Του Αριστομένη Συγγελάκη
«Από τον Απρίλη του 1941 ένα κύμα μαύρης σκλαβιάς εσκέπασε την Ελλάδα. Και είναι τούτη η πιο σκληρή, η πιο απάνθρωπη, η πιο αιμοβόρα, η πιο αποπνιχτική σκλαβιά απ’ όσες γνώρισε ως τώρα η πολυβασανισμένη χώρα μας στα τρεις χιλιάδες χρόνια της τρικυμισμένης ιστορίας της». Δημήτρης Γληνός, «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ».
Στις 27 Απριλίου η Βέρμαχτ εισέρχεται στην Αθήνα και συναντά άδειους δρόμους και κατάκλειστα σπίτια, ενδεικτικό των αισθημάτων του ελληνικού λαού, με μόνη εξαίρεση τα μέλη της γερμανικής παροικίας στην Αθήνα κι ελάχιστους Έλληνες. Ο αγκυλωτός σταυρός κυματίζει στον ιερό βράχο της Ακρόπολης και το Γ’ Ράιχ φαντάζει ανίκητο. Η μεγάλη νύχτα της Κατοχής, της πιο σκληρής περιόδου, που βίωσε η Ελλάδα, αρχίζει.
Είχε προηγηθεί, στις 20 Απριλίου 1941, η ατιμωτική πράξη συνθηκολόγησης με το Γ’ Ράιχ από τον Στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου και μία ομάδα ανώτατων στρατιωτικών του 1ου και 3ου Σώματος Στρατού, οι οποίοι παρέβησαν τον όρκο τους και τις ρητές εντολές του Γενικού Επιτελείου και της ελληνικής κυβέρνησης. Στις 29 Απριλίου 1941, ο Τσολάκογλου και αρκετοί από τους στασιαστές θα ανταμοιφθούν από τους κατακτητές για τις υπηρεσίες τους, καθώς διορίζονται Πρόεδρος και μέλη, αντίστοιχα, της πρώτης κυβέρνησης του νεοσύστατου κρατικού φασιστικού – δωσιλογικού εκτρώματος της «Ελληνικής Πολιτείας».
Όμως τη μεγάλη χαρά του Χίτλερ για την κατάληψη της Αθήνας, του λίκνου του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού, επισκιάζει η γενναία άρνηση του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου να ορκίσει την δωσιλογική κυβέρνηση Τσολάκογλου. Πρόκειται για μία εθνικά υπερήφανη στάση, από τις πρώτες πράξεις Αντίστασης, που επέφερε την καθαίρεσή του. Στις 2 Μαΐου 1941 λαμβάνει χώρα μία σπάνιου θάρρους και συμβολισμού ενέργεια από τον δεκαεφτάχρονο Μάθιο Πόταγα: λίγο έξω από τη Βυτίνα, ο μαθητής του Βαρβακείου, μόνος και άοπλος, σταμάτησε, με τίμημα τη ζωή του, την προελαύνουσα μεραρχία «Σωματοφυλακή SS Αδόλφος Χίτλερ».
Ακολουθεί ο παλλαϊκός ξεσηκωμός της Μάχης της Κρήτης. Ο λαός της Κρήτης χωρίς εντολές, χωρίς εκπαίδευση, χωρίς όπλα ή με τα όπλα των προγόνων του, αλλά με απαράμιλλη γενναιότητα κι έναν πάνδημο συναγερμό χωρίς προηγούμενο αλλάζει τα δεδομένα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τη νύχτα που πέφτει η Κρήτη, την 30η προς την 31η Μαΐου 1941, το γόητρο του Άξονα θα δεχθεί ένα φοβερό πλήγμα από δύο ατρόμητους νέους, τον Μανώλη Γλέζο και τον Λάκη Σάντα, που κατεβάζουν τη σβάστικα από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Οι καρδιές των νέων σ’ όλη την Ευρώπη παίρνουν φωτιά, ο συνειδήσεις εξεγείρονται, οι πολίτες συσπειρώνονται στις τάξεις του εθνικού και ευρωπαϊκού κινήματος λαϊκής Αντίστασης. Πολύ γρήγορα, ο αντιστασιακός πυρετός κυριεύει την Ελλάδα. Η Εθνική Αντίσταση, με τη μαζική συμμετοχή Ελλήνων απ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις δεν θα αφήσει σε χλωρό κλαρί τους κατακτητές μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας και την συντριβή του Άξονα και τα σπουδαία επιτεύγματά της θα εμπνεύσουν τους λαούς της Ευρώπης στον αγώνα τους ενάντια στον φασισμό.
Αναμφισβήτητα η Κατοχή σφράγισε ανεξίτηλα τη μοίρα της Ελλάδας. Η φυσική, ηθική και οικονομική εξόντωση των Ελλήνων από τις κατοχικές δυνάμεις, οι οποίες μετήλθαν όλα τα μέσα για να θέσουν υπό την κυριαρχία τους και στη συνέχεια να εκδικηθούν το λαό μας για την μεγαλειώδη Αντίστασή του, πήρε διαστάσεις γενοκτονίας, οι συνέπειες της οποίας σημάδεψαν γενιές και γενιές. Αμέσως μετά την απελευθέρωση η πατρίδα μας ήταν ένας σωρός ερειπίων, χώρα μαυροφορεμένων γυναικών και λιπόσαρκων παιδιών. Ο Εμφύλιος ολοκλήρωσε την καταστροφή αλλά κι ο Εμφύλιος παιδί της Κατοχής ήταν.
Ωστόσο, η Αντίσταση και η θυσία της Ελλάδας, που συνέβαλε καθοριστικά στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, δεν αναγνωρίστηκε εμπράκτως στο βαθμό που το μεταπολεμικό γερμανικό κράτος - ο κυρίως υπεύθυνος για τα δεινά της χώρας μας - με την ανοχή των Συμμάχων μας στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υιοθέτησε και ακολουθεί, έως και σήμερα, μία ακατανόητα εχθρική, άδικη και αγνώμονα συμπεριφορά έναντι της Ελλάδας. Το κοινωνικό και οικονομικό Ολοκαύτωμα που υπέστη η χώρα μας στη διάρκεια της Κατοχής, η αναλγησία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και τα ολέθρια λάθη και παραλείψεις της εγχώριας πολιτικής τάξης είχαν ως αποτέλεσμα την καίρια υπονόμευση της μακροπρόθεσμης αναπτυξιακής προοπτικής της πατρίδας μας και τη βίαιη εκδήλωση της οικονομικής κρίσης.
Σήμερα, εν μέσω του φονικού πολέμου στην Ουκρανία, η γερμανική κυβέρνηση αποφασίζει μονομερώς και σε αντίθεση με τις Διεθνείς Συνθήκες τον περαιτέρω επανεξοπλισμό της Ο.Δ.Γ. επενδύοντας σε οπλικά συστήματα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ή και τρισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα χρόνια. Άθελά της, όμως, με την κίνησή της αυτή, η Γερμανία επαναφέρει στο προσκήνιο τις εκκρεμότητες του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου και τις απαράγραπτες και στέρεα θεμελιωμένες οφειλές της προς την Ελλάδα. Και αποδεικνύει ότι «λεφτά υπάρχουν» για θηριώδεις εξοπλισμούς αλλά όχι για αποζημιώσεις και επανορθώσεις για τα θύματα της ναζιστικής βαρβαρότητας. Αποκαλύπτοντας, τελικά, την υποκριτική της στάση και την επιλεκτική της ευαισθησία, σε ό,τι αφορά τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των θεμελιωδών ανθρώπινων αξιών της Ειρήνης και της Δημοκρατίας.
Η ελληνική κυβέρνηση, με την υποστήριξη όλων των δημοκρατικών πολιτικών κομμάτων, οφείλει να αδράξει την ευκαιρία θέτοντας μεθοδικά και αποφασιστικά το ζήτημα των γερμανικών οφειλών, στο πλαίσιο της ομόφωνης απόφασης της Βουλής των Ελλήνων της 17ης Απριλίου 2019. Παλινωδίες δεν επιτρέπονται και η αναβλητικότητα εκλαμβάνεται ως αδυναμία.
Παρά τις ανιστόρητες και υβριστικές προσπάθειες των αναθεωρητών της Ιστορίας, η Εθνική Αντίσταση αποτελεί την τιμή και τη δόξα της Ελλάδας και εμπνέει τη νέα γενιά. Στο πλαίσιο αυτό, η διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών είναι πιο επίκαιρη και επιτακτική παρά ποτέ κι ενώνει τους Έλληνες. Είναι η ώρα η δημοκρατική πολιτική τάξη της χώρας μας να αντιληφθεί, επιτέλους, το εθνικό και δημοκρατικό της χρέος.
* Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι Πανεπιστημιακός, Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
