27η Μαΐου 1941…8η μέρα της Μάχης της Κρήτης !
Και συνεχίζονται οι βομβαρδισμοί, οι σκοτωμοί, οι τραυματίες …
Στα Χανιά στις 7 το απόγευμα, ύστερα από συμπλοκές με ομάδες οπισθοφυλακής, οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές και αλπινιστές μπήκαν στα Χανιά και έγιναν κύριοι της ερειπωμένης και φλεγόμενης πόλης. Τις απογευματινές ώρες το Στρατηγείο της Μ. Ανατολής έδωσε τη συγκατάθεσή του για την εκκένωση της Κρήτης, παρέχοντας και τις σχετικές οδηγίες, που μεταξύ των άλλων προέβλεπαν: Οι δυνάμεις Μάλεμε, Σούδας, Χανίων, Στύλου θα αποσύρονταν στα Σφακιά. Οι δυνάμεις του Ρεθύμνου θα κατευθύνονταν στον Πλακιά και οι δυνάμεις του Ηρακλείου θα επιβιβάζονταν σε αγγλικά πλοία από το λιμάνι της πόλης.
Στο Ρέθυμνο ο Στουντέντ ανησυχεί ιδιαίτερα για τους αλεξιπτωτιστές που έχουν πέσει στην πόλη και βρίσκονται πολιορκημένοι. Προσπάθεια των Γερμανών να καταλάβουν τα Καστελάκια απέτυχε και περιορίστηκαν στις αρχικές τους θέσεις. Στο μεταξύ τα πυρομαχικά άρχισαν να λιγοστεύουν επικίνδυνα και η πείνα αποτελούσε σοβαρό πρόβλημα. Οι φούρνοι της μονής Αρκαδίου που δούλευαν συνεχώς και η μεταφορά τροφίμων, δεν αρκούσαν να δώσουν λύση στο πρόβλημα. Αλλά και η κατάσταση που επικρατεί στο αντίπαλο στρατόπεδο δεν είναι καλύτερη. Να πως την περιγράφει Γερμανός αλεξιπτωτιστής: "Έξι μέρες βρισκόμαστε ήδη σ' αυτή την αναθεματισμένη θέση. Καμία προστασία από τον ήλιο τίποτα εντελώς και με όλα αυτά μας βασανίζουν και οι ψείρες. Όμως περισσότερο μας βασανίζει η πείνα. Τώρα αιωρούμαστε ισχνοί και εξαντλημένοι εδώ".
Στο Ηράκλειο γίνεται ανασύνταξη των ελληνικών τμημάτων, τα οποία ενισχύονται και με νέα, με σοβαρές ελλείψεις. Το αεροδρόμιο δεν έχει καταληφθεί. Εστίες των Γερμανών προσβάλλονται από ομάδες αντίστασης κι ελεύθερους σκοπευτές. Οι Γερμανοί όμως καταλαμβάνουν οριστικά το ύψωμα Άι Λιας που βρίσκεται νότια και σχετικά κοντά στο αεροδρόμιο και ετοιμάζουν γενική επίθεση.
Στο απόρρητο ημερολόγιό του ο Γκέμπελς γράφει για την 27η Μαΐου του 1941 : «…Η μάχη για την Κρήτη συνεχίζεται. Προσγειώσαμε κι άλλες ενισχύσεις. Ο Έλληνας Βασιλιάς πέταξε στο Κάιρο, αφήνοντας πίσω του μια πομπώδη διακήρυξη, που την κάνουμε κομματάκια μεθοδικά. Η συμπεριφορά των Εγγλέζων απέναντι στους αλεξιπτωτιστές μας στην Κρήτη είναι σκανδαλώδης. Αλλά δεν επιτρέπω να δημοσιοποιηθεί, φοβούμενος μήπως ταραχθεί η κοινή μας γνώμη. Γενικός κανόνας: Οι Εγγλέζοι δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως δειλοί, γιατί με αυτόν τον τρόπο καθιστούμε αφερέγγυα τη γενναιότητα των δικών μας ανθρώπων…»
Μια μαρτυρία καταγεγραμμένη στο ημερολόγιο του Εβρίτη στρατιώτη Χρήστου Ρουσσόπουλου που πήρε μέρος στη μάχη της Κρήτης *
«…Και να, ξημερώνει η 27η του Μάη. Είναι η όγδοη μέρα της μάχης . Οι Γερμανοί έχουν απορήσει που δεν είδαν άσπρες σημαίες μετά τις προκηρύξεις που έριξαν. Πρωί πρωί τρία αεροπλάνα κάνουν γύρους και ρίχνουν καινούργιες προκηρύξεις. Αυτές δεν παρακαλάνε, είναι απειλητικές και λένε: « Κακομοίρηδες στρατιώτες και Κρητικοί πολίτες. Λυπούμαστε, αλλά μας αναγκάζετε να φερθούμε σκληρά απέναντί σας. Σας δίνουμε μια ακόμη ευκαιρία. Έχετε μπροστά σας πολλές ώρες να το σκεφτείτε καλά. Εάν, λοιπόν , σήμερα μέχρι τις δύο η ώρα το μεσημέρι δεν ιδούμε άσπρες σημαίες , θα σας κάψουμε πόλεις και χωριά. Θα σας κάψουμε τα σπαρτά σας. Δεν θα μείνει τίποτα όρθιο .Δεν θα μείνει ούτε πέτρα όρθια. Γερμανικό Στρατηγείο Κρήτης…»
Και συνεχίζει παρακάτω : « Οι ανώτεροι Έλληνες αξιωματικοί του στρατηγείου του Ηρακλείου, συσκέπτονται και αποφασίζουν να μην σηκώσουν άσπρες σημαίες, δηλαδή, να μην παραδοθούν αμαχητί. Θα αντισταθούμε μέχρις εσχάτων. Αυτό έχει αποφασίσει η νομαρχία Ηρακλείου. […)… Έχουν πει στα γυναικόπαιδα και στους πολύ γέρους να απομακρυνθούν από την πόλη , να πάνε σε όσο μπορούν πιο μακρινά χωριά. Και όσοι δεν μπορούν στα κουφώματα στη στοά στα ενετικά τείχη που είναι γύρω από την πόλη. Τα τείχη αυτά είναι γερά και παίρνουν πολύ κόσμο…»
…Και να, η ώρα δύο το μεσημέρι της 27ης του Μάη 1941 πάντα. Σε λίγο πλακώνουν αμέτρητα γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδιστικά. Κάνουν κύκλους γύρω από το Ηράκλειο. πολυβολούν όπου καταλαβαίνουν ότι υπάρχει ελληνικός στρατός ή υποψιάζονται ότι υπάρχει. Αυτό βαστάει περίπου μία ώρα. Και σε μεμονωμένο στρατιώτη, αν δουν, κάνουν βουτιά και πολυβολούν. Τα αγγλικά αντιαεροπορικά συνέχεια βάλλουν στα αεροπλάνα αυτά, τόσο από το αεροδρόμιο όσο και από το λιμάνι και τη δυτική παραλία. Πολλά πετούν χαμηλά και κάνουν επίτηδες φοβερό κρότο, μήπως από το φόβο οι Έλληνες υψώσουν άσπρες σημαίες […]
Τα αεροπλάνα συνέχεια ρίχνουν βόμβες, όπως είπαμε, «με κλειστά μάτια». Δεν σέβονται ούτε τα νοσοκομεία, παρ όλο που στην ταράτσα έχουν μεγάλο κόκκινο σταυρό. Ως φαίνεται, τα βομβαρδιστικά έχουν εντολή να μη χτυπηθεί η εκκλησία του Αγίου Μηνά – το προαύλιο το έχουν κάνει άνω κάτω οι βόμβες- και το μοναδικό εφταώροφο χτίριο κοντά στο λιμάνι, ενώ γύρω του διώροφα και τετραώροφα χτίρια άλλα έχουν σωριαστεί, άλλα στέκουν όρθια κι άλλα έχουν σακατευτεί επικίνδυνα…
Ο κρότος που κάνουν τα αεροπλάνα πετώντας και ο κρότος των βομβών σου παίρνουν τα αυτιά. Νομίζεις ότι θα βουλιάξει το Ηράκλειο μαζί με τον κόσμο του. Καπνοί και σκόνες σύννεφο βγαίνουν από την πόλη, απλώνονται παντού. Ο άμαχος κόσμος του Ηρακλείου είναι μέσα στα αθάνατα τείχη, από τον πολύ κρότο τα τείχη σείονται και πέφτουν πετρίτσες και χώματα, όλα αυτά σκορπούν τον φόβο και τον τρόμο στον κοσμάκη. Φοβούνται να μην πέσουν τα τείχη. Παίρνουν την απόφαση να βγουν έξω και, αν μπορέσουν, να φύγουν από την πόλη. Τα καταφύγια στα τείχη αυτά δεν έπεσαν. Μα ο κοσμάκης από τον φόβο του βγαίνει έξω και παίρνει δρόμο για να φύγει από την πόλη. Οι Γερμανοί είναι αιμοβόροι, είναι φασίστες, δεν λυπούνται κανέναν. Είναι πρόθυμοι να κάψουν πόλεις και χωριά, αρκεί να πετύχουν το σκοπό τους…
...Ο κοσμάκης του Ηρακλείου παθαίνει μεγάλες ζημιές. Σκοτώνονται πολλοί, πάρα πολλοί, άνδρες γυναίκες, γέροι, γριές και παιδιά…
Πυκνά σύννεφα καπνού και σκόνης έρχονται εδώ που είμαστε εμείς, ανατολικά του Ηρακλείου. Τα βομβαρδιστικά δεν έχουν ξεθυμάνει στις τόσες καταστροφές που έχουν κάνει, ισοπεδώνοντας κυριολεκτικά την πόλη . Τώρα πετούν από πάνω μας. Όπου καταλαβαίνουν ότι είναι στρατιώτες χαμηλώνουν και πολυβολούν. Σε λίγο, εντολή του στρατηγείου Ηρακλείου, μας ειδοποιούν και ο στρατός προσωρινά να απομακρυνθεί από το Ηράκλειο. Οι αξιωματικοί μας λένε σκορπισμένοι και με ατομικές προφυλάξεις να ξεκινήσομε. Τόπος σύμπτυξης κοντά στην κωμόπολη Άνω Αρχάνες. Παίρνει και σουρουπώνει. Τα αεροπλάνα σταματούν, να μας ακολουθούν, αφού τραυμάτισαν κάμποσους στρατιώτες. Συγκεντρωθήκαμε γύρω από τον λοχαγεύοντα ανθυπολοχαγό Παρίτση Στέφανο. Μας λένε κάτω από τις απέραντες κληματαριές να καθίσομε να αναπαυτούμε , να κοιμηθούμε και αύριο βλέπουμε. Ακόμα δεν έχομε χιτώνια, συνεχίζουμε να κρυώνουμε τη νύχτα! Πλαγιάζουμε ο ένας πάνω στον άλλο. Ο λοχαγεύων βγάζει σκοπούς για κάθε ενδεχόμενο…»
ΠΗΓΕΣ:
Εφημερίδα ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
Εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ
*Η Μάχη της Κρήτης, Χρήστος Ρουσσόπουλος, ΕΚΙΜ, 2014
Cretalive.gr
geetha.mil.gr
