Οι αμυγδαλές είναι ένα ζευγάρι μικρών οργάνων με ωοειδές σχήμα, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του λαιμού και ταλαιπωρεί τα περισσότερα παιδιά τουλάχιστον μία φορά πριν πάνε στο σχολείο.
Αποτελούνται από λεμφικό ιστό και είναι τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο ρόλος τους είναι να παγιδεύουν και να απομακρύνουν βακτήρια, ιούς και επιβλαβείς ουσίες που εισέρχονται στο σώμα μέσω του στόματος και της μύτης. Ωστόσο οι αμυγδαλές μπορεί να εκδηλώσουν πολλά προβλήματα.
Το πιο συχνό είναι η μόλυνσή τους από παθογόνους μικροοργανισμούς που οδηγεί στην αμυγδαλίτιδα.
Οι αμυγδαλές είναι γνωστές από αρχαιοτάτων χρόνων. Ένα από τα πρώτα ιατρικά κείμενα για την περιγραφή τους γράφτηκε από τον αρχαίο Έλληνα ιατρό Γαληνό, ο οποίος έζησε τον δεύτερο αιώνα μ.Χ.
Ο Γαληνός πίστευε ότι οι αμυγδαλές ήταν σημαντικές για την υγεία του σώματος. Στα κείμενά του έγραφε ότι θα μπορούσαν να φουσκώσουν και να διογκωθούν λόγω ποικίλων αιτιών, όπως μόλυνση, τραυματισμός και έκθεση στον κρύο αέρα.
Οξεία και χρόνια αμυγδαλίτιδα
Το πιο συχνό πρόβλημα που παρατηρείται στις αμυγδαλές είναι η αμυγδαλίτιδα. Εκδηλώνεται σε άτομα όλων των ηλικιών, αλλά είναι πιο συχνή στα παιδιά από ό,τι στους ενήλικες. Τα συμπτώματά της συμπεριλαμβάνουν:
- Πονόλαιμο
- Δυσκολία στην κατάποση
- Πυρετό
- Πρησμένους αδένες στον λαιμό
- Λευκωπή επικάλυψη στις αμυγδαλές
«Στις περισσότερες περιπτώσεις η αμυγδαλίτιδα προκαλείται από ιούς, αλλά μπορεί να προκληθεί από βακτήρια όπως ο στρεπτόκοκκος», επισημαίνει ο κ. Στυλιανός Μαγκανάρης, διευθυντής ωτορινολαρυγγολόγος στο Νοσοκομεί Metropolitan Hospital.
Η λοίμωξη στις αμυγδαλές μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Η πιο συχνή είναι η οξεία αμυγδαλίτιδα. Είναι μια οξεία κατάσταση, η οποία μπορεί να είναι ιογενής ή βακτηριακή. Τα συμπτώματά της εμφανίζονται συνήθως ξαφνικά και είναι έντονα. Εφ’ όσον οφείλεται σε βακτήρια, μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά. Η ιογενής οξεία αμυγδαλίτιδα συνήθως υποχωρεί μόνη της εντός μίας εβδομάδας.
Η χρόνια αμυγδαλίτιδα είναι η μακροχρόνια φλεγμονή στις αμυγδαλές, που μπορεί να προκαλέσει επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας αμυγδαλίτιδας. Προκαλείται συνήθως από βακτηριακές λοιμώξεις που δεν αντιμετωπίζονται ή δεν εξαλείφονται πλήρως με τα αντιβιοτικά. Μπορεί επίσης να προκληθεί από παράγοντες όπως:
- Το κάπνισμα
- Η ρύπανση
- Οι αλλεργίες
Τα συμπτώματα της χρόνιας αμυγδαλίτιδας είναι παρόμοια με εκείνα της οξείας, αλλά είναι λιγότερο σοβαρά. Μπορεί όμως να επιμείνουν επί αρκετές εβδομάδες ή μήνες. Η χρόνια αμυγδαλίτιδα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά. Μερικές φορές, όμως, απαιτείται χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών.
Οι πέτρες στις αμυγδαλές
Στις αμυγδαλές μπορεί να αναπτυχθούν λίθοι (πέτρες) που σχηματίζονται από νεκρά κύτταρα, βλέννα και βακτήρια. Τα υπολείμματα αυτά «παγιδεύονται» στις σχισμές των αμυγδαλών και ασβεστοποιούνται από άλατα ή άλλες ουσίες του σώματος.
Οι λίθοι έχουν λευκό ή κιτρινωπό χρώμα. Συνήθως είναι μικρού μεγέθους, σκληροί σχηματισμοί. Η αμυγδαλολιθίαση, όπως λέγεται η κατάσταση, μπορεί να προκαλέσει:
- Κακοσμία του στόματος
- Δυσκολία στην κατάποση
- Πόνο στο αυτί
Η υπερτροφία των αμυγδαλών
Οι αμυγδαλές μπορεί επίσης να παρουσιάσουν υπερτροφία, δηλαδή αύξηση του μεγέθους τους. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως:
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Ροχαλητό
- Υπνική άπνοια
Η υπερτροφία των αμυγδαλών εμφανίζεται συχνότερα στα παιδιά, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε ενήλικες. Οι θεραπευτικές επιλογές για την υπερτροφία των αμυγδαλών συμπεριλαμβάνουν φάρμακα όπως κορτικοστεροειδή και χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών (αμυγδαλεκτομή).
Οι ενδείξεις για αμυγδαλεκτομή
Οι αμυγδαλές συνήθως συνιστάται να αφαιρεθούν σε ασθενείς (παιδιά ή ενήλικες) οι οποίοι έχουν κάτι από τα παρακάτω:
- Υποτροπιάζουσα αμυγδαλίτιδα
- Υπερτροφικές αμυγδαλές που προκαλούν δυσκολία στην αναπνοή ή στην κατάποση
- Ιστορικό περιαμυγδαλικού αποστήματος
Οι αμυγδαλές αφαιρούνται επίσης χειρουργικά σε περιπτώσεις υποψίας κακοήθειας ή υποψίας προσβολής των νεφρών και της καρδιάς.
Η επέμβαση συνήθως εκτελείται υπό γενική αναισθησία. Συνίσταται στην αφαίρεση των αμυγδαλών δια μέσου της στοματικής κοιλότητας, χωρίς εξωτερικές τομές και ουλές. Η διάρκεια της επέμβασης είναι περίπου 30 λεπτά. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του την ίδια μέρα ή το επόμενο πρωί.
Η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί με διάφορες τεχνικές όπως:
- Κλασική αμυγδαλεκτομή: Η αφαίρεση των αμυγδαλών γίνεται με νυστέρι.
- Ηλεκτροκαυτηριαστική αμυγδαλεκτομή: Η αφαίρεση γίνεται με διαθερμία.
- Αμυγδαλεκτομή με λέιζερ: Η αφαίρεση γίνεται με τη χρήση λέιζερ.
- Αμυγδαλεκτομή coblation: Η αφαίρεση γίνεται με ελεγχόμενη ενέργεια ραδιοσυχνοτήτων.
Μετά την εγχείρηση
Μετά την αμυγδαλεκτομή, ο ιατρός μπορεί να συστήσει παυσίπονα και μια ειδική δίαιτα για μερικές ημέρες. Είναι επίσης σημαντικό για τον ασθενή να ξεκουράζεται και να αποφεύγει τις επίπονες δραστηριότητες για αρκετές ημέρες.
Έως ότου ολοκληρωθεί η ανάρρωση, ο ιατρός θα παρακολουθεί στενά τον ασθενή για να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχουν επιπλοκές.
«Οι αμυγδαλές μπορεί να είναι πηγή τόσο οξέων όσο και χρόνιων προβλημάτων για ενήλικες και, περισσότερο, για παιδιά. Ωστόσο, με την κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία, αυτά τα προβλήματα μπορούν συνήθως να αντιμετωπιστούν και να επιλυθούν αποτελεσματικά. Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα που σχετίζονται με τις αμυγδαλές σας, είναι σημαντικό να αναζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια, για να διασφαλίσετε ότι θα λάβετε την κατάλληλη φροντίδα», καταλήγει ο κ. Μαγκανάρης.
