Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (στις 5 Ιουνίου) έχουμε την υποχρέωση να συζητήσουμε επαρκώς και στα σοβαρά τις πολιτικές που (δεν) εφαρμόζουμε και σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος.
Η περιβαλλοντική ατζέντα αυτή είναι επίκαιρη εδώ και δεκαετίες.
Μάλιστα με το πέρασμα του χρόνου γίνεται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη δράσης, όμως για να είμαστε ειλικρινείς ακόμη και σήμερα φαντάζει εξωτική σε επίπεδο καθημερινότητας, δημοσίων πολιτικών και προτεραιοτήτων.
Ίσως η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαπενταετίας κατάστησε αυτές τις ανησυχίες δευτερεύουσας σημασίας μπροστά στην μεγάλη αναγκαιότητα επανόδου στην μεγέθυνση, στην οικονομική ανάπτυξη και στην καταναλωτική μας κανονικότητα.
Η παράθεση μερικών μόνο δεδομένων αποτυπώνει με πολύ ξεκάθαρο τρόπο ότι παίζουμε ίσως στις καθυστερήσεις ενός αγώνα που αν ηττηθούμε δεν θα υπάρξει επαναληπτικός.
Βαδίζουμε ως ανθρωπότητα με μια πρωτόγνωρη απερισκεψία σε μια κατεύθυνση και ένα σημείο καμπής πέρα από το οποίο δεν θα υπάρχει επιστροφή.
Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός ανακοίνωσε ότι η προσεχής 5ετία θα είναι η θερμότερη που έχει καταγραφεί. Ακόμη και αν αύριο με έναν μαγικό τρόπο σταματούσε και εκμηδενίζονταν κάθε εκπομπή αερίων ρύπων, θα χρειαζόμασταν 30 χρόνια για να καθαρίσει η ατμόσφαιρα.
Θα ξεκινήσω με μια παραδοχή. Η φτηνή ανάπτυξη αποδεικνύεται «πολύ ακριβή ανάπτυξη» και αυτό πρέπει να το έχουμε πάντοτε κατά νου.
Ειδικά για εμάς στην Ελλάδα, η συζήτηση αυτή δεν πρέπει να υποτιμηθεί για δύο συγκεκριμένους λόγους.
Πρώτος λόγος, βρισκόμαστε γεωγραφικά σε μια «κόκκινη ζώνη» που τυχόν μεταβολή των κλιματικών συνθηκών θα μας επηρεάσει πάρα πολύ αρνητικά με ανυπολόγιστο το οικονομικό κόστος – ερημοποίηση, άνοδος στάθμης θάλασσας, βιοποικιλότητα, καύσωνες, λειψυδρία κ.α.
Δεύτερος λόγος, ότι προσπαθούμε μετά από την οικονομική κρίση να εισέλθουμε σε έναν αναπτυξιακό κύκλο και να βρούμε τη θέση μας στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας χωρίς όμως να θέτουμε και τα σωστά ερωτήματα.
Σχετίζεται άραγε αυτό το λίγο πολύ γνωστό παγκόσμιο ζήτημα με την τοπική αυτοδιοίκηση και τη ζωή στις πόλεις;
Η απάντηση προκύπτει εύκολα αν σκεφτεί κανείς ότι τα περισσότερα παγκόσμια προβλήματα είναι επι τής ουσίας αστικά προβλήματα καθώς μέχρι το 2030 το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού θα κατοικεί σε πόλεις ενώ το ποσοστό αναμένεται να φτάσει στο 80% μέχρι το 2050.
Την ίδια στιγμή οι πόλεις καλύπτουν περίπου το 3% της επιφάνεια της Γης και παράγουν το 72% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η κλιματική αλλαγή και η αστικοποίηση μπορούμε βάσιμα να ισχυριστούμε ότι αποτελούν τις δύο παγκόσμιες μέγα-τάσεις και μοιραία οφείλουμε να εξετάσουμε την αλληλεπίδραση τους.
Τί μπορεί όμως να κάνει μία πόλη;
Σε αυτό το ερώτημα θα απαντήσουμε με επικεφαλίδες και αδρές γραμμές καθώς στόχος μας δεν είναι να εξαντλήσουμε προγραμματικά το αναγνώστη αλλά να στρέψουμε τον δημόσιο διάλογο προς μία κατεύθυνση.
• Κυκλική Οικονομία και Ανακύκλωση : εδώ στόχος είναι η επαναχρησιμοποίηση των υλικών και μια σαφώς αναβαθμισμένη διαχείριση των απορριμμάτων με διαλογή στην πηγή. Επένδυση σε κάδους, οχήματα, καμπάνιες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για μείωση των απορριμμάτων.
• Ενέργεια : σε κάθε στέγη δημόσιου – δημοτικού κτιρίου να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά συστήματα και γενικά συστήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Παράλληλα βιοκλιματική αναβάθμιση κτιρίων καθώς είναι γεγονός ότι τα κτίρια, δημόσια και ιδιωτικά χρήζουν ενεργειακής αναβάθμισης αλλά παράλληλα έχει ξεκινήσει παγκόσμια η προσπάθεια μετατροπής τους από «κτίριο – καταναλωτή ενέργειας» σε «κτίριο καταναλωτή και παραγωγό» ή σε «κτίριο μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης» (zero energy buildings). Στον φωτισμό - αντικατάσταση του Οδοφωτισμού με νέα συστήματα led για την εξοικονόμηση ενέργειας
• Ηλεκτροκίνηση : προώθηση ηλεκτροκίνησης, σταθμούς φόρτισης, σταδιακή αντικατάσταση του στόλου των οχημάτων.
• Νέες συγκοινωνιακές υποδομές – μέσα σταθερής τροχιάς. Περιορισμός της αυτοκίνησης, ενίσχυση της εναλλακτικής κινητικότητας.
• Υιοθέτηση εφαρμογών smart city : Υπάρχει η δυνατότητα από πλειάδα εφαρμογών, χρήση αισθητήρων, mobile επιλογών για τον χρήστη αλλά και συστημάτων για τη διοίκηση ο σημαντικός περιορισμός τους οικολογικού αποτυπώματός μας μέσα στην καθημερινότητα.
• Βασικές υποδομές ανθεκτικότητας : επένδυση σε βασικές υποδομές, δίκτυα, αντιπλημμυρικά έργα, αναπλάσεις δημοσίου χώρου με περισσότερο πράσινο – αποφυγή θερμικής νησίδας, ρυμοτομία και χωροταξία, ποιοτικός ελεύθερος χώρος, προστασία οικοσυστημάτων που περιβάλλουν τις πόλεις.
Βλέπετε η αυτοδιοικητική ατζέντα που αγγίζει περιβαλλοντικά ζητήματα είναι τεράστια.
Το ζητούμενο για μία ακόμη φορά είναι να προλάβουμε να μιλήσουμε για αυτά και να μην φτάσουμε στις κάλπες του Οκτωβρίου με σταθερά απόντες υποψήφιους που δεν έχουν αρθρώσει ούτε μια πρόταση.
Το Ηράκλειο αξίζει και δικαιούται να ακούσει και πληροφορηθεί τα προγράμματα των επίδοξων δημάρχων του.
