πιο νευραλγικό τμήμα του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης.
Το τμήμα Καβούσι-Χαμέζι, το έργο που χρόνια τώρα περιμένει η Ανατολική Κρήτη προκειμένου να σταματήσει η εσωτερική απομόνωση φαίνεται να στερείται ενδιαφέροντος και πολιτικής βούλησης.
Πρόκειται για το κομμάτι του ΒΟΑΚ το οποίο θα ενώσει οδικώς την ανατολική πύλη εισόδου- εξόδου του νησιού(λιμάνι Σητείας, αεροδρόμιο Σητείας, πύλη Σέγκεν) με την κεντρική και δυτική πύλη(Ηράκλειο και Χανιά). Το εν λόγω τμήμα, μήκους 21 χιλιομέτρων δε φάνηκε να απασχολεί και τόσο την ομάδα σχεδιασμού του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης.
Σε μια περιοχή γεωγραφικά απομονωμένη και συνάμα σε γεωγραφικά πλεονεκτική θέση όπως είναι ο Δήμος Σητείας το συγκεκριμένο έργο αποτελεί σημείο κλειδί για τα χρόνια που έρχονται. Τι ΔΕΝ θα γίνει λόγω μη κατασκευής του τμήματος Καβούσι Χαμέζι:
1) ΔΕΝ αξιοποιούνται οι υφιστάμενες υποδομές: Με τη μη δημιουργία του τμήματος Καβούσι Χαμέζι δεν ανοίγει ένας νέος δρόμος αξιοποίησης του αεροδρομίου Σητείας και του λιμανιού καθώς το κακής ποιότητας οδικό δίκτυο συνεχίζει να είναι αποτρεπτικός παράγοντας για κάποιον που θέλει να επισκεφτεί την Κρήτη είτε από αέρος είτε από θαλάσσης. Έτσι ένας επισκέπτης θα συνεχίσει να επιλέγει την άφιξη του στο νησί από 2 και όχι από 3 κύριες πύλες εισόδου. Αντίστοιχα πολίτες και εμπορεύματα δε θα έχουν ένα τρίτο διαμετακομιστικό κόμβο ως επιλογή, πιο θελκτικό λόγω της μείωσης των χρονο αποστάσεων και του κόστους μεταφοράς προϊόντων.
2) ΔΕΝ δημιουργούνται ουσιαστικές προοπτικές τουριστικής ανάπτυξης: Ο Δήμος Σητείας είναι μια περιοχή για την οποία έχει εκδηλωθεί έντονο τουριστικό ενδιαφέρον το οποίο όμως δεν μεταφράζεται σε ουσιαστικές επενδύσεις. Η έλλειψη αυτή του οδικού δικτύου είναι ένας από τους βασικότερους λόγους.
3) ΔΕΝ αναδεικνύεται το γεωπάρκο Σητείας: Ένας άγνωστος παράδεισος, ένα μνημείο της παγκόσμιας κληρονομιάς, αναγνωρισμένο από την UNESCO. Χωρίς την κατασκευή του τμήματος Καβούσι Χαμέζι η παρούσα οδική σύνδεση με την υπόλοιπη Κρήτη δεν θα βοηθήσει σημαντικά στην ανάδειξη του.
4) ΔΕΝ επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερη σύνδεση των νησιών του ΝΑ Αιγαίου με την Κρήτη: Απέχοντας μόλις 70 χιλιόμετρα από την Κάσο και 90 χιλιόμετρα από την Κάρπαθο, η ανατολική πύλη εισόδου του νησιού, χωρίς επαρκή οδική σύνδεση, δεν θα γνωρίσει άνθιση μετακινήσεων και σημαντική αύξηση των φόρτων ανθρώπων και εμπορευμάτων από και προς τα Δωδεκάνησα.
5) ΔΕΝ ευνοείται η αλλαγή του υγειονομικού χάρτη της ευρύτερης περιοχής: Χωρίς ασφαλές οδικό δίκτυο και μείωση των χρονο αποστάσεων η Σητεία δε μπορεί να εξυπηρετηθεί αποτελεσματικότερα από τις κεντρικές δομές υγείας του νησιού. Επίσης η έλλειψη αποτελεσματικής οδικής σύνδεσης δεν ευνοεί τη δημιουργία μιας δομής υγείας που θα εξυπηρετούσε την ανατολική Κρήτη και το νοτιοανατολικό Αιγαίο σε συνδυασμό με τις υποδομές του αεροδρομίου και του λιμανιού, κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο στις διακομιδές.
6) ΔΕΝ δημιουργείται μεγαλύτερο ενδιαφέρον επενδυτών: Χωρίς οδική σύνδεση πιο ασφαλή, και μειωμένες χρονοαποστάσεις δεν παύει η γεωγραφική απομόνωση της περιοχής και δεν γίνεται πιο δελεαστική επενδυτικά δημιουργώντας νέες προοπτικές ανάπτυξης στο ανατολικό άκρο της Κρήτης.
Νικόλαος Κ. Ραπάνης
Πολιτικός Μηχανικός
