Του Κώστα Α.Μπογδανίδη
Ήθελα καιρό να ζητήσω αυτή τη συγνώμη . Εν μέσω πολέμου, δύσκολων κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών καλό είναι να…αναστορούμαστε, να κάνουμε αυτοκριτική και να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Και με την ευκαιρία να αλλάξουμε και λίγο ατζέντα . Αφήνω, λοιπόν, λίγο την καθημερινότητα και θα πάω πίσω για να ζητήσω την ιστορική συγχώρεση από ένα πολιτικό , από ένα ηγέτη για τον οποίο είχα, χρόνια τώρα, τη χειρότερη άποψη. Ο «παπατζής». Έτσι αρκετοί αποκαλούσαν κοροϊδευτικά τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον «Γέρο της Δημοκρατίας» για να μην παρεξηγούμαστε.
Τόσα αρνητικά που είχα διαβάσει για εκείνον δεν μπορούσε να έχω καλύτερη γνώμη. Μπλέκανε τα πολιτικά του με τα προσωπικά του, τα οικογενειακά …τα πάντα αξιοποιούσαν και θόλωναν ορισμένοι ιστορικοί την εικόνα του για να τον παρουσιάσουν ως «παπατζή»…
Ομολογώ ότι άρχισα να…υποψιάζομαι ότι δεν ίσως είναι έτσι τα πράγματα όταν μεγαλώνοντας και προσέχοντας τη ρητορική δεινότητά του, τις ατάκες που έλεγε, τα όσα ήξερε για τη λογοτεχνία και την ποίηση-λέω δεν μπορεί αυτός να είναι τυχαίος! Πώς είναι δυνατόν ένας τόσο ευφυής άνθρωπος να είναι τόσο «αποκρουστικό» πρόσωπο;
Κι όμως έτσι τον περιέγραφαν. Πολιτικό εκκρεμές, καιροσκόπο, συμφεροντολόγο και πονηρούλη. Δημοκράτης, προοδευτικός, μορφωμένος και πάνω από όλα πατριώτης…πουθενά αυτά! Ήταν συνέπεια μιας καταγραφής που είχαν κάνει οι «αριστεροί» ιστορικοί, αλλά και οι δεξιοί απόγονοι του Ηροδότου. Οι μεν πρώτοι γιατί ήξεραν ότι ο «γέρος» ήταν σταθερά απέναντι, σφοδρός αντικομμουνιστής, μεγάλος πατριώτης και δεν είχε κρύψει ποτέ τις σκέψεις και τα συναισθήματά του για το τι επεδίωκε η υποκινούμενη από τη Μόσχα παράταξη στην Ελλάδα. Οι «απέναντι» πάλι δεν άντεχαν στην σκέψη ότι ο Παπανδρέου ήταν για 3 τουλάχιστον δεκαετίες το αντίπαλον δέος των δικών τους ηγετών- ορισμένοι τεράστιοι στο μέγεθος όπως ο Παπάγος ή Καραμανλής- εντάξει τον Κανελλόπουλο και τους άλλους τους είχε για…πρωινό.
Τα δικά τους πονήματα διαβάζαμε, με αυτά τα παραμύθια…μεγαλώσαμε και τελικά κατάφεραν να μας διαβρώσουν. Και θεωρούσαμε…στραβά…δείγματα γραφής ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου ξεκίνησε ως νέος βενιζελικός, έγινε προσωπικός συνεργάτης του Εθνάρχη, ήταν σταθερά μεγάλος πατριώτης και συνέβαλε -στο μέτρο του δυνατού- στην συμφιλίωση κατά τη διάρκεια και μετά τον Πόλεμο, αλλά και το να μην περιέλθει η Ελλάδα στο ανατολικό μπλοκ ξέροντας που οδηγούσε τη χώρα μια τέτοια προοπτική. Θεωρούσαμε…λάθος ότι για χάριν της πατρίδος θα συμμαχούσε και με το διάβολο- πήγε με τον Παπάγο- πως έβλεπε μπροστά ακόμη κι όταν έκανε λάθος χειρισμούς όπως στο Κυπριακό ή όταν ο γιος του Ανδρέας προσπαθούσε να τον παρασύρει (και το πέτυχε εν πολλοίς…) σε μια επικίνδυνη ατραπό. Αλλά και στον γιο του πήγε κόντρα ο «γέρος», τον προειδοποίησε ότι παίζει επικίνδυνα παιγνίδια. Δυστυχώς επιβεβαιώθηκε με τις ακροβασίες του Ανδρέα…Τον είπαν υπερβολικό για τον Ανένδοτο, αλλά είχε δίκιο. Βία και Νοθεία υπήρξε, παρακράτος είχαμε και αυτό προσπάθησε να ελέγξει. Του χρέωσαν και τη χούντα ναι το έκαναν κι αυτό οι…αποστάτες και οι ηθικοί αυτουργοί του πραξικοπήματος !
Η συμμετοχή του στο συνέδριο του Λιβάνου, η εναντίωσή του στις παράλογες απαιτήσεις ακραίων οργανώσεων, οι κινήσεις του ακόμη και τις δύσκολες στιγμές μετά την Απελευθέρωση έδειχναν έναν ηγέτη που έβλεπε μπροστά και σίγουρα είχε στο νου του το συμφέρον της χώρας. Έτσι πορευόταν, αυτή ήταν η πυξίδα του και παρά τα ανθρώπινα πάθη και τις αδυναμίες του ήταν προοδευτικός, πρακτικός και ουσιαστικός. Έμεινε λίγο στην αρχή κι έκανε έργο πραγματικό. Το απέδειξε όταν ως υπουργός Παιδείας το 1930-32 άλλαξε την εκπαίδευση (έγιναν τότε 3200 Σχολεία!) και ως πρωθυπουργός, (18 Φεβρουαρίου 1964 – 15 Ιουλίου 1965), ήταν εκείνος που καθιέρωσε τη δωρεάν πραγματική Παιδεία! Πόσα παιδιά δεν μπήκαν τότε στο Πανεπιστήμιο να σπουδάσουν ενώ…πριν δεν μπορούσαν να το ονειρευτούν καν!
Θα μπορούσα να γράψω πολλά, αλλά…εξομολόγηση είναι. Και προς Θεού η ιστορική…συγνώμη δεν έχει να κάνει με αγιοποίηση ή με άφεση όλων των αμαρτιών του ΓΠ. Αλλά αισθάνθηκα την υποχρέωση να πω ένα μεγάλο και καλό λόγο γι αυτόν που ενώ έμεινε τόσο λίγο στην εξουσία έκανε τόσα πολλά.
Ο Παπανδρέου για να τον…παραφράσω εδοξάσθη πολιτευόμενος και καταποντίστηκε κρινόμενος με κομματικό πάθος από τους αντιπάλους του.
Δημοσιεύθηκε στο ΣΤΙΓΜΑ της Πατρίδος
