Του Δημήτρη Μ. Καλαϊτζιδάκη *
Το ραντεβού της χώρας με τον τουρισμό είναι ίσως το σημαντικότερο. Και αυτό γιατί συνδέεται ευθέως με την οικονομική δραστηριότατα και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι επιπτώσεις της πανδημίας είναι ήδη προφανείς. Η επιστροφή στην κανονικότητα καθίσταται εκ των πραγμάτων ένα δύσκολο εγχείρημα. Όλοι οι συντελεστές του τουριστικού προϊόντος, οφείλουν να αντιληφθούν ότι η υγειονομική κρίση θέτει νέες προτεραιότητες. Και πρωτίστως αναδεικνύει την ανάγκη η κάθε περιοχή να επενδύσει στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα .
Στην περίπτωση της Κρήτης, ξεχωριστή είναι η διασύνδεση της πρωτογενούς παραγωγής με τον τουρισμό .Μάλιστα το ζήτημα αυτό αποκτά ιδιαίτερη αξία τώρα που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πανδημία. Η Κρητική διατροφή κατέχει ιδιαίτερη θέση στις προσφερόμενες τουριστικές υπηρεσίες. Το μεγάλο αυτό όπλο της γαστρονομίας ,μας προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες και δυνατότητες. Αρκεί να το αξιοποιήσουμε σωστά .Μια πλειάδα αξιόλογων πρωτοβουλιών το έχει αναδείξει.
Το υπαρκτό έλλειμα
Παρόλα αυτά υφίσταται ένα μεγάλο έλλειμα ενημέρωσης, εκπαίδευσης και καθοδήγησης όλων των εμπλεκόμενων συντελεστών ως προς την ανάδειξη των Κρητικών παραδοσιακών προϊόντων .
Οι προκλήσεις είναι συγκεκριμένες:
- Πώς τα δικά μας παραδοσιακά, πιστοποιημένα, ασφαλή, ποιοτικά προϊόντα, υψηλής διατροφικής αξίας θα ανταγωνιστούν τα υπόλοιπα προϊόντα ξένα και εγχώρια;
- Ποιες πρακτικές είναι αυτές που θα επηρεάσουν τον ξένο επισκέπτη κεντρίζοντας το ενδιαφέρον του;
- Πώς τα παραδοσιακά προϊόντα της Κρήτης θα δικαιολογήσουν την υπεραξία που τους αξίζει;
- Πώς θα κάνουμε τους πελάτες, πρεσβευτές του τόπου μας , μέσω της διατροφικής διπλωματίας ;
- Πώς θα εκπαιδευτούν οι επιχειρηματίες εστίασης και ξενοδόχοι σε σύγχρονες τεχνικές marketing .
- Πώς θα εκπαιδεύσουμε τους επαγγελματίες σε σύγχρονες τεχνικές προκειμένου να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες για τα social media;
- Τέλος, πώς με σεβασμό στην παράδοση, θα «εξελίξουμε» την παρουσίαση των παραδοσιακών προϊόντων και εδεσμάτων μας;
Ως εκ τούτου το μείζον ζήτημα είναι με πιο τρόπο οι διάφοροι φορείς του τουρισμού θα μπορέσουν να πετύχουν τους στόχους τους, αξιοποιώντας την υπεραξία των παραδοσιακών μας προϊόντων .
Το βέβαιο είναι ότι στην κατεύθυνση αυτή ξεχωριστός είναι ο ρόλος της ενημέρωσης , ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσής του προσωπικού των επιχειρήσεων ,καθώς και των ίδιων των τουριστών εγχώριων και ξένων.
Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
Η Κρήτη, έναντι άλλων προορισμών υπερτερεί έχοντας κατακτήσει μέση παραμονή των επισκεπτών γύρω στις 8,4 ημέρες. Υπάρχει δηλαδή αρκετός διαθέσιμος χρόνος για τον καθένα από αυτούς να συνδυάσει τις διακοπές του με δραστηριότητες καθώς και να γνωρίσει τον πολιτισμό μας.
Με άλλα λόγια έχουμε τη δυνατότητα να τον προσεγγίσουμε, να τον ενημερώσουμε, να τον εξοικειώσουμε με τον δικό μας τρόπο ζωής προκειμένου να βιώσει αυθεντικές εμπειρίες .Και κατ’ επέκταση να «περάσει» και από τα a la carte τμήματα του ξενοδοχείου ή από εστιατόρια ή ταβέρνες της περιοχής ,που προβάλλουν τον γαστρονομικό μας πλούτο.
Παράλληλα το εκπαιδευμένο προσωπικό προτείνει τα τοπικά προϊόντα και εδέσματα. Απαντά σε ερωτήσεις σχετικά με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, δηλαδή την Κρητική διατροφή - γαστρονομία. Επιπλέον, το προσωπικό κουζίνας θα πρέπει να εκπαιδευτεί στην σύγχρονη δημιουργική παρουσίαση των εδεσμάτων, με σεβασμό στην παράδοση.
Το παράδειγμα της Grecotel - «Κρητικό Χαβιάρι»
Εδώ και 30 χρόνια έχει ξεκινήσει προσπάθεια χρήσης και προβολής των παραδοσιακών μας προϊόντων, σε ξενοδοχεία, με πρωτοπόρα την Grecotel.
Η καταξίωση στο μυαλό των συναδέλφων μου, στο Creta Palace, ότι τα τότε, χωρίς ταυτότητα, σε χύμα μορφή τοπικά προϊόντα (πάστα ελιάς και ελαιόλαδο), ήταν «ανώτερα» σε γεύση και διατροφική αξία , από το εισαγόμενο βούτυρο και μάλιστα σε «πολυτελή» συσκευασία, αναδείχθηκε ως η κύρια πρόκληση στην εφαρμογή του παραπάνω εγχειρήματος.
Η διστακτικότητα των σερβιτόρων να προσφέρουν με «υπερηφάνεια» την πάστα μαύρης ελιάς, που αντικατέστησε το 1989 , στο Grecotel Creta Palace το πολυτελώς συσκευασμένο εισαγόμενο βούτυρο μερίδα, με ανάγκασε να σκεφτώ και να μετονομάσω την πάστα ελιάς, σε «Κρητικό Χαβιάρι» (λόγω χρώματος, υφής, ποσότητας και διατροφικής αξίας). Προσωπικό ήταν το στοίχημα. Η αποκατάσταση δηλαδή στα «μάτια» των συνάδελφων , της «πραγματικής» αξίας των τοπικών παραδοσιακών προϊόντων. Ο όρος αυτός καθιερώθηκε και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.
Το «Κρητικό Χαβιάρι» και το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ήταν μέρος του καινοτόμου «Grecotel κουβέρ» {επιπλέον της ποικιλίας παραδοσιακών αρτοσκευασμάτων), που «ανατρεπτικά» αντικατέστησε το μέχρι τότε, ανθυγιεινό και αδιάφορο σε γεύση, λευκό ρόλο και βούτυρο.
Η δυναμική των Κρητικών προϊόντων
Μια ακόμη κατάκτηση, που αποδεικνύει την δυναμική αποδοχής των επιλογών με Κρητικά παραδοσιακά προϊόντα, είναι η κατά 16,65% προτίμηση της Κρητικής σαλάτας έναντι της διεθνώς γνωστής «signature» σαλάτας του Καίσαρα με αποδοχή μόνο 14,08%.
Για τα αποτελέσματα αυτά χρειαζόταν μια δημιουργική περιγραφή και μια ελκυστική ξενόγλωσση επωνυμία για την αγγλική μετάφραση . Μια ευφάνταστη παραλλαγή της ελληνικής χωριάτικης ,μόνο με κρητικά συστατικά: Βιολογική ντομάτα, Ξυνομυζήθρα, θαλασσινό αλάτι, τραγανά λαχανικά βιολογικής καλλιέργειας, σταφιδοελιές, κριθαρομπουκιές και AgrecoFarms, βιολογικό, έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Sun kissed organic tomatoes, Xinomizythra (a local fresh sour heese), hand harvested sea salt, crispy organic vegetables, wrinkled olives, bite-size Cretan rusks, and AgrecoFarms organic extra virgin olive oil.
Και το ευρηματικό όνομα αυτής!!! Cretan salad ... Greek style
Τα Χρυσά βραβεία
Το στρατηγικό σχέδιο για την χρήση και προώθηση των τοπικών προϊόντων που ανέπτυξα και εφάρμοσα, από το 1989, στο Creta Palace, καθώς και τα επτά βήματα ,που επίσης ανέπτυξα και εφάρμοσα, έχουν αποσπάσει δυο Χρυσά Βραβεία για Αριστεία - Καινοτομία στην Γαστρονομία, στα Tourism Awards το 2014 και 2017 αντιστοίχως.
Το όπλο της ενημέρωσης ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης
Ο γαστρονομικός τουρισμός είναι αναμφίβολα μια μεγάλη ευκαιρία, μια μεγάλη πρόκληση για την Ελλάδα και πρωτίστως για την Κρήτη.
Η σύνδεση πρωτογενούς παραγωγής με την τουριστική ανάπτυξη είναι ένα καίριο ζήτημα στρατηγικής σημασίας .Τα πλεονεκτήματα της Κρητικής διατροφής είναι αναμφισβήτητα. Η αξιοποίησή τους μας εξοπλίζει προκειμένου να ανταποκριθούμε με αποτελεσματικότητα και επάρκεια στον σκληρό ανταγωνισμό, διεκδικώντας την υπεραξία που μας αξίζει.
Με διαρκή ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και καθοδήγηση όλων των συντελεστών του τουριστικού προϊόντος μπορούμε να διευρύνουμε το μερίδιό μας στην τουριστική αγορά προβάλλοντας εύστοχα κα έντεχνα τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα.
