ΑΠΟΨΕΙΣ
Πολιτικός πολιτισμός και εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας
Το κατάλληλο πρόσωπο, εγνωσμένου κύρους, με συνθετικά χαρακτηριστικά μπορεί να βρεθεί.

Του Γιώργου Ματαλλιωτάκη*
Το θλιβερό γεγονός του θανάτου του πρώην πρωθυπουργού, Κώστα Σημίτη, ανέδειξε με έναν απροσδόκητο τρόπο το επίπεδο του πολιτικού πολιτισμού των κοινοβουλευτικών μας κομμάτων, σε μια περίοδο κατά την οποία συντελούνται έντονες πολιτικές διεργασίες και ενώ επίκειται η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.
Για τον εκλιπόντα γράφτηκαν και σχολιάστηκαν πολλά. Από εγκώμια για την πολιτική του διαδρομή και το αποτύπωμα που άφησε, μέχρι και έντονη κριτική συνολικά για το έργο του. Αντιπαρέρχομαι όλα αυτά, για να σταθώ στο γεγονός ότι τα κοινοβουλευτικά κόμματα και οι πολιτικοί αρχηγοί - τουλάχιστον στην πλειοψηφία τους - αντιμετώπισαν με τον δέοντα σεβασμό την απώλεια. Δεν θεωρώ ότι η στάση αυτή των κομμάτων ήταν υποκριτική. Αντιθέτως, πιστεύω πως ήταν θεσμικά επιβεβλημένη και αυτονόητη, για μια πολιτισμένη κοινωνία.
Η αντιπαράθεση στα διάφορα πεδία της πολιτικής είναι θεμιτή και αναμενόμενη, έως έναν βαθμό ακόμη κι όταν εκδηλώνεται σε υψηλούς τόνους. Είναι ωστόσο σημαντικό οι κοινοβουλευτικές δυνάμεις να αντιλαμβάνονται τον θεσμικό τους ρόλο. Να διακρίνουν το επιτρεπτό όριο της πολιτικής σύγκρουσης και να φροντίζουν να μην το υπερβαίνουν. Να αναγνωρίζουν επίσης ότι η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος προϋποθέτει σεβασμό στις διαφορετικές απόψεις, όπως και συναινέσεις.
Η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, που θα ξεκινήσει τα επόμενα εικοσιτετράωρα, είναι μια από αυτές τις περιπτώσεις, κατά τις οποίες τα κόμματα καλούνται να λειτουργήσουν συναινετικά. Θα κληθούν να επιλέξουν το πρόσωπο εκείνο που για τα επόμενα πέντε χρόνια θα είναι ο ρυθμιστής του πολιτεύματος και θα εκπροσωπεί διεθνώς το Ελληνικό Κράτος.
Το Σύνταγμα δεν επιβάλλει την συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων, με την έννοια ότι έπειτα από αλλεπάλληλες ψηφοφορίες προβλέπεται η εκλογή Προέδρου, ακόμη και με σχετική πλειοψηφία.
Στην ουσία του ωστόσο το Σύνταγμα παρακινεί τα κόμματα να αναζητήσουν πρόσωπο ευρύτατης αποδοχής, το οποίο να υπερψηφίσουν περισσότεροι από 200 βουλευτές. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον τρία κόμματα θα πρέπει να συμφωνήσουν σε κάποια επιλογή, ώστε να αναδειχθεί Πρόεδρος από την πρώτη ή την δεύτερη ψηφοφορία.
Δεν θα υπεισέλθω στην ονοματολογία των ημερών, ούτε θα σχολιάσω τις προτάσεις που κατατέθηκαν ήδη στον δημόσιο διάλογο (πολλές από τις οποίες θεωρώ αξιόλογες). Θα σημειώσω ωστόσο, ότι κατά τη γνώμη μου, η πολιτική, όπως εξάλλου και ευρύτερα η κοινωνική ζωή της χώρας, έχουν αναδείξει πολλές εξέχουσες προσωπικότητες, ανεξάρτητα από την ιδεολογική τους προέλευση ή το πεδίο δραστηριοποίησής τους, που θα μπορούσαν να αναλάβουν επάξια τα καθήκοντα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η ονοματολογία που αναπτύσσεται ωστόσο στα ΜΜΕ περιορίζεται κυρίως (αν όχι αποκλειστικά) σε πολιτικά πρόσωπα, παρά το γεγονός ότι στις δημοσκοπήσεις η πλειοψηφία των πολιτών δηλώνει ανοιχτά ότι προτιμά κάποιον ή κάποια που να μην έχει σχέση με την πολιτική. Μια τέτοια επιλογή θα καθιστούσε ενδεχομένως ευκολότερη και τη συμφωνία των κομμάτων.
Σε κάθε περίπτωση το κατάλληλο πρόσωπο, εγνωσμένου κύρους, με συνθετικά χαρακτηριστικά μπορεί να βρεθεί. Αρκεί οι πολιτικές δυνάμεις να αφήσουν κατά μέρος τις επιδιώξεις εντυπώσεων και πρόσκαιρων μικροκομματικών οφελών. Κατεξοχήν στην προκειμένη περίπτωση οφείλουν να επιδείξουν πολιτική ωριμότητα, να επιβεβαιώσουν το επίπεδο του πολιτικού μας πολιτισμού και να προτάξουν την συναίνεση, στην οποία προτρέπει το Σύνταγμα.
* Ο Γιώργος Ματαλλιωτάκης είναι Αντιπεριφερειάρχης Κρήτης σε θέματα Διασύνδεσης με Ερευνητικά και Ακαδημαϊκά ιδρύματα, Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης MSc, PhD, διδάσκων ΕΛΜΕΠΑ & ΕΑΠ