Της Κατερίνας Μαλλιωτάκη
Η αναγνώριση και η κατανόηση των δυνατοτήτων, των ταλέντων, των ελλείψεων και των υπερβολών του εαυτού μας, βοηθάει στην αυτογνωσία μας.
Η αυτογνωσία συμπεριλαμβάνει μια σαφή αντίληψη της προσωπικότητας μας. Είναι η διαδικασία που εμπεριέχει την αναγνώριση των δυνατών και αδύναμων σημείων μας. Η διαδικασία που γίνεται μέσω των σκέψεων, των ιδεών, των πεποιθήσεων αλλά και των συναισθημάτων μας. Μέσα από αυτήν μπορούμε όχι μόνο να κατανοούμε τον εαυτό μας αλλά και τους γύρω μας. Να μπορούμε δηλαδή να διακρίνουμε το πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι αλλά και πως αντιλαμβανόμαστε εμείς τον εαυτό μας.
Ο εαυτός μας δεν είναι μονοκόμματος και συμπαγής. Αποτελείται από διαφορετικές πτυχές που σαν βάση τους έχουν πέντε διαστάσεις. Η πρώτη διάσταση είναι η πνευματική που σχετίζεται με τη γνώση, τη μνήμη, τη μάθηση, αλλά και με το πώς λύνουμε διάφορα προβλήματα με γνώμονα τις γνώσεις που έχουμε συγκεντρώσει για την αυτοβελτίωση μας. Στην δεύτερη διάσταση θα συναντήσουμε την κοινωνική που έχει σχέση με τον τρόπο που φερόμαστε στους άλλους αλλά και με τον τρόπο που στεκόμαστε επαγγελματικά. Στην τρίτη θέση θα γνωρίσουμε την συναισθηματική διάσταση που έχει να κάνει με τον τρόπο που χειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, θετικά κι αρνητικά και πώς αυτό επηρεάζει εμάς τους ίδιους και τους γύρω μας
Στην κατάταξη με το νούμερο τέσσερα θα γνωρίσουμε τη σωματική διάσταση που σχετίζεται με την ευεξία, την άσκηση αλλά και την φροντίδα του σώματος. Στο τέλος βρίσκεται η θρησκευτική-ηθική διάσταση που έχει να κάνει με τη θρησκευτική πίστη και τις γενικότερες αξίες που διέπουν την ζωή μας.
Βλέπουμε τον εαυτό μας όπως είναι;
Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας δεν είναι απαραίτητα ίδια με αυτή που έχουν οι γύρω για εμάς. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά βάση, υπάρχει ο υποκειμενικός εαυτός δηλαδή ο εαυτός που βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε εμείς, ο πραγματικός εαυτός ο οποίος αντικατροπίζει την πραγματικότητα και ο ιδανικός εαυτός, αυτός δηλαδή που θα θέλαμε ν είμαστε. Ανάμεσα στον πραγματικό και τον ιδεατό εαυτό μας βρίσκονται οι μεγάλες διαφορές. Π.χ πολλές φορές νομίζουμε ότι εμείς έχουμε φερθεί πολύ σωστά σ ένα θέμα ή πρόβλημα που μας απασχολεί ενώ στην ουσία οι άλλοι πιστεύουν ότι δεν έχουμε χειριστεί καθόλου καλά το θέμα αυτό με αποτέλεσμα να δημιουργείται πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει γιατί ο πραγματικός και ο ιδανικός μας εαυτός βρίσκονται σε μεγάλη απόκλιση μεταξύ τους οπότε δεν μπορούμε ν είμαστε αντικειμενικοί.
Η διαστρέβλωση αυτή γίνεται επειδή εμείς σκεφτόμαστε και λειτουργούμε με εσωτερικά κίνητρα τα οποία δεν τα βλέπουν οι άλλοι. Για αυτό το λόγο αισθανόμαστε αδικία κάθε φορά που ακούμε μια αρνητική κριτική για μας.
Η αυτογνωσία δεν είναι κάτι που κατακτιέται από την μία στιγμή στην άλλη. Είναι μια διαδικασία η οποία αναπτύσσεται συνέχεια. Καθώς αναπτύσσεται, μπορεί κάποιος να κάνει αλλαγές στις σκέψεις αλλά και στις ερμηνείες που δίνει στα γεγονότα, ν αλλάζει δηλαδή οπτικές. Αλλάζοντας οπτικές φυσικά αλλάζεις και την συμπεριφορά σου. Τίποτα πια δεν είναι στατικό και όλα αμφισβητούνται για να μπορούν ν αποκτήσουν ενσυναίσθηση(συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση του άλλου).
Πως μπορούμε ν'αναπτύξουμε την αυτογνωσία μας;
Η διαδικασία της αυτογνωσίας έχει να κάνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ελέγχου των σκέψεων, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας. Συχνά οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δε γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους, τα δυνατά και τ’ αδύνατα σημεία τους και νιώθουν ότι τους συμβαίνουν άσχημα πράγματα τα οποία δεν μπορούν να τα ελέγξουν, και για αυτό πέφτουν σε λάθη. Το να γνωρίσουμε τον εαυτό μας είναι πολύ σύνθετο καθώς πρέπει να δίνουμε μεγάλη προσοχή στις διαφορετικές διαστάσεις του.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε πολύ περιορισμένη γνώση για το τι ακριβώς είμαστε τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε συναισθηματικό ή διανοητικό επίπεδο. Η πληρότητα της αυτογνωσίας προϋποθέτει και τη γνώση του πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Μήπως αυτά που δε γνωρίζουμε για τον εαυτό μας, είναι αυτά ακριβώς που οι άλλοι γνωρίζουν για εμάς; Μήπως κάθε πληροφορία που λαμβάνουμε από τους άλλους δεν πρέπει να πετιέται αυτόματα αλλά να την επεξεργαζόμαστε ουσιαστικά;
Η φράση του Σωκράτη «Γνώθι σαυτόν» έρχεται ν επισφραγίσει την αναζήτηση μας στην αυτογνωσία. Είναι ακριβώς η κατάλληλη φράση η οποία μας δίνει την μέγιστη σημασία της αυτοπαρατήρησης. Είναι μια διαδικασία που μας βοηθάει να δούμε τα πράγματα αντικειμενικά, ν εντοπίσουμε τα σωματικά και ψυχικά μας προβλήματα, να μάθουμε για ποιο λόγο λειτουργούμε έτσι και να βρούμε ένα καινούργιο τρόπο για να τ αλλάξουμε.
Μέσω της παρατήρησης μπορούμε ν αντιληφθούμε ότι η συμπεριφορά μας συνδέεται με τα βιώματα μας. Οι συμπεριφορές που υιοθετήθηκαν στην παιδική μας ηλικία μπορεί να μας κάνουν δυσλειτουργικούς καθώς μέσα σ αυτές έχουν παγιωθεί οι τρόποι για να αντιλαμβανόμαστε και να αντιδρούμε στα διάφορα ερεθίσματα. Εντοπίζοντας την πηγή της συμπεριφοράς μας απέναντι στις διάφορες καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε, βρισκόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην ανακάλυψη του εαυτού μας.
Ο δρόμος προς την αυτογνωσία δεν είναι φτιαγμένος από ροδοπέταλα όμως είναι γεγονός ότι είναι ο μόνος δρόμος για να φτάσουμε στην ολοκλήρωση και την ευτυχία. Είναι ο μόνος δρόμος για να μπορέσουμε να παίρνουμε τις κατάλληλες προσωπικές, συναισθηματικές και επαγγελματικές αποφάσεις με γνώμονα την εξέλιξη και την συναισθηματική μας ανάπτυξη.
